Mamluk historiography

Memlük Devleti, 1250 yılında Mısır merkezli kurulmuş en büyük Türk İslam Devletlerinden biridir. Memlükler, Sultan Kutuz döneminde (1259-1260) Moğol/İlhanlıları Aynicâlût (1260) savaşında yenerek tüm dikkatleri üzerine çekmiş ve Müslümanlar nezdinde saygın bir konuma sahip olmuşlardır. Kutuz' dan sonra Memlük tahtına devletin gerçek kurucusu kabul edilen Baybars el-Bundukdâri (1260-1277) geçmiştir. Baybars, siyasi dehası, cesareti, adaleti, cömertliği, yenilikçiliği, disiplin ve atılganlığıyla ön plana çıkmış, devleti sağlam bir zemine oturtmuştur. Baybars'ın yapmış olduğu icraatlardan ilki devlete küsmüş olan hoşdaşların/memlüklerin gönlünü almak olmuştur. Onları hak ettikleri makam ve mevkiye getirmiş ve ellerinden alınan mal ile iktalarını onlara iade etmiştir. Daha sonra 1258 yılında İlhanlıların Bağdat'ı yerle bir edip ortadan kaldırdığı halifeliği, 1261 yılında Kahire' de tekrar ihya etmiştir. Böylece Memlük Devleti, İslam dünyasında dini meşruiyetini kazanmıştır. Kahire ise dini, siyasi, ekonomi ve tarımsal yönde daha da gelişmiş; ilim ve kültür merkezi olmakla birlikte yaşanılabilinir bir şehir haline gelmiştir. Baybars, Memlük Devleti'ne, en çok etkilendiği Eyyûbî Hükümdarı el-Melikü's-Sâlih (1240-1249)'in dönemindeki kanun ve adetleri yeniden getirmiştir. Devlet görevlilerini o dönemdeki tecrübeli kişilerden tercih etmiştir. Baybars, Kutuz döneminde halkın üzerinde ağır bir yük olan vergileri yeniden düzenlemiş ve birçok vergiyi de kaldırmıştır. Baybars, devletin dinî, siyasi, ekonomik, her türlü sorunuyla bizzat ilgilenmiş, halkın problemlerine çözüm bulmuş, deprem, salgın hastalık ve kıtlık gibi durumlarda devletin tüm imkânlarını kullanarak halkın sıkıntısını gidermeye çalışmıştır. Memlük tahtında on yedi yıl kalan Baybars, Mısır, Filistin ve Şam başta olmak üzere Mekke, Kudüs, İskenderiye, Kerek, Bîre ve Antakya gibi şehirleri ziyaret etmiş ve halk-devlet bütünleşmesini büyük oranda sağlamıştır. Baybars, İlhanlı saldırılarının yoğun şekilde yaşandığı bir dönemde Memlük tahtına geçmiş bu saldırıları bertaraf edip ve İlhanlıların İslam dünyasının iç kesimlerine girmesini engellemiştir. Baybars, o dönemde modern askeri teçhizatla birlikte disiplinli ve profesyonel bir ordu kurmuştur. Bu orduyla bir buçuk asırdan fazla Suriye ve Filistin bölgesindeki Haçlılara ait Kaysâriyye, Arsûf, Safed, Şakif, Antakya, Hısnıkeyfâ gibi kalelerin birçoğunu ele geçirmiştir. Bu başarıda Seyfeddîn Kalavûn, İzzeddîn Hıllî, Bedreddîn Beyserî, Sungur el-Aşkar, İzzeddîn Ugân gibi yetenekli ve sadık emirlerin katkısı da çok büyük olmuştur. Sultan Baybars, Haçlılarla mücadele ederken ticaretin önündeki engelleri kaldırmış, İtalyan şehir devletleri ve diğer devletlerle yapmış olduğu ticari anlaşmalarla herhangi bir ekonomik kriz yaşamadan bu mücadelesini başarıyla devam ettirmiştir. Tarihçiler Baybars'ın elde etmiş olduğu bu başarılarından dolayı kendisine "İskender-i Sânî, İskenderü'z-Zamân, Mısır Aslanı, Fetihlerin babası, Cihad sancağının taşıyıcısı" gibi lakaplar takmışlardır. Baybars'ın diğer bir başarısı da ülke genelindeki haberleri kısa zamanda merkeze ileten ve neredeyse kusursuz işleyen berîd teşkilatı aktif bir şekilde kullanması olmuştur. Baybars'ın bu başarılarına ilaveten, savaş stratejisi, cesareti, cömertliği, adaleti, sert ve otoriter yapısı da etkin olmuştur. Sultan Baybars'ın temellerini atmış olduğu bu devlet iki buçuk asır kadar tarih sahnesinde yerini almış Mısır, Şam ve Hicaz gibi önemli bölgeleri elinde tutmuştur. Baybars, bu yönetim anlayışıyla temelini attığı Memlük Devleti, Orta Çağın en büyük Türk İslam Devletleri arasında yer almıştır. İlhanlı ve Haçlıların korkulu rüyası olmuş, Sis bölgesindeki Ermenileri baskı altında tutmuş ve toplum üzerinde büyük baskıları olan İsmâilileri (Haşhaşi) de ortadan kaldırmıştır. Baybars, İslam dininin hükümlerine karşı saygılı olmuş ve bu hükümleri en doğru bir şekilde uygulanmasını emretmiş, şeriata aykırı davranışların yapılmasını da yasaklamıştır. Baybars saltanatının ilk yıllarında olabilecek iç isyanları göz önünde bulundurarak iç huzuru temin etmiştir. Baybars, savaş işleriyle uğraşmayıp saltanatını güçlendirmeye ve devletin teşkilatlanmasına önem vermiştir. İktidarına engel olabilecek etkenleri de ortadan kaldırmıştır. Bu çalışma, Memlük Devleti'nin en kudretli sultanı olan Baybars el-Bundukdârî'nin başarılı devlet yönetim politikalarını, askeri, ekonomik, dini ve siyasi devlet anlayışını ortaya koymak için hazırlanmıştır.

