TV Series Adaptation

On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren gelişmeye başlayan edebiyat bilimi, konusunu insandan aldığı için psikolojiyle iç içedir. Modern psikolojide Sigmund Freud'un bilinçaltını keşfetmesiyle başlayan psikanaliz çalışmaları, Carl Gustav Jung, Alfred Adler, Jacques Lacan gibi ünlü psikiyatrların teorileri ile gelişmiştir. Başlarda tıp ve psikoloji çerçevesinde yürütülen psikanaliz, zamanla edebiyatın çalışma alanına girmiş; edebiyat bilimciler estetik değer araştırması olan metin çözümlemelerinde psikolojinin verilerinden yararlanma imkânı bulmuştur. Analitik psikolojiye farklı bir bakış açısı getiren İsviçreli psikiyatrist Carl Gustav Jung'un, "ilkörnek" (archetyp) ve "psikolojik tip" kuramları hem psikolojide hem de edebiyat biliminde yeni yollar açmıştır. Jung'un üzerinde çalışmalar yaptığı "ilkörnek" kavramı, insan zihninin en karanlık bölgesi olan ortak bilinçdışındaki ilk imgeler olarak tanımlanmaktadır. Din, dil, ırk farkı gözetmeksizin bütün insanlarda kendiliğinden var olan ilkörnekler, hayatı anlamak ve anlamlandırmak için büyük bir yarar sağlamaktadır. İlkörnek kuramının edebiyat biliminde kullanılmasıyla ortaya çıkan "ilkörneksel eleştiri", "psikanalitik inceleme"nin önemli bir kolu hâline gelmiş; edebî eserin derin yapısını kavrama ve evrensel düzeyde estetik değer yargılarına ulaşma imkânı vermiştir. "Psikolojik tip" (Jung tipolojisi) kuramında, bilinci kavrama ve aydınlatma amacı güden Jung, bilincin "duyum", "düşünce", "duygu" ve "sezgi" olarak dört işlevinden söz etmektedir. Bu dört işlevin bilinç düzeyinde belirmesiyle "içe kapanık" ve "dışa yönelik" biçiminde iki temel tutumun ortaya çıktığını söyleyen Jung, bunların dört işlevle birleşmesiyle sekiz psikolojik tipin oluştuğunu anlatır. Bu kuramın edebî eserlerdeki şahısları incelenme amacıyla kullanılması gittikçe yaygınlaşmaktadır. Edebî metne bu bağlamda yaklaşmak şahıs kurgulamalarının okur üzerinde bıraktığı etkinin yönlerini ve değerlerini kavramada işe yaramaktadır. Bu çalışmada, Tanzimat döneminin öncü yazarlarından olan Recaî-zade Mahmut Ekrem'in uyarlama oyunu Atala yâhut Amerika Vahşîleri'nin şahıslar kadrosu "psikolojik tip" ve "ilkörnek" kuramı esas alınarak çözümlenmiştir. Bu inceleme doğrultusunda oyunda yer alan kişilerin içe kapanık duygusal, dışa yönelik duyumsal ve içe kapanık sezgisel olmak üzere üç farklı tipte olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca şahıslar kadrosunda ilkörneksel benlik kurgulamasına göre "bakire" "savaşçı" "gölge" ve "yaşlı bilge"ye rastlanmıştır. Oyunun asıl kahramanı Atala'nın dinî hassasiyeti ve trajedisiyle içe kapanık duygusal; Şaktaş'ın cesareti, vefası, fedakârlığı aynı zamanda doğa sevgisiyle dışa yönelik duyumsal bir tip olduğu tespit edilmiştir. Oyunda aktif olarak rol almasa da karşı güç işleviyle asıl kahramanları engellemeye çalışan Simagan'ın gölgesini aktif biçimde kullandığı, dışa yönelik duyumsal bir tip olarak acımasızlığı ve vahşiliğiyle etrafındaki insanlara zarar verdiği gözlemlenmiştir. Son sahnede ortaya çıkan Misyoner'in ise yardımcılık işleviyle Atala ve Şaktaş'a yol gösterdiği aynı zamanda yazarın iletmek istediği tematik mesajın taşıyıcılığını yaparak okuyucuyu/seyirciyi eğitmek amacında olduğu görülmüştür.

Sinema edebiyat ilişkisi eser-yazar, yönetmen-film ekseninde sanat dallarının kendilerine has kuralları çerçevesinde tecessüm etmiştir. Bu ilişkinin somut karşılığı edebiyatın kaynaklık ettiği film uyarlamalarıdır. Sinema için hazır kurgu olan edebi metinler içerisinde öncelikli tercih, tahkiyeli anlatımlarından dolayı mensur eserlerdir. Fakat kısmi de olsa zaman zaman şiir metinlerinden hareketle uyarlamalar yapıldığına tanık olunmaktadır. Şiirin kendine özgü özellikleri, imgenin yerleşikliği, deşildikçe ortaya çıkan anlam katmanları, manaya katkı sunma olanağı, sembolik dilin varlığı, ifadeler arasındaki insicam şiirin sinema nezdinde özellikle uyarlama bağlamında dikkat çeken hususlarıdır. Şiire dair bu hususiyet bazı şiir metinlerinin filme uyarlaması şeklinde yansımıştır. Türk edebiyatında ve sinemasında Fahriye Abla şiiri, sinemaya uyarlanan ilk şiir olması bakımından önemlidir. Uyarlanan ilk şiir oluşu, imgelem dünyası, metnin omurgasındaki ifadeler arası yoğun etkileşim ve açımlanan anlam alanları şiirin filme uyarlamasını ilginç kılmaktadır. Bu ilk deneyime, şiir ve sinema sanatları perspektifinden bakılarak iki sanatın olanakları hakkında bazı tetkikler yapılmıştır. Bu anlamda, çalışmada edebiyat ile sinemanın doğaları göz önünde bulundurularak uyarlamaların hassas noktaları üzerinde durulmuş, şiirin tahlilinden yola çıkılarak film eleştirel bir bakış açısı ile değerlendirilmiştir. Uyarlamada şiirin hangi anlam alanlarına uyulduğu hangilerinden uzaklaştığına dair tespitlerde bulunulmuştur.

Himmet-zâde Abdî (d. 1050/1640 - ö. 1122/1710) Bayrâmiyye tarikatı şeyhlerinden Himmet Efendi'nin (ö. 1684) oğlu olup babasından sonra aynı tarikatın şeyhliğini yapan vaiz, hattat, mutasavvıf bir şair ve musikişinastır. Asıl mesleği vaizlik olan, İstanbul’un muhtelif camilerinde görev alan ve Selâtîn cami kürsü şeyhlerinden sayılan Abdî, aynı zamanda tefsir ve hadis ilimlerini de tahsil ederek kendisini bu alanlarda yetiştirmiş bir âlimdir. Hat sanatının öncü isimlerinden olan Hafız Osman’dan icazet almış, sülüs ve nesih yazmada üstat kabul edilmiştir. Bir tarikat şeyhi olarak tasavvufi edebiyata Bayrâmîlik ve Halvetîlikten özellikler taşıyan yeni eserler kazandırmıştır. Şiirlerinde işlediği konuların başında Allah ve Peygamber sevgisi gelmektedir. Açık ve anlaşılır bir dil kullanan Abdî, sanat kaygısı gütmemiş ve herkes tarafından anlaşılma amacı taşımıştır. Bu amaçla şiirlerinde aruz ölçüsü yanında hece ölçüsü de kullanmıştır. Birçok tercüme eseri de olan şairin şiirleri daha çok gazel ve kaside nazım şekillerindedir.
Çalışmamızın konusu olan eser, Himmet-zâde Abdullah Efendi'ye ait ilâhilerin yer aldığı divançe sayılabilecek bir eserdir. Eserin tespit edilen beş nüshası olup bunlarda en fazla on yedi şiir mevcuttur. Genel olarak münacat ve na’t türünde kaleme alınan bu şiirler, çeşitli makamlarda bestelenmiş ve günümüze kadar söylenegelmiştir. Ayrıca şiirlerin bazıları çeşitli mecmualarda ve musiki ile ilgili kaynaklarda yayımlanmıştır. Ancak Himmet-zâde’nin yayımlanan bu şiirleri mecmualarda farklı sayılarda olup bazılarının beyit ve dize sayılarında da eksiklikler tespit edilmiştir. Amacımız şairin ilahilerini bir araya getirip eksikliklerini tamamlamak ve nüsha karşılaştırmalarını yaparak bir bütün halinde ilim dünyasına tanıtmaktır.

Bu çalıĢmada Türk modernleĢmesinin BatılılaĢma olarak tanımlanan döneminin kurgusal anlatımları incelenmektedir. Bu amaçla modernleĢme dönemini konu alan bir roman ve bu romanın sinema ve televizyon filmi uyarlamaları ele alınmıĢtır. Bu amaç doğrultusunda Türk edebiyatının en popüler eserlerinden biri olan Yaprak Dökümü romanı ile söz konusu romanın sinema ve televizyon filmi uyarlamaları birlikte ele alınmıĢtır. ReĢat Nuri Güntekin'in Yaprak Dökümü isimli romanı 1930'ların baĢlarındaki Türkiye'nin modernleĢme sürecini orta sınıfa dahil bir ailenin yaĢamı üzerine kurgulamıĢtır. Romanda BatılılaĢma ile toplumun bir kısmının maddi ve manevi yıkıma uğradığı iddia edilmektedir. Romanın daha sonraki yıllarda sinema ve televizyon filmi uyarlamaları yapılmıĢtır. BatılılaĢmanın kurgulanmıĢ yazılı anlatımının yıllar sonra yapılan görsel kurgulanmasındaki değiĢimlerin saptanmasına çalıĢılmıĢtır. Yaprak Dökümü romanı ve modernleĢme üzerine yapılmıĢ çalıĢmaların olmasına rağmen BatılılaĢmanın yıkıcılığını konu alan bir metnin farklı yıllarda sinema ve televizyonda dönemlere göre değiĢimi incelenmemiĢtir. Romanın yıllar sonra yapılacak sinema ve televizyon filmi uyarlamaları Türkiye'nin ekonomik ve sosyal değiĢimler yaĢadığı yıllara rastlamıĢtır. Adı geçen romanın konusu ve ana teması uyarlandığı döneme göre değiĢikliler göstermiĢtir. Roman ve romanın sinema ile televizyon filmi uyarlamaları Türkiye'de yaĢanan değiĢimlerin bir belgesi olarak görülebilir. BatılılaĢmayı sorunsal edinen romanın sinema ve televizyon uyarlamaları yapıldıkları dönemi de yansıtmaktadırlar. 1960, 1980 ve 2000'li yılların Türkiye'si romanın görsel aktarımında etkin olmuĢtur. Bu dönemlerin çeliĢkilerle dolu hayat Ģartlarından uyarlamalar bağımsız kalamamıĢtır. Giderek romanın ana teması olan modernleĢmenin kötü sonuçlarının ve BatılılaĢmanın artık konu edilmediği, vurgulanmadığı sonucuna varılmıĢtır. Eser, postmodern bir aile melodramına dönüĢmüĢtür. Roman ve uyarlamalar sosyolojik değerlendirmeyle ele alınmaya çalıĢılmıĢtır. Bu nedenle de söz konusu roman ve roman uyarlamaları-değer (value) sistemindeki değiĢimler‖ ve-kurumsal değiĢimler‖ üzerinden incelenmiĢtir. DeğiĢimin gösterilmesi amaçlanmıĢtır. Dönemsel bir bakıĢ açısıyla sinema ve toplum arasındaki iliĢki göz önünde tutularak betimsel bir çalıĢma ortaya konulmuĢtur.