Journal of History School has the sole ownership of copyright to all published works. No part of this publication shall be produced in any form without the written consent of Journal of History School. It can be quoted as long as referred to the Johs. The Editorial Board makes the final decision to publish articles. No article is returned to authors.

International Journal of Social Sciences (TOBİDER) is an international peer-reviewed journal published four times a year. All responsibility for the language, scientific and legal aspects of all articles published in TOBİDER Journal belongs to the authors, and the publishing rights belong to the publisher. It cannot be partially or completely printed or reproduced in any way without the written permission of the publisher. The Editorial Board is free to publish or not to publish the articles submitted to the journal. TOBİDER is indexed by MLA, ResearchBib, Eurasian

Memlûkler, 1250-1517 yılları arasında Kahire merkez olmak üzere Mısır, Suriye, kuzey Afrika ve Anadolu'nun güney kısımlarında hâkimiyet kurmuş bir Türk devletidir. 1 Bu devletin resmi dili de Türkçedir. Memluk Devleti ya da diğer kendi deyimleriyle "ed-Devletü't-Türkiyye'' Türk olan Bahri Memlukler (1250-13829) ve Çerkes olan Burci Memlukler ( 1382-1517) adları altında birbirini izleyen iki devre ayrılır. 2 Es-Salih Eyyûb, babası Kamil bin Adil daha sağken Kıpçak Türklerini satın almaya başlayıp kendisine bağlı ordu kurmaya başlamıştır. Bu durum sarayda da dikkat çekmiştir. Kamil bin Adil, Rakka'da iken bu girişimin haberini almıştır. Kamil bin Adil bunun üzerine Mısır'a dönüp Es-Salih Eyyûb'u durdurup El-Cezire'ye göndermiştir. Es-Salih Eyyûb burada askeri ve politik faaliyetlerini başarıyla yönetmiştir . Merkeze bağlı olarak hakimiyetini güçlendirmiştir. Memluk alımlarına devam edip Yassı Çemen Savaşı sonrası başıboş kalan 10.000-20.000 kadar Harezm askerini bünyesine katıp ordusunu güçlendirir. Küçük oğlu El-Adil'i de veliaht olarak ilan eder. 1238'de Kamil bin Adil, Dımaşk'ta hayatını kaybeder. Vefatın ardından toplanan ümera Mısır'da Kamil bin Adil tarafından veliaht olarak bırakılan Melik Adil'i sultan olarak seçtiler. Melik Adil 1238'de Kahire'de adına hutbe okutularak resmen sultan ilan edildi. Dımaşk'ta ise kuzeni Melik el-Cevad'ı da ona naip tayin ettiler. Böylece Es-Salih Eyyûb ve II .Adil arasında gerçekleşecek taht mücadelesi başladı. Es-Salih Eyyûb daha önce babası tarafından El-Cezire'ye sürüldüğünden müdahale edememişti. Fakat Es-Salih Eyyûb taht değişikliğine kadar yaşanılan olaylardan ve gelişmelerden dolayı kardeşine nazar daha çok tecrübe sahibi olmuştur. II .Adil ise babasından kalan hazineyi israf edercesine harcamış ümeranın olumsuz düşüncelerinin hedefi olmuştur. Hatta bazı devletin ileri gelenleri Es-Salih Eyyûb'u Mısır'a davet etmişlerdi. 