Bu çalışma, sosyal yaşamda ve medyada izlenebilen nefret söylemi ve nefret suçu kavramları üzerine bir araştırmayı amaç edinmektedir. Terminolojiye yeni kazandırılan nefret söyleminin nasıl bir ifade biçimi olduğuna, neyi amaç edindiğine ve ifade özgürlüğü ile arasında nasıl bağ olduğuna dair kavramsal bir perspektif sunulacak ve bu tartışma alanları, Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında analiz edilecektir. İlk bölümde, nefret söylemi ve nefret suçu kavramlarının kavramsal analizi, sıklıkla karşımıza çıkan bir tartışma alanını oluşturduğu için nefret söylemini ve ifade özgürlüğünü ayıran noktalar ve nefret söyleminde medya araçlarının rolü incelenecektir. Filmin analiz edileceği ikinci bölümde ise ırkçı nefret söyleminin bir örneğini oluşturan Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında, sinemada nefret söylemi ele alınacaktır. Çalışma, eleştirel söylem analizi yöntemi ile incelenecektir.

Sosyal medya, geçtiğimiz on yılda insanları etkisi altına alan bir olgudur. Sosyal medya, kullanıcılarının içerik oluşturmasına ve onların oluşturdukları bu içerikleri paylaşabilmelerine izin veren aynı zamanda çok yönlü iletişimi kolaylaştıran Web 2.0 teknolojisine dayanan bir yapıdır. Sosyal medya, bu iletişimi sohbet odaları, bloglar, web siteleri, sosyal medya platformları, video siteleri, sosyal ağ siteleri, e-posta, görüntülü sohbet vb. gibi araçlar aracılığıyla sağlamakta ve kullanıcılarının oluşturduğu içeriklerin paylaşımına izin vererek kısa zamanda kişiler, gruplar, kuruluşlar ve hükümetler gibi geniş bir alanda ilgili paylaşımların yayılmasına izin vermektedir. Bu yayılma doğrultusunda gerçekleşen çift yönlü iletişimden adalet kavramı da etkilenmektedir. İnsanlar haksızlığa uğradıkları zamanlarda çeşitli kampanyalarla ya da çeşitli kurumların kurumsal iletişim kampanyalarıyla seslerini duyurabilmektedirler. Bu bağlamda Vodafone'nun 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü'nde kadına yönelik şiddetle mücadelede farkındalığını artırmak için sosyal medyada oluşturulan #BenVarım kurumsal iletişim kampanyası ele alınmıştır. Çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmanın evreni Vodafone'nun #BenVarım kampanyasına yönelik hazırladığı sosyal medya tasarımlarıdır. Araştırmada Vodafone'nun oluşturduğu sosyal medya tasarımları ve buna destek veren diğer paylaşımlar ele alınmaktadır. Bunlar gönderi ve hikâye şeklinde paylaşılan çalışmalardır. Hedef kitle ile Instagram'ın özellikleri kullanılarak etkileşim sağlanmaktadır. #BenVarım kampanyasının basın tarafından desteklendiğine ve birçok haber sitesi tarafından haber olarak yayımlandığına dair verilere araştırmada yer verilmektedir. Betimsel tarama yöntemi ile Vodafone'nun paylaşımları ve bu doğrultudaki örnek paylaşımlar incelenerek bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.

Derviş Zaim'in "Cenneti Beklerken" Filminin Sunduğu Tarihsel Argümanların Dönemi Aydınlatan Eserlerle Karşılaştırılması

Mustafa Akdağ’ın Eserlerine Göre Derviş Zaim’in “Cenneti
Beklerken” Filminin Tarihi Arka Planı ve Filmle İlgili Basında Çıkan
Tartışmalar adlı çalışmalarında Menderes Akdağ ve Serhat Yetimova,
Zaim filmlerinin tarihi arka planına odaklanıyor. Yazıda; 16. yy. sonları
ile 17. yy. başlarında Osmanlı sosyal, kültürel ve ekonomik hayatının
betimlendiği Cenneti Beklerken’in Neo-Osmanlı tesirindeki pek çok
film ve yapımdan ayrıldığı ileri sürülüyor. Akdağ ve Yetimova'nın
araştırmalarında elde ettikleri bulguları Osmanlı tarihçisi Prof. Dr.
Mustafa Akdağ’ın eserleriyle karşılaştırmalı bir okumaya tabi tutmaları
Zaim’in filmlerine farklı bir bakışı sunuyor. Cenneti Beklerken filmini
Celali İsyanları bağlamında ele alan araştırmacıların karşılaştırmalı
okumalarından; Mustafa Akdağ’ın yazıyla yapmaya çalıştığı şeyin Derviş
Zaim’im filmler aracılığıyla yaptığı sonucuna ulaşılıyor.

Edebiyat bir toplum içinde doğar, o kültürle şekillenir; o toplumu en yakından tanıyan kişi olan sanatkârın üslubuyla tasvir edilir. Bu sebeple her toplumun dünyayı algılayışını, hayat felsefesini, millî-manevi değerlerini ve kendine has tüm kültürel kodlarını, edebî eserlerinde görmek mümkündür. Türklerin edebî karakterinin temeli, Orta Asya’da kendi öz kültüründen ürettiği Ozan-Baksı geleneğidir. Ancak Türkler altı bin yıllık tarihî geçmişinin büyük bölümünde aynı toprak parçasında yerleşik hayat sürmemiştir. Orta Asya, Anadolu, Balkanlar, Arap toprakları, Afrika, Avrupa gibi geniş bir coğrafya, Türklerin zaman zaman hüküm sürdüğü alan içerisinde kalmıştır. Bu da farklı kültürlerle ve edebiyatlarla etkileşimin önünü açmıştır. 10. yüzyıl sonrasında İslâm dininin kabulü, Gök tanrı inancına dayalı bozkır medeniyeti için –özellikle Anadolu’ya göç eden Türkler için- büyük çaplı etkilenme ve dönüşümün başlangıcı olmuştur. 10. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Anadolu’da tarikatlar aracılığıyla dinî-tasavvufî bir hayat yaygın şekilde yaşanıyordu. Anadolu tasavvufu olarak tanımlayabileceğimiz bu kültür, Orta Asya Şamanlık kültürüyle tasavvufi hayat felsefesinin sentezlenmesiyle oluşan yeni hayat biçimiydi. Ancak Anadolu’da kurulan onlarca tarikat ve inanç sistemlerinden büyük çoğunluğu zamanla eski gelenekleri unutmaya yüz tuttu. Alevilik ve Bektaşilik ise İslam öncesi Türk geleneklerini canlı olarak yaşatan bir rol üstlendi. İslamiyet’e girişle Anadolu’da oluşan yeni hayat biçiminin edebiyata yansıması Dinî-Tasavvufi Türk Edebiyatını doğurdu. Sünnî tarikatlarda şamanın halka hitap ederken şiir dilini kullanma yönü devam ettirilirken, Alevi-Bektaşi çevrelerde bunun yanında şamanın şiiri kopuzla söyleyerek dinî ayinleri gerçekleştirmesi geleneği de devam ettirildi. Alevi-Bektaşiler için saz, dinî ayinlerde kopuzun işlevini üstlendi. Yine saz şairliği yeteneğinin kişiye rüyasında içirilen badeyle verilmesi, şaman olacak kişiye bu özelliğin rüyasında veya manevi bir âlemde verilmesinin bir uzantısıdır. 16. yüzyıl ise Âşık edebiyatının başlangıcıdır. Bu gelenek bağımsız bir edebiyat değil, Bektaşi asker şairler ve diğer tekke şairlerinin etkisiyle şekillenmiş bir edebiyattır ve tasavvufi edebiyat ile ilişkisini hiçbir zaman kesmemiştir. Dolayısıyla başlangıçtaki şamanlıktan tasavvufi geleneğe, oradan da âşıklık geleneğine aktarılan Türk halk Ozan-Baksı geleneği, bunca kültürel ve coğrafi etkileşime rağmen başlangıçtaki yerel özelliklerini önemli oranda koruyup günümüze ulaştırmayı başarmıştır. Bu başarıdaki en büyük rolü hiç şüphesiz Alevi-Bektaşi topluluklar üstlenmiştir. Âşıklık geleneğinin şamanlıktan günümüze ulaştırılan özelliklerinden biri de şiire ve şaire atfedilen olağanüstülüktür. Gök tanrı inancının din adamı ve şairi/ozanı, doğaüstü özellikleri olan şamanlar, İslam’ın kabulünden sonra yerini velîlere, sonrasında ise âşıklara bırakmışlardır. Bu anlamda Anadolu âşıklık geleneğinde halk arasında bu kişilerin manevî-ruhani yönlerinin olduğu şeklinde inanış hep var olmuştur. Onların maddi-cismani aşktan manevi aşka yükseldiklerine, saz çalıp söylemeyi de pîr ya da Hızır’ın elinden bade içerek ilahi vasıtalarla öğrendiklerine inanılır. Bu sebeple de onların şiirleri bir söz ve müzik olmanın ötesinde dinî ve sihrî yönü olan kutsal sözler olarak görülür. Ölümleri sonrasında hatta hayattayken onlarla ilgili menkıbevi anlatılar oluşmaya başlar. Çalışmada son beş yüz yılını “Âşık Edebiyatı” adıyla sürdüren kadim Türk edebiyat geleneğinin yirminci yüzyıldaki Alevi kadın temsilcileri ele alınmıştır. Türk medeniyetinin tarihte hep var olması, aile yapısına verdiği önemle açıklanır. Bu yapının kuruluşu ve devamlılığında birleştirici rol ise annedir. Hem bir anne hem de Âşık Edebiyatı’nın temsilcileri olarak kadın âşıkların, kutsiyet atfedilen bu kişilikleriyle, şiirlerinde “aile” konusundaki söylem ve tespitleri bu çalışmanın konusu olmuştur.

Günümüzde postmodernizm, çağdaş Türk edebiyatı alanında hem yazarların hem de araştırmacıların ilgi gösterdiği konuların başında gelmektedir. Ancak postmodern teknik ve uygulamaların yaygınlık ve popülerliğinin "postmodern" olarak etiketlenen eserlere farklı bakış açıları getirmeyi güçleştirdiği de görülmektedir. Diğer bir deyişle bu yaklaşım, çağdaş ve güncel olmasına rağmen birtakım kısıtlamaları da beraberinde getirmektedir. Söz konusu durum bağlamında ele alınması gereken yazarlardan biri İsmail Güzelsoy'dur. Güzelsoy metinlerarasılık, üstkurmaca, çoğul anlatıcı gibi postmodern anlatım tekniklerini kitaplarında sık ve etkili bir biçimde kullanır. Ancak Güzelsoy'un eserlerinde anlam örüntüleri, sadece bu tekniklerin kullanılmış olmasıyla ortaya çıkmaz. Bu makalede, Güzelsoy'un Değmez adlı romanında leitmotif olarak kullanılan "inci" sözcüğü incelenmiştir. Bu sözcüğün leitmotif olarak anlatı kişi ve mekânlarının anlaşılmasında başat bir rol oynadığı, yeni anlam katmanları oluşturduğu görülmüştür. Buna ek olarak inci sözcüğünün anlatının da ötesinde "değer" kavramının da sembolü hâline geldiği ve bu kavram aracılığıyla anlatıyı hem kapsadığı hem de aştığı görülmüştür.

Bu araştırmada Bahadır Yenişehirlioğlu’nun Aşk Cephesi, Son Hasat, Tahta At, Hanne ve Beyaz Usta Siyah Çırak adlı romanlarına seçici okuma tekniği ile psikolojik bir bakış yapılması amaçlanmıştır.
Nitel araştırma deseninde yapılan bu araştırmada doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Yukarıda belirtilen yazarın kitapları yaptıkları baskı sayısı, okunma durumu ile yazarın popülerliği dikkate alınarak, ilgili yayınevinin sayfasından takip edilmiş ve incelenmek için seçilmiştir. Bu kitaplar seçici
okuma tekniği ile araştırmacılar tarafından farklı zamanlarda okunmuş ve psikolojik durum içeren ifadeler belirlenmiştir. Bahadır Yenişehirlioğlu’nun Aşk Cephesi adlı romanda 76 sayfada, Son Hasat adlı romanda 73 sayfada, Tahta At adlı romanda 67 sayfada, Hanne adlı romanda 122 sayfada ve Beyaz Usta Siyah Çırak adlı romanda ise 130 sayfada psikolojik tahlil ifadesi tespit edilmiştir. Aşk Cephesi adlı romanda 24 tane bilişsel analiz ifadesi, 19 tane davranışsal analiz ifadesi, 28 tane hümanistik analiz
ifadesi ve 5 tane de varoluşçu analiz ifadesi tespit edilmiştir. Son Hasat adlı romanda 45 tane psikanalitik analiz ifadesi, 13 tane bilişsel analiz ifadesi, 11 tane davranışsal analiz ifadesi, 13 tane varoluşçu analiz
ifadesi ve 1 tane de hümanistik analiz ifadesi tespit edilmiştir. Tahta At adlı romanda 47 tane psikanalitik
analiz ifadesi, 11 tane bilişsel analiz ifadesi, 8 tane davranışsal analiz ifadesi ve 1 tane de varoluşçu analiz ifadesi tespit edilmiştir. Hanne adlı romanda 82 tane psikanalitik analiz ifadesi, 22 tane davranışsal analiz ifadesi, 12 tane bilişsel analiz ifadesi ve 6 tane de varoluşçu analiz ifadesi tespit edilmiştir. Beyaz Usta Siyah Çırak adlı romanda 83 tane psikanalitik analiz ifadesi, 22 tane davranışsal analiz ifadesi, 20 tane bilişsel analiz ifadesi ve 3 tane de varoluşçu analiz ifadesi tespit edilmiştir.
İncelenen eserlerde 210 tane psikanalitik analiz ifadesi, 82 tane davranışsal analiz ifadesi, 80 tane bilişsel
analiz ifadesi, 29 tane hümanistik analiz ifadesi ve 18 tane de varoluşçu analiz ifadesi tespit edilmiştir.
Dolayısıyla bu araştırmada incelenen eserlerin psikolojik bakış açısından oldukça zengin oldukları ve
okurlarını bu yönden de etkiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bahadır Yenişehirlioğlu’nun Aşk Cephesi, Son Hasat, Tahta At, Hanne ve Beyaz Usta Siyah Çırak adlı romanlarının lise ve üstü düzeyindeki okurlar tarafından okunması hâlinde okuyuculara bu bağlamda derinlik katacağı düşünülmektedir. İlgili eserlerin diğer okuma türleri ve dil bilgisi kuralları açısından incelenmesi önerilmektedir.

In the process of change and transformation of cinema's search for direction, changes in social conditions and viewing habits, new technological developments, movements emerging in cinema and other art branches, and the mutual interaction of art branches, movements and genres have played decisive roles. But in any case, despite all its claims of realism, cinema has not only not strayed far from reality, but has also emerged as the most powerful transformative medium among other art forms. The emerging aesthetic movements and genres, which generally feed on the literary narrative tradition, aestheticized the acting, heat, music, time and space shots they deemed appropriate for storytelling in accordance with the principles they adopted and the characteristics of the movement or genre, and turned them into the material of the power of transformation capable of modulating and operating on physical reality and its perception. In this context, we can say that each movement and genre has turned into the claim of the perception of reality that they construct in accordance with the conventions they have created within the framework of their own narrative structures, aesthetic principles and techniques, and to the extent that they repeat themselves, they are distanced from real reality and life. As a matter of fact, each movement and genre has had to approach life with its unique characteristics, to determine a certain style in the process of aestheticization of reality specific to its genre and to differentiate from others. This means that the answer to the question of what reality is is confined and limited within the conventions of genre characteristics. In any case, to the extent that movements and genres approached reality in all its nakedness within the conventions of the aesthetic attitude they adopted, they produced their own reality rather than approaching life, and gradually began to refer to the aesthetic conventions of the genre, to other genres, and finally to the level of reality of film rather than to physical reality. This creation and differentiation of genres into their own conventions was in fact a manifestation of the problem of the representation of reality manifested in cinema. For this development shows that reality cannot be captured only from a single point of view, an approach that excludes others, or the conventions of genre-specific aesthetic design, but rather that in the face of the indivisible unity of reality, perspectives are relativized and confronted with the problem of representation. Moreover, in order to survive, cinema must captivate the audience, adapt to technological developments, changing social conditions and viewing habits, and renew itself without falling into repetition within its own conventions.

Sinema, içerisinde var olduğu toprakların bir ürünü olarak, üretildiği toplumdan bağımsız
değerlendirilemeyeceğinden, değişen sosyal, kültürel ve ekonomik koşulların, filmler üzerinde etkili
olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, toplumsal olayların yol açtığı gelişmelerin, değişimin en önemli
göstergelerinden biri olan, kültürel ürünlerin incelenmesi ile değerlendirilmesi mümkün olmaktadır.
Çalışmanın ilk bölümünde, Ortadoğu’nun Hollywood’u tanımlamasıyla anılan ve dönemler içerisinde
sinema sektöründe, hem iç, hem dış pazarda oldukça etkili olan Mısır Sinemasının, genel özellikleri
aktarılmaktadır. İkinci bölümde ise, belirlenen dönem aralığında, Mısır siyasi tarihinde yaşanan
olayların, toplumsal ve sosyal yansımaları aktarılarak, bunların üretilen eserlere ve sinema sektörüne
olan etkileri saptanmaktadır. Çalışma; Ortadoğu’nun en etkili sinema sektörü olarak adlandırılan
Mısır Sineması’nı, örnek bir film üzerinden, sosyo-politik gelişmelerin sinemaya olan etkileri
bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada detaylı olarak incelenecek yapıt, günümüz Mısır
siyasi ve sosyal olaylarının daha iyi anlaşılabilmesi açısından, otuz yıldır süre gelen Hüsnü Mübarek
rejiminin sona ermesinden hemen önce çekilen bir film olarak belirlenmiştir. Yousry Nasrallah’ın
“Anlat Şehrazat” (2009) adlı filmi, Arap toplumlarında eskiden beri var olan bir gelenek olan, hikaye
anlatma geleneği üzerinden ilerlemektedir. Film, Mısır toplumundaki siyasi yozlaşmayı, baskıcı
yönetimleri, kadın öyküleri üzerinden anlatırken, aslında tüm toplumun yaşadığı sıkıntıları
aktarmakta ve bozulan bir düzen içerisinde, süregelen iktidar ilişkilerinden bağımsız var olmanın
mümkün olmadığını vurgulamaktadır.
Anahtar kelimeler: Mısır sinemasi, metinlerarasilik, yousry nasrallah, sosyoloji

Kardeş kavramı, gündelik dilde aile ilişkilerini anlatmaktan öte bir anlamda kullanılmaktadır.Kardeş söylemi, farklı sosyo-ekonomik ve siyasi haklardan tecrit edilmiş veya arka planda bırakılmışdezavantajlı gruplar için kullanımı medyada oldukça yaygındır. Buna örnek olarak kadınlar, işçiler,Suriyeliler ve engelliler gösterilebilir. Bu makalede “Engelli Kardeşlerimiz” söylemi üzerinden kardeşkavramının ötekileştirici anlamı tartışılacaktır. Engelli kardeşlerimiz söylemi, engelli bireylerin haberlerdeve diğer medyatik temsil kategorilerinde “dramatik” ve “elinden tutulması gereken” bir konumaindirgenmesi, sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Temel olarak medyada kullanılan “kardeş” söylemi ileüretilen damgalama (stigma), ötekileştirme süreçleri engelli bireyler örneği açıklanmıştır. Haberlerinsöylemsel olarak incelenmesi, van Dijk’ın temellendirdiği eleştirel söylem analizi ile yapılmıştır.Makalede yüksek tirajlı gazeteler (Sabah, Milliyet, Hürriyet) ve çeşitli yerel gazeteler örnekle...