1239 yılında Mısır'da 100 kadar memluk askeri II .Adil'e karşı ayaklandılar fakat bir başarı gösteremeyip Gazze'ye kaçtılar. Es-Salih Eyyûb kardeşine karşı giriştiği taht mücadelesini zorlanmadan kazandı. Sürekli olarak kurulan ve bozulan ittifakların ardından, Necmeddin Eyyûb Kerek hâkimi Melik Selahaddin Davud ile anlaşarak ve ayrıca Kamiliyye ve Eşrefiyye memlûklerinin de kendisini desteklemeleri sayesinde 1240 yılının Haziranında Mısır tahtına oturmayı başardı. 3 Es-Salih Eyyûb hemen ilk iş olarak rakip melikleri destekleyen kendisine tehdit olabilecek emirleri saf dışı bıraktı. Böylece merkezi gücü, otoriteyi kuvvetlendirip Filistin'de bulunan Haçlılarla, Suriye'de bulunan itaat etmeyen Eyyubiler emirleriyle ve Harezmşah ordusunun geriye kalanlarıyla ilgilenebilecekti. Es-Salih Eyyûb, merkezi otoritesini tasviye hareketleriyle güçlendirdikten sonra kendisine her anlamda bağlı bir ordu oluşturmak için köle pazarlarından genç Kıpçak Türkü almaya başladı.

The mastaba represents a relatively understudied element of Mamluk architecture, despite the presence of a considerable documentation in contemporary sources. Primarily situated outside urban centers along major trade routes, these structures functioned as rest stations for official caravans traveling between Cairo and Aleppo. Over time, the mastaba evolved from a simple, standalone platform into a more complex architectural ensemble incorporating various buildings that addressed the diverse needs of travelers. Ultimately, the mastaba stands as a testament to the cultural and infrastructural development during the Mamluk period.

İlhanlı Devleti ile Memlûk Türk Devleti arasındaki diplomatik ilişkiler Suriye bölgesine inen Hülâgû'nun elçilerini Kahire'ye göndermesiyle başlamıştır. Daha sonra bu ilişkiler Baybars-Abâkâ, Kalavun-Ahmed Teküdâr ve Nâsır Muhammed-Gâzân/Olcâytû/Ebû Saîd arasında teati edilen elçilik faaliyetleri ile sürdürülmüştür. Hülâgû ve halefl eri adına tehdit ve korkutmaya dayalı mutlak itaat isteyen Moğol diplomasisi söz konusudur. Hülâgû'nun oğlu Ahmed Teküdâr'ın Müslüman olmasıyla nispeten yumuşak bir üslup ile bu gelenek sekteye uğramış ancak Teküdâr'ın tahttan indirilmesiyle ilişkiler önceki seyrine dönmüştür. Gâzân döneminde ise artık tamamen değişen İslâmi bir kimliğe bürünen diplomasi anlayışı söz konusudur. Bunun yanında gerek Teküdâr gerekse Gâzân döneminde her ne kadar İslâmi geleneğe uygun mektuplar kaleme alınmış olsa da muhatabından otoritesine boyun eğmesini, hatta tâbi olmasını isteyen aynı zamanda İslâmi literatüre uygun tehdit içerikli mektuplar dikkat çekmektedir.