Bir toplumun kolektif belleğinde yer eden, hatırlamaya ve aktarmaya değer bulunan her bir anlatının toplumsal pek çok işlevi vardır. Sadece bir şeyin öyküsü olmanın dışında, anlatıların bireyler üzerinde psikolojik etkileri de vardır. Bu etkiler, alt metin okumalarıyla tespit edilmektedir. Basat'ın Tepegöz'ü Öldürdüğü Boy da kahramanlık anlatılarının sınırlarının dışındadır çünkü geleneksel düşman-kahraman mücadelesi yoktur. Tepegöz ve Basat'ın mücadelesi gibi görünen anlatı, aslında Konur Koca Sarı Çoban'ın mücadelesinin öyküsüdür. Metin, Basat ve Tepegöz üzerinden Konur Koca Sarı Çoban'ın kişiliğinin inşasını anlatır. Kişilik, bilinçdışının gelişimiyle şekillenir. Çoban, bilinçtir. Tepegöz ve Basat da Çobanın bilinçdışıdır. Çoban, peri kızına tecavüz ederek her türlü normdan sıyrılıp bireyselliğin sınırına ulaşır. Bu olaydan sonra çoban korkarak kaçar ve bir daha metinde görülmez. Basat ve Tepegöz üzerinden çobanın bilinçdışındaki mücadelesi başlar. Bilinçdışının yıkıcılığını temsil eden Tepegöz ve bilinçdışının yapıcılığını temsil eden Basat üzerinden bir kişilik yaratımı mücadelesi verilir. Çalışmada psikanalitik kuram çerçevesinde Carl Gustav Jung'un "İdeal Kişilik Gelişimi" yaklaşımı esas alınmıştır.

Masallar, dünya edebiyatı haritasında ait olduğu kültürün özelliklerini ortaya koyan en katışıksız edebî türlerden birisidir. Bugün Türk, Hint ve Alman masalları değerlendirmesinin kökeninde bu özelliğin önemli bir tesiri vardır. 18.yüzyıldan itibaren dünyadaki ekonomik dengelerin değişmesi kültürlerin edebiyattaki faaliyetlerini dolaylı yoldan etkiler. Toplumsal refahın insan yaşantısına getirdiği somut göstergeler zamanla üstün medeniyet düşüncesini besleyen bir unsura dönüşür. Orta Doğu'daki siyasî karmaşayla beraber ekonomik zayıflığın yarattığı gerilim, edebiyat dünyasına iki düşünceyi taşır. Yazarların bir kısmı ekonomik yönden güçlü olan medeniyetin tüm unsurlarını öz kültüre taşıyarak kendisine has yeni bir edebiyat ortamı sağlamak ister. Başka bir yazar grubu ise maddî varlığın kültürel üstünlük göstergesi olduğu imajını reddeder, kendi edebiyatının değerli ve devam ettirilmeye layık olduğu üzerinde durur. Her iki bakış açısında oryantalist düşüncenin romantik bir edilgenliğe mahkûm ettiği Doğu imajı reddedilir. Düşünce dünyasındaki ortak tepkinin bazen ortak bir tür olarak masalla ifade edilmesi bu türün mevcut edebiyat dünyasındaki yerini anlamayı zorunlu kılar. Sezai Karakoç'un "Masal" ve Erendiz Atasü'nün "Madam Butterfly Ölmeyi Reddederse" adlı metinlerinde masal, hem kültürel kimliği ifade eden bir araç hem de ironik dili oluşturmanın bir yolu olmuştur. Bu çalışmada ismi belirtilen yazarların masal türüyle Batı dünyasına karşı geliştirdikleri oksidentalist tavır "ben ve öteki" kavramlarıyla değerlendirilecektir.

Bu çalışmanın amacı, Türk sinemasında Kıbrıs temalı filmlerde ötekinin temsilinde ne şekilde bir dönüşümün yaşandığını ortaya koymaktır. Çalışmanın literatür kısmında ilk olarak milliyetçilik, ötekileştirme, popüler milliyetçilik ve popüler milliyetçilik-sinema konularına değinilmiştir. Daha sonra Kıbrıs temalı filmler onar yıllık dönemler halinde ele alınmıştır. Araştırma amacına ulaşmak için betimleyici analiz yönteminin kullanıldığı araştırmada durum saptama çalışması yapılmıştır. Çalışma evrenini, Türk sinemasında yapılmış olan Kıbrıs temalı filmler oluşturmaktadır. Örneklemi ise amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen On Korkusuz Adam, Önce Vatan, Çamur ve Gölgeler ve Suretler olmak üzere dört film oluşturmaktadır. Çalışmada ele alınan filmlerin, odaklanılan konular, ötekileştirme, milliyetçi temsil ve söylem ve biz/onlar ayrımı üzerinden analizi yapılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlarına göre, Türk sinemasında yapılmış olan Kıbrıs temalı filmlerde, birinci dönemde yapılmış olan filmlerdeki "çatışmacı" anlayıştan ikinci dönemde yapılmış olan filmlerde "uzlaşmacı" anlayışa doğru bir dönüşüm yaşanmıştır.

Bu çalışma, sosyal yaşamda ve medyada izlenebilen nefret söylemi ve nefret suçu kavramları üzerine bir araştırmayı amaç edinmektedir. Terminolojiye yeni kazandırılan nefret söyleminin nasıl bir ifade biçimi olduğuna, neyi amaç edindiğine ve ifade özgürlüğü ile arasında nasıl bağ olduğuna dair kavramsal bir perspektif sunulacak ve bu tartışma alanları, Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında analiz edilecektir. İlk bölümde, nefret söylemi ve nefret suçu kavramlarının kavramsal analizi, sıklıkla karşımıza çıkan bir tartışma alanını oluşturduğu için nefret söylemini ve ifade özgürlüğünü ayıran noktalar ve nefret söyleminde medya araçlarının rolü incelenecektir. Filmin analiz edileceği ikinci bölümde ise ırkçı nefret söyleminin bir örneğini oluşturan Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında, sinemada nefret söylemi ele alınacaktır. Çalışma, eleştirel söylem analizi yöntemi ile incelenecektir.

ÖZ Bu çalışmada, geleneksel uygulamalardan, mit, menkıbe, ritüel ve sembollerden yararlanarak, kültürden beslenen, yeni bir dil arayışında öncü nitelikte çalışmalarda bulunan Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Derviş Zaim'in "Devir" filmi ele alınmıştır. Devir filmi, Burdur'da kutlanan toplumsal uygulama ve ritüellerden biri olan "yünüm böğet" şenliğini ele almaktadır. "Yünüm böğet" yayla döneminin ve yazın bitiminde çobanların sürüleriyle birlikte sudan geçme yarışı şeklinde düzenlenen geleneksel çoban bayramıdır ve koç katımı, saya gezme gibi uygulamaların bir halkasını oluşturmaktadır. Yünüm böğet, "yünüm beğret", "yünüm yüzdürme", "koyun yüzdürme", "koyun yıkama", "yunum bögedi", "sudan koyun geçirme", "çoban bayramı" gibi adlandırmalarla da ifade edilmektedir. Derviş Zaim Devir filminde, "yünüm böğet" şenliğini merkeze alarak "insan doğa ilişkisini", "gelenek ve modernizm çatışmasını" konu edinmektedir. Zaim, sinemada otantik biçimde kendimizi temsil etmeyi, yerel tınılar kullanmayı "özgürlükle" ilişkilendirerek derinleşmenin ve kendini tanımanın temel gereklilikleri olarak değerlendirir. Derviş Zaim sinema dilini tarihsel, toplumsal olanla, kültürel bellekteki mitlerle, sembollerle ve geleneksel sanatlarla kurgulayarak anlam örüntüsü oluşturan "auteur" bir yönetmen olarak tanımlanmaktadır. Sinema literatüründe "auteur" yönetmenlerin "belleği çoğaltan, düşünce üretmeyi ve sorgulamayı gerektiren, farkındalığı arttıran bir üslup arayışına girdikleri" dile getirilmektedir. Derviş Zaim'in, yabancılaşmaya karşı direnme ruhunun nasıl devam ettirilebileceğine dair soru sormayı amaçlayan; bir yolculuk, bir arayış, bir serüven filmi olarak tanımladığı "Devir" filmi, çok katmanlı içeriği ve "belgesel-kurgu" bir yapım olması nedeniyle "uygulamalı halk bilimi" bağlamında değerlendirilebilir. Bu amaçla örneklem olarak seçilen "Devir" filmi izlenerek geleneksel uygulamalar, mitler, inanışlar ve ritüellerle ilgili veriler içeren sahnelerin analizleri yapılmıştır. Bu analizler neticesinde Derviş Zaim'in, "Devir"de geleneksel kültürden ve uygulamalardan "farkında olarak" yararlandığı ve Türk sinemasında özgün bir dil oluşturduğu ortaya konmuştur. Nihayetinde, toplumsal yapının sürekliliğinde ortak belleğe ait ögelerin hatırlanması ve bir disiplin çerçevesinde tekrarı büyük öneme sahiptir. Toplumsal belleğin en önemli ögelerinden olan ritüelistik uygulamalarda dinî, tarihî farklı katmanların ve çeşitli sosyal, mitolojik tabakaların izleri bulunmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın kuramsal temeli Stanly Tambiah'ın "iç çerçeve", "dış çerçeve" kavramları üzerinden kurgulanarak film içerisinde yer alan "yünüm böğet" şenliği ve diğer mitik semboller, üretildiği tarihsel bağlamla ilişkilendirilerek; ritüel sembollerinin kavramsallaştırılma biçimleri işlev bağlamında değerlendirilerek, ritüelin altında yatan "sembolik anlam repertuarları" ve "icra edilme dinamikleri" çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca netrografik analiz yöntemi ile Derviş Zaim'in katıldığı panel ve söyleşiler ile yaptığı röportajlar incelenerek bir geleneği ele alıp yoğurmanın, bir mitin etrafında filmi nakşetmenin o miti yeniden yaratmanın "farkındalığı" ile ortaya konulan bir film olmasından dolayı uygulamalı halk bilimi bağlamında değerlendirilmiştir. Burdur'un Hasan Paşa ilçesinde düzenlenen "yünüm böğet" şenliğine film öncesinde 1000-2000 kişi katılırken filmden sonra bu sayının 4000-5000 civarına çıktığı da Derviş Zaim'in aktardığı bulgulardandır. Dolayısıyla sanat formlarında görülen tek tipleşmenin karşısına evrensel olduğu iddia edilen tek yönlü ölçütlerin reddi ve farklılıkları ortaya koyma yolundaki çabalar kültür aktarımına ve yeniden canlandırmaya da katkı sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler Yünüm böğet, çoban bayramı, Derviş Zaim, Devir filmi, uygulamalı halk bilimi.