This study looks into the origins of strategy in Islām and its development from metaphysical, historiographical, and textual perspectives. Corresponding "strategy" with the terms siyāsah, ḥiyal, and tadbīr in Muslim lexicology, it uses semantic field analysis to examine how the term and concept have been used by the Muslims, particularly within the Sunnī-Ashʿarite metaphysical framework. Historiographical method is used to examine the development of strategy from pre-Islamic times, during the Prophetic period, and in the significant periods of the ʿAbbasid-Ayyūbid partnership and the beginning of the Timūrid era.

Bu makale Dımaşk tarihçisi Abdülkâdir en-Nuaymî'nin (ö. 927/1521) ed-Dâris fî târîhi'l-medâris adlı kitabından hareketle 5. (11.)-10. (16.) yüzyıllar arasında medrese-mezhep ilişkisini incelemekte, medreseler hakkında elde edilen verileri mekânsal analize tabi tutarak Dımaşk'ta yaklaşık beş asırlık süreçte medreselerin şehirdeki yayılımını ele almaktadır. Ayrıca makalede medrese tarihi hakkındaki modern çalışmalarda medrese-mezhep ilişkisi üzerine ortaya konulan farklı görüşler değerlendirilirken bu görüşlere dayanak teşkil eden klasik kaynaklara da yer verilmiştir. Bu açıdan medreseler başta olmak üzere Dımaşk'taki eğitim kurumlarının tarihini müstakil olarak ele alan ed-Dâris'in İslam telif geleneğinde önemli bir yere sahip olduğuna işaret edilmiştir. Dımaşk'taki medreseleri Sünnî fıkıh mezheplerine göre tasnif eden Nuaymî, medreselerin vâkıfları, kuruldukları tarih, şehirdeki konumları, vakıfları, müderrisleri vb. pek çok konuda sistematik bilgiler vermiştir. Nuaymî 5.-10. (11.-16.) yüzyıllar arasında Şâfiîler için 56, Hanefîler için 47, Hanbelîler için 11 ve Mâlikîler için ise 3 medrese kurulduğundan bahseder. Bunlar dışında 6 medrese Şâfiî ve Hanefîler'in, 1 medrese ise dört mezhep müntesiplerinin ortak kullanımı için vakfedilmiştir. Makalede Dımaşk yedi ana bölgeye ayrılmış ve medreselerin mekânsal analize tabi tutulması sonucunda şehirde medreselerin ve fıkıh mezheplerinin yoğunluk noktaları tespit edilmeye çalışılmıştır. Farklı sosyal statüdeki vâkıflar tarafından kurulan medreselerin mezhebî kimliklerinin şekillenmesinde vâkıflarının mezhebî kimliklerinin yanı sıra özellikle şehirdeki hâkim mezhebî kültürün önemli etkisinin olduğu üzerinde durulmuştur. Ele alınan dönemde Dımaşk'ta hüküm süren hanedanlar eliyle kurulan medreseler ve medreselerin mezhebî kimlikleri üzerinden gerçekleştirilen analizlerle şehirde medreseleşmenin sayısal olarak hangi dönemlerde ve hangi mezhepler adına yoğunlaşıp azaldığı takip edilebilmiş, ayrıca hanedan değişimleri sonrasında medreseleşmenin ve mezhebî hareketliliğin coğrafî seyrini takip etme imkânı da ortaya çıkmıştır.

18-28 Kasim 1095 (h. 488) tarihleri arasinda, o siralar Fransa’da bir inceleme gezisinde olan “Papa II. Urban”inonculugunde 300 Hiristiyan din adaminin katilimiyla ClermontKonsiliduzenlendi. Konsilin oturumlarinin sonunda Papa su sozleriyle Hiristiyanlari Muslumanlara karsi sefere cagirdi: “Muslumanlari tam olarak cezalandirmak icin Hiristiyan ordusunun onlara karsi savasmasi gerekmektedir.”

El presente monográfico SAIS viene a ser el decimoquinto de la consolidada y fructífera Series Arabic and Islamic Studies (SAIS). Que hayan sido publicados ya 15 monográficos SAIS no da exacta idea del montante del trabajo publicado, pero sí lo da, en cambio, el decir que estos 15 SAIS han supuesto la publicación de 75 artículos, que suman un total de 1.211 páginas de texto en español, valenciano, inglés, árabe y francés, con profusión de tablas, ilustraciones, fotografías y gráficos. Añádase a esto la publicación de un total de 17 reseñas de obras de temática relacionada con la cultura árabe islámica de los SAIS, realizadas por arabistas y expertos diversos relacionados con SAIS. Sirva este esbozo como mero apunte cuantitativo sobre la envergadura del material publicado. Pero si la cantidad es importante, no lo es menos la calidad de los trabajos difundidos a través de este canal editorial. En consecuencia, la aportación al conocimiento ha sido todavía de más relevancia que la que suponen las cifras reseñadas. Todos los trabajos tienen como patrón común un eje temático compartido, resumido en el título de cada monográfico. Es bien conocido que la temática general de estos monográficos está centrada en la historia cultural del islam en su marco mediterráneo, en primer lugar, y en el entorno cultural de un islam globalizado, en segundo lugar. Partiendo desde el propio marco temporal y espacial del nacimiento del islam, abarcan hasta la actualidad más reciente. Desde el punto de vista metodológico, basculan entre los enfoques disciplinares propios de la historia y la literatura, siempre con un enfoque de historia de la cultura -o cultural history-entendida en su sentido más extenso y profundo, planteada conscientemente bajo una buscada perspectiva pluridisciplinar. Hacer recuento no es sintetizar -puesto que es sencillo revisar, gracias a la comodidad que supone la navegación por la página web de la revista eHumanista/IVITRA (enlace en línea a la página web)-la amplia horquilla temática y temporal que abarcan los 75 estudios publicados, así como la larga serie de especialistas que los escribieron, generalmente arabistas, filólogos e historiadores, unos, investigadores de larga trayectoria y reconocido prestigio, otros, no tanto, habiendo también quien aquí se ha estrenado en las lides de la publicación en investigación. Todos ellos nos han legado importantes contribuciones para esta sección monográfica ya bien conocida por su acrónimo de SAIS. Este monográfico SAIS n. 15 se presenta bajo la etiqueta comprehensiva de "Historia, relación e interdependencia cultural a lo comienza Mediterráneo árabe musulmán" y lo conforman ocho trabajos tan interesantes como innovadores. Ocho aportaciones que se extienden por 165 páginas de trabajos con temáticas aparentemente diferentes, pero que acaban confluyendo en la idea de la influencia mutua, de la relación e interdependencia cultural en el Mediterráneo, desde la Edad Media, hasta la Contemporánea. El primero de los estudios, "De nodrizas y niños lactantes. Derechos y deberes recogidos en el Kitāb al-Nafaqāt del andalusí Ibn Rašīq (m. 1054)" (pp. 5-24) de Seila de Castro García es un trabajo bien documentado sobre un tema apenas conocido y escasamente tratado, como es las obligaciones y derechos concurrentes en el acto de la prestación del servicio de la lactancia, entendida como una lactación contratada con una mujer ajena a la familia. Para ello se presentan y traducen los capítulos de la obra de

كنت قد شَرفت بمشاركة الأستاذ الدكتور/ عمر عبد السلام تَدمري -حفظه الله- في تحقيق القطعة الموجودة من تاريخ ابن اللُّبُودي، ولأننا لم نقف على اسم الكتاب بسبب ضياع صفحة العنوان ومقدمة المؤلِّف من النُّسخة الخطية الوحيدة للكتاب، فأَسميناه: «تاريخ ابن اللُّبُودي الدمشقي».
ثم وجدتُ ترجمة لابن اللُّبُودي في الطبعة الجديدة من كتاب «معجم شيوخ ابن فَهْد المكي» لم تَرد في الطبعة السابقة، وذَكر في قائمة مؤلَّفات ابن اللُّبُودي: كتاب «نَشر أعلام النَّصر على تاريخ أهل العَصر».