The Yazması Agır Düşen Goşgu (Hard to Write Poem) written by Kerim Gurbannepesov (1929-1988), who is one of the important poets, translators, and intellectuals of the Soviet Period Turkmen literature, is a narrative poetry consisting of 44 quatrains. With its cinematic organization, the poem has an attractive narrative structure. It also enables information on Turkmençilik. Turkmençilik is a value system that regulates the life of the Turkmen people and includes traditions, rituals, and social duties. Yazması Agır Düşen Goşgu also has a remarkable narrative structure in terms of narratology. Any narrative text has two levels that cover story and discourse. Taking into account story and discourse together, enables more accurate interpretations of the narration. In this article, in which the narrative content and narrative structure of poetry will be examined, an interdisciplinary study will be carried on where narratology meets linguistic and cultural meaning.

The Hater (Nefret Eden), Polonyalı Yönetmen Jan Komasa tarafından 2020 yılında çekilen saplantı, nefret ve sosyal medya üçgeninde çoklu temaya sahip bir filmdir. Ana karakter Tomasz Giemza (Tomek ve Tomala takma isimleriyle) intihal suçu dolayısı ile hukuk fakültesinden atılır. Geçmişten gelen aile bağları dolayısı ile Krasucka ailesi, Tomasz’a burs kapsamında finansal destek sağlamaktadır. Hukuk fakültesinden atıldığını aileden gizleyen Tomasz, ilişiğinin kesildiği ortaya çıkana kadar aileden finansal destek almaya devam eder. Aileye karşı geliştirmeye başladığı saplantının merkezinde Kasucka ailesinin Tomasz ile aynı yaşlarda olan genç ve güzel kızı Gabi Krasucka yer almaktadır.

Yazar Adı Nazmi AVCI / Damla TOPÇU alışılmış edebiyat anlayışımız üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğu anlaşılmaya çalışılmıştır. Sosyal medya aracılığıyla bilgiye kolay yoldan ulaşılabilmesi ve sosyal medyanın edebiyata bilgi kaynağı sağlaması edebiyat alanını olumlu etkilemektedir. Ancak bu durumda internet kaynaklı bilginin teyit edilmesi önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra sosyal medyanın popüler olması ve aynı anda birçok kişiye ulaşılmasına imkân sağlaması, yazar ve şairlerin dikkatini çekmektedir. Sosyal medya, bu yazarlar ve şairler ile kendine özgü bir dil ve edebiyat anlayışı geliştirmektedir. Bu durumda dil ve alışılmış edebiyat anlayışımızda kırılmalar yaşandığı görülmektedir. Sanal edebiyatın gerçek edebiyatın önüne geçmeye başlaması ile edebi ürünlerin, estetikten yoksun, gerçek okuyucu kitlesinden uzak, basit ürünler olmaya başladıkları görülmektedir.

İnsan hayatı boyunca koşulsuz bir deneyim olan yaşlanma, yaşam örüntüsünün son halkasını oluşturmaktadır. Bu kuşakta yer alan yaşlı bireyler, fiziksel ve mental güç kaybı yaşadıkları için toplum tarafından sosyal dışlanmaya maruz kalmaktadırlar. Shohei İmamura yönetiminde 1983 yılında vizyona giren The Ballad of Narayama filmi "Bushi-Ko", yaşlanmaya odaklanıyor. Konu edilen yaşlanma, Japonya kırsalında süregelen kültür ve inanç pratiklerine göre altmış dokuz yaşını dolduran her yaşlı birey, Narayama dağına bırakılıp ölüme terk edilmektedir. Bu kadim kültür pratiğiyle yaşlı bireylerin toplumdan sadece tecrit edilmesi değil, aynı zamanda topyekûn bir imhanın ritüeller dolayımıyla meşrulaştırılmasına ve yaşlı bireyler için öngörülen "ıskartaya çıkarılabilir yaşamlar" olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern yaşam kültürüyle birlikte belirginleşen "sistematik umursamazlık" yaşlı bireyleri sosyal çemberin dışına itmektedir. Narayama Türküsü filmi, yaşlanma tecrübesini "başkasının bedenine misafir olma" deneyimiyle, izleyicide özdeşleşme duygulanımıyla süregelen kültür örüntüsünü bozuma uğratıyor. Bu çalışmada, Narayama Türküsü filmi üzerinden, dokümanter ve tematik perspektif geliştirilerek, Japonya kültüründe yaşlanma olgusuna yönelik bir iz sürülmektedir.

Bu çalışmada 1938-1946 yılları arasında yazılan romanlarda "aşk" kavramına dönem içerisinde yüklenen anlamlar incelenmiştir. Tanzimat döneminden itibaren "Batılılaşma" olgusu Türk hayatının ve romanının temel dinamiği olmuştur. Cumhuriyet döneminde bu kavram, seküler bir dünya algısı üzerinden ilerlemiştir. Bir duygu tarihi olan bu çalışma, bahsi geçen değişim üzerinden "aşk" kavramının dönem romanlarında nasıl kavramlaştırıldığını anlamayı hedeflemektedir. Bu dönem romanlarında, özellikle popüler aşk romanlarında, bireyin hayatında nihai hedef olan ve kutsalın diliyle anlam bulan ancak kutsalın bireysel aşkın bizzat kendisi olduğu bir aşk tasarımı oluşmuştur.

Dunyanin farkli yerlerine uyum gosterebilen ve yasayabilen tek canli insandir. Caglar boyunca gerek doga sartlarina karsi gerekse diger canlilara karsi mucadele veren insanlar, aydinlanma cagindan itibaren birtakim fikirler uretmeye baslamistir. Aydinlanma caginin onculerinden David Hume, Immanuel Kant ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel gibi felsefeciler insanligi siniflandirmislardir. Bu dusunurlere gore Afrika kitasinda yasayan siyah insanlar, batida yasayan insanlardan ustun ozelliklere sahip degildir. Bu noktada irkciligi mubah goren aydinlanma filozoflari, gunumuzde irkcilik ile ilgili yasanan bircok soruna yol acmislardir. Hayatin hemen her alaninda gorulen irkcilik, ozellikle Amerika Birlesik Devletleri’nde yogun olarak yasanmaktadir. Ozgurlukler ulkesinde irkcilik kurbani olan yuzlerce siyah insan vardir. Bu cercevede, Oscar odullerinde de son yillarda irkcilik tartismalari gundemden dusmemektedir. 88. Oscar odullerinde, siyahlarin aday gosterilmemesi irkcilik uzerindeki tarti...

Bu çalışmanın amacı, Novalis'in "Geceye Övgüler" (Hymnen an die Nacht) adlı eserinde yer alan ilk ilahi şiir ile Hölderlin'in "Ekmek ve Şarap" (Brot und Wein) adlı toplam dokuz bölümden oluşan şiirinin ilk bölümünü bilişsel-fenomenolojik bir yaklaşım doğrultusunda ele almak ve sinestezinin bu şiirlerdeki işleniş biçimini açığa çıkarmaktır. Şairlerin duyumsama biçimindeki öz ve zihinlerindeki derinliği aşkınlığa taşıma eğilimleri, çalışmanın birden fazla görüşle ilişkisini kurmaktadır. Bu bağlamda, Maurice Merleau-Ponty'in beden teorisi; Cenevre Ekolü'nün belirli bir şairin bilinç içeriği ve durumlarının temel odaklarına yönelmesi; Reuven Tsur'un bilişsel yazın/biçembilime dair görüşleri ve edebi sinestezi fenomenine kazandırdığı farklı bakış açısı; son olarak, J. L. Austin tarafından ortaya konulan etkisöz edimi seçilen şiirlerin çözümlenmesinde esas teşkil eden görüşler olmuştur. İncelenen şiirlerde, şairlerin bilişselliği, bilinç akışlarındaki salınımların sıklığı, aşırılıklara ve düş(ünce)lere yönelme eğilimleri, değişen/dönüşen ruh halleri, biçimi altüst etme istekleri, duyularla zihnin etkinliğini kaynaştırmaları, insan-doğa, ruh-beden, fizikseltinsel gerçek gibi kutuplaşmaları ve yapay bölünmeleri reddetmeleri ile ilişkili pek çok bulguya ulaşılmıştır. Duyusal ve bilişsel bir fenomen olarak sinestezinin algı biçimine etki ettiği ve anlama/anlamlandırma süreçlerine katkı sağladığı gözlemlenmiştir. Ele alınan şiirlerde sinestezi, daha çok duyularüstü boyutuyla anlam kazanmıştır.

Son dönemde sosyal bilimler alanında metinlerarası çalışmaların yoğunlaştığı görülmektedir. Metinlerarasılık yazılı eserlerle sınırlı olmayan, metin olarak değerlendirilebilecek görsel ve işitsel diğer yapıtları da inceleyen bir yöntemdir. Dolayısıyla farklı sanat ve edebiyat alanlarında üretilmiş pek çok kültürel ürün arasında bağlantılar kurabilmektedir. Televizyon ve sinema dünyasında yazılı edebiyattan veya gelenekten faydalanan çok sayıda örnek vardır. Çalışmamıza konu olan Beyaz Gelincik dizisi ise Binboğalar Efsanesi romanı aracılığıyla halk kültüründen beslenmiş ve çeşitli yönleriyle bu romandan esinlenmiştir. Kahraman ve yer isimlerinden başlayarak efsanelere, sosyal hayata dair temalara kadar ortaklıklar barındıran bu iki eser arasındaki ilişki metinlerarası çalışma için uygun bir konu başlığı sunmaktadır.

Bu çalışma, sosyal yaşamda ve medyada izlenebilen nefret söylemi ve nefret suçu kavramları üzerine bir araştırmayı amaç edinmektedir. Terminolojiye yeni kazandırılan nefret söyleminin nasıl bir ifade biçimi olduğuna, neyi amaç edindiğine ve ifade özgürlüğü ile arasında nasıl bağ olduğuna dair kavramsal bir perspektif sunulacak ve bu tartışma alanları, Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında analiz edilecektir. İlk bölümde, nefret söylemi ve nefret suçu kavramlarının kavramsal analizi, sıklıkla karşımıza çıkan bir tartışma alanını oluşturduğu için nefret söylemini ve ifade özgürlüğünü ayıran noktalar ve nefret söyleminde medya araçlarının rolü incelenecektir. Filmin analiz edileceği ikinci bölümde ise ırkçı nefret söyleminin bir örneğini oluşturan Kurtlar İmparatorluğu filmi bağlamında, sinemada nefret söylemi ele alınacaktır. Çalışma, eleştirel söylem analizi yöntemi ile incelenecektir.

DERVİŞ ZAİM SİNEMASI’NDA ESTETİK ARAYIŞ Bu çalışmanın amacı, Derviş Zaim Sineması’ndaki estetik arayışın ekonomi-politik açıdan eleştirisini yaparak “bağımsız sinema” tartışmalarına katkı sunmaktır. Günümüz kapitalizminin üretim ilişkileri incelendiğinde modern dönemin Fordist üretim biçiminin aksine Post-Fordist bir esnek üretim dönemine girildiği gözlenmektedir. Bu ekonomik üretim biçiminin postmodern dönem olarak adlandıracağımız günümüz kültürel ve politik atmosferi ile olan ilişkisi de göz ardı edilemez. Böylece modern dönemin üretim ilişkilerinin yarattığı bağımlılık ilişkilerinden farklı bağımlılık ilişkileri doğmaktadır. Derviş Zaim filmleri üretim biçimleri açısından her biri farklı deneyime sahip filmlerdir. Modern dönemden postmodern döneme, Fordist dönemden esnek üretim dönemine geçişte üretici güçlerin ve belirleyenlerin değiştiği ve çağımızın biyopolitikasını belirleyen gücün küresel kapitalizm olduğu vurgulanmıştır. Biyopolitikanın kapsayıcı alanına ait olan üretici g...

Masallar, dünya edebiyatı haritasında ait olduğu kültürün özelliklerini ortaya koyan en katışıksız edebî türlerden birisidir. Bugün Türk, Hint ve Alman masalları değerlendirmesinin kökeninde bu özelliğin önemli bir tesiri vardır. 18.yüzyıldan itibaren dünyadaki ekonomik dengelerin değişmesi kültürlerin edebiyattaki faaliyetlerini dolaylı yoldan etkiler. Toplumsal refahın insan yaşantısına getirdiği somut göstergeler zamanla üstün medeniyet düşüncesini besleyen bir unsura dönüşür. Orta Doğu'daki siyasî karmaşayla beraber ekonomik zayıflığın yarattığı gerilim, edebiyat dünyasına iki düşünceyi taşır. Yazarların bir kısmı ekonomik yönden güçlü olan medeniyetin tüm unsurlarını öz kültüre taşıyarak kendisine has yeni bir edebiyat ortamı sağlamak ister. Başka bir yazar grubu ise maddî varlığın kültürel üstünlük göstergesi olduğu imajını reddeder, kendi edebiyatının değerli ve devam ettirilmeye layık olduğu üzerinde durur. Her iki bakış açısında oryantalist düşüncenin romantik bir edilgenliğe mahkûm ettiği Doğu imajı reddedilir. Düşünce dünyasındaki ortak tepkinin bazen ortak bir tür olarak masalla ifade edilmesi bu türün mevcut edebiyat dünyasındaki yerini anlamayı zorunlu kılar. Sezai Karakoç'un "Masal" ve Erendiz Atasü'nün "Madam Butterfly Ölmeyi Reddederse" adlı metinlerinde masal, hem kültürel kimliği ifade eden bir araç hem de ironik dili oluşturmanın bir yolu olmuştur. Bu çalışmada ismi belirtilen yazarların masal türüyle Batı dünyasına karşı geliştirdikleri oksidentalist tavır "ben ve öteki" kavramlarıyla değerlendirilecektir.

Mesnevi, Divan edebiyatında tahkiye yapısına dayanan nazım şeklidir. Roman ve öykünün yerini yüzyıllar boyunca mesnevi tutmuştur. Bu nazım şeklinin bir örneği olan Varka ve Gülşah mesnevisi ilk kez Ayyuki tarafından Gazneliler devrinde Farsça olarak yazılmıştır. Türk edebiyatında 14. yüzyılda Yûsuf-ı Meddâh'ın yazdığı Varka ve Gülşah mesnevisi mevcuttur. Bu mesnevi Arap kabilesinde yaşanan çift kahramanlı bir aşk hikâyesidir. Tahkiyeli metin türü sayılan mesneviler olay, kişi, yer, zaman ve anlatıcı içeren türlerden biridir. Günümüzde kullanılan roman ve öykü inceleme tekniği mesnevi türüne de uygulanabilmektedir. Bu çalışmada Yûsuf-ı Meddâh tarafından yazılan Varka ve Gülşah mesnevisi roman tekniğine göre incelenmiştir. Bu mesnevinin olay, kişi, yer, zaman, anlatıcı, dil ve üslup özellikleri ayrıntılı şekilde çözümlenmiştir. Olayların geçtiği mekânlar bir diyagramla gösterilmiştir. Metin yapısını oluşturan bazı özelliklerin modern Türk edebiyatı romanlarında da görüldüğü tespit edilmiştir.

Yeni Türk Sinemasının öncülerinden biri olan Derviş Zaim’in ikinci
üçleme film serisinin son filmi olan ‘Rüya’ filmi kendi içerisinde
birbirinden farklı disiplinleri barındırması, biçimsel olarak, klasik müzikte
trio’nun eser icraları ya da resim sanat tarihinde sanatçıların kullandıkları
triptik grup resimleri gibi Yeni Türk Sinema sanatına yansıması etkileyici
ve heyecan verici. Kısaca Yeni Türk Sinemasının trio’ ları diyebileceğimiz
bu filmlerinden farklı olarak Rüyada, Rönesans döneminde yaşayan bir
sanatçının günümüze yansıması gibi filmin her bir katını oluşturduğunu
görmekteyiz. Geçmişle ve kültürle bağını koparmayan Zaim, çağdaş
sanatla onu harmanlayıp izleyiciye sunmuştur. Dolayısıyla, bu inceleme
yazısı, filmin içerdiği katmanları sanat, tarih, sosyoloji, psikoloji,
göstergebilim ve kültürel çeşitliliği içermesinden dolayı farklı yöntemler
kullanılarak incelenmiştir.

Edebiyatı, edebî tartışmalar açısından oldukça verimli bir dönem olmuştur. Mehmet Emin Yurdakul'un, sonradan Türkçe Şiirler adıyla kitaplaştırdığı şiirlerinden sonra edebiyat hayatımızda yankı bulan Türkçe Şiirler tartışması da II. Abdülhamit Dönemi Türk Edebiyatı içerisinde değerlendirilmesi gereken, yalnız dönemin ediplerinin edebî anlayışını göstermesi bakımından değil; tenkit, teori ve fikrî açıdan dönemin zenginliğini göstermesi bakımından da önemlidir. Bu makalede, Türkçe Şiirler tartışmasının bir uzantısı olarak, Hicri 1315 yılının Mart ayında, Âşık Coşkun ile Ahmet Rasim arasında başlayan sadeleşme, dilin ıslahı, Türkçe şiir, dönemin ihtiyaçlarına uygun bir şiir ve edebiyat dili oluşturma düşüncesi etrafında şekillenen edebî tartışma ve bahsi geçen tartışmada kullanılan "Âşık Coşkun" müstearı üzerinde durulacaktır.

Bu çalışmanın amacı, Türk sinemasında Kıbrıs temalı filmlerde ötekinin temsilinde ne şekilde bir dönüşümün yaşandığını ortaya koymaktır. Çalışmanın literatür kısmında ilk olarak milliyetçilik, ötekileştirme, popüler milliyetçilik ve popüler milliyetçilik-sinema konularına değinilmiştir. Daha sonra Kıbrıs temalı filmler onar yıllık dönemler halinde ele alınmıştır. Araştırma amacına ulaşmak için betimleyici analiz yönteminin kullanıldığı araştırmada durum saptama çalışması yapılmıştır. Çalışma evrenini, Türk sinemasında yapılmış olan Kıbrıs temalı filmler oluşturmaktadır. Örneklemi ise amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen On Korkusuz Adam, Önce Vatan, Çamur ve Gölgeler ve Suretler olmak üzere dört film oluşturmaktadır. Çalışmada ele alınan filmlerin, odaklanılan konular, ötekileştirme, milliyetçi temsil ve söylem ve biz/onlar ayrımı üzerinden analizi yapılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlarına göre, Türk sinemasında yapılmış olan Kıbrıs temalı filmlerde, birinci dönemde yapılmış olan filmlerdeki "çatışmacı" anlayıştan ikinci dönemde yapılmış olan filmlerde "uzlaşmacı" anlayışa doğru bir dönüşüm yaşanmıştır.

Kadın, üzerine çok söz söylenmiş, çok yazı yazılmıştır. Dinlere, coğrafyalara ve çağlara göre toplumların bakış açısına göre kimi zaman şeytan veya cadı yaftasıyla hapsedilmiş, yakılmış; kimi zaman daha çocukken diri diri toprağa gömülmüş; kimi zaman köle, kimi zaman cinsel obje… gibi görülmüştür. Ancak; eski Türklerde ve İslam'da bu yaftalamaların tersine kadın değerlidir, erkekle belli ölçütler içinde yan yana durmuştur ve değerli bir konuma sahiptir. Bu konum, çeşitli çarpıtmalarla odağından saptırılmış ya melek (anne olduğunda kutsanan) ya da şeytan (erkeği yoldan çıkaran) olarak algılanagelmiştir. Toplumun biçtiği değişen rollere rağmen kadına anlam arayışları hala sürmektedir. Karma bir kültür sağanağı altında olduğumuz günümüz dünyasında kadın da kendine bir konum, bir anlam arama çabasındadır. Evvela bir insandır kadın. Vahye muhatap olmakla kıymetli oluşu mühürlenen ve dünya yaşamını eşrefi mahlûkat olma durumunda erkekle paylaşan iki insan cinsinden biridir. Bilimsel araştırmalar dışında sanat eserlerine, öykülere, romanlara ve şiirlere de konu olmuştur. Yüzyıllarca tasavvufta 'ulaşılamayan soyut bir sevgili' olarak işlenmiştir. Erkekle

Bu çalışma, ardında Türk sinemasına yön verecek nitelikte eserler bırakan, ustalığının asıl emarelerini uzun metraj filminden ziyade kısa filmlerinde gösteren Ahmet Uluçay hakkında bir tanıtım yazısıdır. Uluçay, ya hiçbir kalıba sığmayan, saf, bâkir iç âleminin mümbit harcından kardığı hayâlâtla kendi anlatısının içindedir ya da adeta yazarıyla/yönetmeniyle tekrar kurgularcasına durmaksızın okuyarak/seyrederek bir başka anlatının içindedir. Uluçay'ın hayat hikâyesi de rahatlıkla filmleri gibi bir anlatı şeklinde değerlendirilebilir. Çalışmada Umberto Eco'nun "ampirik okur" ve "örnek okur" kavramlarından hareketle Ahmet Uluçay'ın sıra dışı hayat hikâyesinin filmlerinden yansıyan anlatıyı gölgede bırakmasına, uzun metraj filmlerinin birer minyatürü şeklinde düşünülebilecek kısa filmlerinin yeterince tetkik edilmeyişine, tam da bu sebeple 90 sonrası Türk sineması içerisinde hak ettiği şekilde konumlandırılamayışına değinilecektir. Ek olarak yazıda yönetmenin filmografisiyle birlikte Ahmet Uluçay ve filmografisine dair külliyat üzerinden bir bibliyografya çalışmasına yer verilecektir.

Behavioral sciences generally tend to assume human behavior as universal and to ignore systematic differences in how people perceive life (Levinson and Peng, 2004). Since the 1990s, some cultural psychologists have started to show that the way people perceive basic events and the reflections of this perception in the decision-making process are systematically affected by culture (Ji et al, 2001; Nisbett et al., 2001). Three important theories help social psychologists to explain these systematic cultural differences: individualism-collectivism theory (Hofstede, 1980; Triandis, 1995) and dependent, independent self theory (Markus and Kitayama, 1991) are powerful concepts in understanding social phenomenons. The third theory, based on the cognitive explanations underlying cultural differences, is the model developed by Nisbett (Nisbett et al., 2001) and sheds light on how culture can affect the way people perceive economic and financial concepts. In light of the mentioned theories, it is possible to predict the fundamental differences in financial forecasts, economic decisions and owned cognitive bias through the world perception of the individuals. In this way, we can interpret how behavioural economics and finance can be shaped by culture with the guidance of cultural psychology.

Traditional economic models do not take into consideration ownership of the investment amount and the investment-gambling dilemma. Oppositely new generation behavioral economics, emotions (De Martino et al. 2010; Sokol-Hessner, Camerer, & Phelps, 2013), genetics (Cesarini et al. 2009a, 2009b; Cesarini et al. 2010; Zhong, Chew et al. 2009; Cesarini, Johannesson, Magnusson and Wallace 2011), gender, age, religion and race (Barsky et al. 1997), education (Grable & Joo 1997), culture (Wang, Rieger, & Hens, 2017) and many other variables have been observed to be effective in the financial decision-making process. It is extremely important to understand this process and to analyze people's economic and financial behavior for predicting the individual and general results of financial behavior. As a new concept, cultural finance (Breuer and Quinten, 2009) mainly deals with the differences between eastern and western cultures and tries to create hetero-cultural-economicus by taking support from behavioral economics that transform homo-economicus of traditional theories into hetero-economicus. According to mentioned priorities, the main purpose of our study is to explore behavior sets' and cultural variations' influence on the individual's perspective on gambling and investment decisions.

1 "Zamanın başlangıcında bir gün aşırı şekilde sel oldu. Sel suları çamuru sürükleyip Kara Dağ'daki mağaraya getirdi. Çamuru insan kalıbına benzeyen yarıklara doldurdu. Güneş Saratan (yengeç) burcunda / yıldızında ve en yüksek noktasında idi. Bu Kara Dağ'ın tepesindeki bir mağarada, anne / insan vücudu gibi bir yerde çamur; güneş, rüzgâr, kök suları ve toprak (dört unsur ile) insan şekline dönüştü. Türklerin atası Ulu Ay Ata, zamanın başlangıcında dokuz ay sonra bu şekilde hayat buldu. (…) Ulu Ay Ata, hayat bulup yürüyecek duruma geldikten sonra kutsal Kara Dağ'ın eteğindeki bereketli toprağa iner. Ömrünün ilk kırk yılında tam kalıbına ve gücüne ulaşır. (…) Ulu Ay Ata yaratıldıktan kırk yıl sonra Kara Dağ'ın zirvesinde seller sular yine aktı. Bu defa güneş, Sünbüle (başak) burcunda / yıldızında idi. Sonbaharda, o bilinen çöküntü, ikinci kez balçık / çamur ile doldu. Bu defa güneş en yüksek noktaya ulaşamadı. Güneş en yüksek noktaya ulaşamadığı için Ulu Ay Ata'nın yaratılışı anındaki güce sahip olamadı. Bu yüzden Ulu Ay Ana çok güçlü olamadı. (…) Bundan sonraki kırk seneyi Ulu Ay Ata şekil değiştirmeden bekledi; sonrasında vücudu çökmeye başladı. Ondan sonraki kırkıncı senede de öldü. Böylece bilge kişilerin söylediği, yüz yirmi yıllık 'normal insan ömrünün' tam devresi tamamlandı. Ulu Ay Ata, yeniden doğar umuduyla, hayata geldiği mağaranın çukuruna defnedildi. Yeniden canlanması beklendi. Kırk yıl sonra, anne Ay Va / Ulu Ay Ana da öldü. Mezara taşındığında, Ulu Ay Ata'nın vücudu artık çürümüştü. Oğlunun emri üzerine mağara kocaman, mücevherlerle işlenmiş, kırmızı altından yapılmış bir kapı ile kapatılıp mühürlendi. Burası artık mezar bekçileri ile hizmetçiler tarafından korunmaya başlandı. Mağarada düzenlemeler yapılıp kapısı takıldıktan sonra halk tarafından kutsal yer olarak saygı gösterilmeye başlandı. Burası Türklerin ilk ziyaretgahı oldu. Daha sonra Ulu Ay Ata diye ismi anılan babadan ve onun gibi Ulu Kara Tağ'da aynı mağarada yaratılan eşi Ulu Ay Ana'dan (Metinde: Ulu Ay Anacı) gelen çocuklar çoğaldı. Çoğaldıkları zaman birbirlerine haksızlık ve zulüm etmeye başladı." (Demir, 2017: 86-89) 2 Aybek ed-Devâdârî'nin yukarıda anılan eserinde Arapça özetine yer verdiği "Ulu Han Ata Bitigi"ni Türkçeye çevirerek yayımlayan Necati Demir, Aybek ed-Devâdârî'nin ölüm tarihini,

Öz Sanat Tarihi biliminde kültürel etkileşim problemi pek çok konu ve alanla ilgili gündeme geldiği gibi Ortaçağ İslam seramik sanatının muhtevasında da önemli yere sahiptir. Kaynaklarda ağırlıkla Bizans ve Çin seramik sanatlarıyla yaşanan etkileşimler dile getirilmekteyken nispeten yakın zamanlarda Horasan ekolü de konuşulmağa başlamıştır. Daha çok görsel benzerlik ve teknik uygulamalardaki örtüşmeler üzerinden ele alınan bu konunun aslında çok daha geniş çerçeveye sahip olduğu yakından irdelenince anlaşılmaktadır. Araştırmada insanlık tarihinde yaşanan kültürel etkileşimlerin Rus bilim insanı L. Gumilev'un etnogenez teorisi kapsamında değerlendirilmesi yapılmış, bunların dikey ve yatay olmak üzere iki kavramsal şekle sahip olduğu belirlenmiştir. Sanatsal üretimlerde yaşanan etkilenme veya benimsenme gibi olayların çözümlenmesinde faydalı olabilecek bu bilgiler dışında estetik değer kavramı da gündeme getirilmiş ve ilgili hususlara değinilmiştir. Tarihte yaşanmış olan olası etkileşim problemi araştırmalarında veri yetersizliği en sık karşılaşılan durum olduğundan olayların tersten çözüm yöntemi teklif edilmiş ve genel hatlarıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Bilimsel kurgu ve muhakeme yoluyla yürütülen araştırmada varılan sonuçların varsayım niteliği taşıdığı ve çeşitli somut örnekler üzerinden tecrübe edilerek onaylanması gerekmektedir. Abstract In the science of art history, the problem of cultural interaction has been raised in many subjects and fields, and it has also an important place in the content of Medieval Islamic ceramic art. Although the interactions experienced with Byzantine and Chinese ceramic arts are mostly mentioned in the literature, relatively recently the Khorasan school has also begun to be discussed. When examined closely, it is understood that this issue, which is mainly addressed in technical applications through visual similarities and overlaps, actually has a much wider framework. In the study, cultural interactions experienced in human history were evaluated within the framework of the ethnogenesis theory of Russian scientist L. Gumilev and it was determined that these interactions had two conceptual forms: vertical and horizontal. Apart from this information, which might be useful in resolving of cases such as interaction or adoption experienced in artistic productions, the concept of aesthetic value was also raised and related issues were addressed. Since lack of data is the most common situation in studies of possible interaction problems that have occurred in history, the reverse solution method was proposed and an attempt was made to explain it in general terms. The results of the study conducted through scientific fiction and reasoning are hypothetical and these results need to be confirmed by experiencing through various concrete examples.

Özge CAN 2 Öz Bilişsel Dilbilim ve Bilişsel Psikoloji alanları tarafından yürütülen ortak çalışmaların yansımalarından biri olarak ortaya çıkan Bilişsel Şiirbilim çalışmalarında, yazınsal metinler bilişsel bakış açısıyla incelenmektedir. Alanın öncüsü Tsur (2002), duygu içerikli yazınsal metinlerden olan şiirlerin okuyucuların zihinsel, bilişsel ve duygusal tepkileri temelinde çözümlenmesi gerektiğini, şair ve okuyucu yorumlarının örtüşmesi oranında şairin/şiirin başarılı olarak değerlendirilebileceğini savunmaktadır. "Şiirsel yeterlilik" olarak adlandırdığı bu kavramdan yola çıkılarak yapılan bu çalışmada i) şairin okuyucularına aktarmak istediği duygu ve anlamların okuyucuya ulaşmasında başarılı olup olmadığının ve (ii) okuyucu üzerinde şiir yapılarının şairin düşünceleriyle ne oranda örtüştüğünün saptanması hedeflenmiş, bu yolla söz konusu kavramın geçerliliğinin sınanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2009-2019 yılları arasında yayımlanan 52 şiiri kitabındaki 3081 adet şiir içinden rassal yöntemle "Eve Gidip Uyuyacağım" (şair: Gülçin Sahilli, 2015) adlı şiir veritabanı olarak seçilmiştir. Bireye özgü idealleştirilmiş bilişsel modeller aracılığıyla şairle aynı/benzer özelliklere sahip 43 okuyucudan şiire dayalı yorumlara Hall ve Van De Castle Ölçeği'nin sunduğu ölçekbirimler çerçevesinde ulaşılmış, bu yorumlar şair yorumlarıyla karşılaştırılmış, tikel ve tümel örtüşme koşuluna göre elde edilen sonuçlar tartışılmıştır. Buna göre Tsur'un "şiirsel yeterlilik" olarak tanımladığı şairin/şiirin okuyucularına aktarmak istediği duygu ve anlamların okuyucuya ulaşmakta tikel değerlendirme koşulunda başarılı (f=%66.3-P=0.66); tümel değerlendirme koşulunda 1 Öğr. Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Rektörlük, sule.duzdemir@deu.edu.tr, https://orcid.org/0000-0001-8192-0957 2 Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, Dilbilimi Bölümü, ozge.can@deu.edu.tr, https://orcid.org/

Ali Rıza Bey, insanların paradan başka şeylerle de mesut olacaklarına inanmıştır. Dürüstlüğünden taviz vermeden, şeref ve haysiyetiyle memuriyet görevini yapmakta, devletin çıkarlarını şahsi menfaatlerinden üstün görerek çok titiz çalışmaktadır.

Kardeş kavramı, gündelik dilde aile ilişkilerini anlatmaktan öte bir anlamda kullanılmaktadır. Kardeş söylemi, farklı sosyo-ekonomik ve siyasi haklardan tecrit edilmiş veya arka planda bırakılmış dezavantajlı gruplar için kullanımı medyada oldukça yaygındır. Buna örnek olarak kadınlar, işçiler, Suriyeliler ve engelliler gösterilebilir. Bu makalede "Engelli Kardeşlerimiz" söylemi üzerinden kardeş kavramının ötekileştirici anlamı tartışılacaktır. Engelli kardeşlerimiz söylemi, engelli bireylerin haberlerde ve diğer medyatik temsil kategorilerinde "dramatik" ve "elinden tutulması gereken" bir konuma indirgenmesi, sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Temel olarak medyada kullanılan "kardeş" söylemi ile üretilen damgalama (stigma), ötekileştirme süreçleri engelli bireyler örneği açıklanmıştır. Haberlerin söylemsel olarak incelenmesi, van Dijk'ın temellendirdiği eleştirel söylem analizi ile yapılmıştır. Makalede yüksek tirajlı gazeteler (Sabah, Milliyet, Hürriyet) ve çeşitli yerel gazeteler örneklem olarak seçilmiştir. Bu medya organlarının seçilmesindeki temel sebep ana akım medya sayılmalarıdır. Yanı sıra muhalif gazete ve medya yayın organlarına da bakılmıştır. Bu gazetelerde 2015-2018 yılları arasında "engelli kardeşlerimiz" söylemi kullanılarak yayınlanan haberler analiz edilmiştir. Bu inceleme sonucunda eğitim, sağlık, siyaset, sosyal yardımlaşma gibi toplumsal pratikler içerisinde ötekileştirilen engellilerin, medyada söylemsel karşılığının "kardeş" kavramı olduğu görülmüştür. Kardeş kavramı bu bağlamda hem ötekileştirici söylemi besleyen hem de ötekileştirici pratikler ile beslenen bir söylem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Öz Sinema Batı kökenli bir sanattır. Bu sanatı her ulus kendi estetik ifade tarzına, kendi toplumsal yapısı-na uygun bir şekilde geleneksel birikimlerinden yararlanarak yorumlama yoluna gitmiş kendi özgün sinema dilini bu geleneksel birikim üzerinden yaratmaya çalışmıştır. 1960'lı yıllarda Türk sinemasın-da Metin Erksan, Lütfi Akad, Halit Refiğ gibi yönetmenler bireysel çabaları çerçevesinde geleneksel sanatlarımızı kullanmayı denemişlerdir. Günümüz sinemacılarından ise Derviş Zaim; 'Filler ve Çi-men', 'Cenneti Beklerken' ve 'Nokta' filmlerinde geleneksel Türk sanatlarından yararlanarak, kökeni Türk kültürüne dayanan, yeni bir dil arayışında öncü nitelikli çalışmalarda bulunmuştur. Bu çalışma-da Türk sinemasının özgün bir sinema dili oluşturması arayışında geleneksel Türk sanatları ebru, minyatür ve hat'tın Derviş Zaim'in Filler ve Çimen, Cenneti Beklerken ve Nokta filmlerinde nasıl kullanıldığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla literatür taramasına baş vurulmuş, örneklem olarak seçilen üç film baştan sona izlenmiş geleneksel sanatlarla ilgili veriler içeren sahneler tespit edilerek analizleri yapılmıştır. Bu analizlerin sonucunda günümüz Türk sinemasında özgün bir dil oluşturmak açısından geleneksel sanatlardan Derviş Zaim'in nasıl yararlandığı ortaya konmuş, yeni, özgün ve ulusal bir sinemanın ortaya çıkarılmasında geleneksel kültürün ne denli zengin bir kaynak oluşturduğu tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Sinema, geleneksel Türk sanatları, Derviş Zaim Sineması Résumé: L'art Tradıtıonel Turc Dans Le Cınema De Derviş Zaim: Filler ve Çimen-Ebru, Cenneti Beklerken-Minyatür, Nokta-Hat. Le cinéma est un art occidental. Chaque nation crée son propre langage cinématographique à partir de son héritage traditionnel conformément à sa structure sociale et à sa culture de l'esthétique. Dans les années 60 le cinéma Turc, avec des réalisateurs comme, Metin Erksan, Lütfi Akad, Halit Refiğ ont essayé d'utiliser nos arts traditionnels. Le cinéaste contemporain Derviş Zaim dans 'Filler ve Çimen', 'Cenneti Beklerken' et 'Nokta' à réalise des travaux de pionniers dans la recherche d'un nouveau langage., Dans cet étude, un examen de litterature a été effectué 3 film (Filler ve Çimen, Cenneti Bek-lerken, Nokta) contenant des détails d'art traditionnels (Ebru, Miniature, Hat) ont été choisi et analysés. En conclusion de cette analyse, une constatation a été faite a propos de la façon dont Derviş

ÖZ Toplumcu gerçekçi şairler, toplumda kadına yönelik geleneksel algıyı eleştirmişlerdir. Dünya görüşleri ekseninde kadının toplumsal mücadeledeki önemini irdeleyen bu şairler kadını, çağdaşlaşma yolunun en önemli rol oynayıcısı olarak görmüşlerdir. Toplumcu gerçekçi şairlerin, kadına yönelik geleneksel algıda eleştirileri, kadının nesneleştirilmesi, cinsel bir objeye dönüştürülmesi, küçük yaşta evlendirilmesi, ev içi işlerle sınırlandırılması ve eve hapsedilmesi, feodal zihniyete mahkum edilmesi, namus cinayetlerine kurban edilmesi yönündedir. Bu eleştirilerde kadın, sinik ve çaresiz çizilirken geleneksel bakışın yanlışlığı da göz önüne serilir. Kadına yönelik geleneksel algıyı eleştiren şairler; Rıfat Ilgaz, Gülten'dır. Bu şairlerin 1960-1980 yılları arasında yayımlanan şiir kitapları esas alınmış ve incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda toplumcu gerçekçi şairlerin kadını toplumun önemli yapı taşlarından biri olarak gördükleri bu nedenle geleneksel algıyı yıkma istekleri görülmektedir. Bunda benimsedikleri Marksist dünya görüşünün etkisi düşünülebilir. ABSTRACT Socialist realistic poets have criticized the traditional perception of women in society. These poets, who have scrutinized the importance of women in social struggle within the scope of their views of the world, have considered women playing the leading role on the way to modernization. The criticisms of socialist realistic poets about the traditional perception of women focus on objectification of women, their being transformed into sexual objects, being forced to marriage at a young age, confinement and imprisonment within domestic sphere, being subjected to feudal mentality and being victims of honor killings. In these criticisms, while the woman is drawn as a loser and helpless, the inaccuracy of the traditional view is revealed. Poets criticizing the traditional perception of women are Rıfat Ilgaz,. The poetry books of these poets published between 1960 and 1980 were taken as a basis and examined. As a result of this study, it is seen that socialist realist poets consider women as one of the important building blocks of society and therefore they want to demolish the traditional perception. The influence of the Marxist view they adopted on this desire can be considered.

Engellilik haliyle ve engelli bireylerle ilgili meseleler, sinema sanatı içerisinde sinematografik anlatım olanakları dâhilinde ele alınabilmektedir. Ayrıca sinema sanatı, izleyeni ve bütün sanat camiasını etkisi altına alabilme ve belli birtakım değişimlerin meydana gelebilmesine de sebep olabilmesi açısından son derece önem arz eden bir niteliğe sahiptir. Belki de bir film karesinde sahnelenen herhangi bir duruma karşı farkındalıklar artabilir ve bu zamanla toplumun geneline yayılabilir. Buradan yola çıkarak engelli bir bireyi konu alan ve engellilere yönelen dışlayıcı ve damgalayıcı pratikleri gözler önüne seren bir film olduğunu düşündüğüm Wonder filmini sosyolojik olarak analiz ederek toplumsal gerçekliğin sinemadaki temsiline yönelik bir örnek ortaya koymayı amaçladım. Bu doğrultuda filmi, Normallik ve Sapma, Damgalama ve Damgalanma, Ötelenmiş Hayatlar başlıkları altında çözümlemeyi uygun buldum.