Under Ottoman rule, Alexandria was located within the empire and thus less exposed to invaders. The city had lost its former rank due to the discovery of the sea route to India via the Atlantic Ocean by the Portuguese in 1498. The reduced danger of attacks lead to the creation of a new town outside the city walls on the peninsula between the two harbors, closer to the landing stages and international trading activities. Nevertheless, the city remained the “key to Egypt” for which reason the urban fortifications were maintained, renovated and completed. Janissary garrisons were placed in the fortresses by the Turkish rulers.

Dogu Roma Imparatorlugu’nun Ermenilere uyguladigi tehcir politikasi sonucu ortaya cikan Kilikya Ermeni Kralligi, Ermeni tarihinin en onemli parcalarindan birisidir. Kilikya’daki Ermeni hâkimiyeti daralip genislemekle birlikte yaklasik uc yuzyil surmus ve doneminde bolgenin en onemli siyasi varliklardan biri olmustur.  Ermeniler, Buyuk Selcuklu Imparatorlugu ve Turkiye Selcuklulari donemlerinde, Muslim veya Gayrimuslim oteki Selcuklu vasallari gibi ic yonetimden tamamen bagimsiz olarak siyasal yasamlarini devam ettirmislerdir. Kilikya Ermenileri ozellikle Haclilar ve Fransizlarla siki iliskiler kurarak Turklere karsi savasmislardir. Haclilarin da bolgede zayiflamasiyla yayilmaci politika izleyen Memluklar tarafindan bolgedeki Kilikya Ermenilerinin varliklarina son verilmistir.

Tarih araştırmalarında pek çok dönem için o dönemin çağdaşı olan kaynak bulmak zorken 7. (13.) yüzyıldan 10. (16.) yüzyıla uzanan zaman diliminde Memlük hakimiyetindeki Mısır ve Şam bölgesi için pek çok olay, kurum veya kişi hakkında çağdaş tarih ve biyografi eserine erişmek mümkündür. Olayları ve biyografileri yıllara göre tasnif eden kronik eserlerinde her yıl ve hatta bazen aylara ve günlere kadar uzanan zaman dilimleri için ayrıntılı kayıtlar tutulmuş, ulema ve toplumun önde gelen isimleri (a‘yân) yüzyıl tabakatları başta olmak üzere çeşitli biyografik kaynaklarda bir araya getirilmiştir. Dahası aynı dönem, hatta aynı ay ve gün için kaynak olarak kullanılabilecek birden fazla çağdaş kronik günümüze kadar gelmiştir. Ayrıca bir âlimin veya toplumun önde gelen kimselerinden birinin biyografisini karşılaştırmalı olarak okumaya imkân tanıyacak birden fazla çağdaş biyografik derleme elimizdedir. Bu durum Memlükler döneminde Mısır-Şam bölgesinin siyasi, askerî ve kültürel tarihini, bu bölgede yaşamış âlimleri ve telif edilmiş eserleri çalışanlar için büyük bir avantaj gibi görünse de araştırmacı bazen bu kadar fazla kaynak içerisinde yolunu nasıl bulabileceği konusunda zorluklar yaşayabilmektedir. Ali es-Seyyid Abdüllatîf’in Mesâdirü’t-terâcim fi’l-asri’l-Memlûkî adlı kitabı, bahsi geçen geniş tarih ve biyografi literatürü içerisinde araştırmacılara rehberlik edebilmek amacıyla kaleme alınmış bibliyografik bir çalışmadır.

Kilikya olarak da isimlendirilen Çukurova, stratejik konumundan dolayı tarih boyunca önemli bir bölge oldu. Bu coğrafyaya hâkim olmak isteyen birçok devlet ve topluluğun içinde Ermeniler de vardı. Ermeniler, 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'daki yer değişimi neticesinde Çukurova'ya geldiler ve bölgede kendi hakimiyetlerini sağlamaya çalıştılar. Siyasî ilişkilerin yanında varlıklarını gösterebilme adına iktisadî kalkınmaya önem verdiler. İktisadî başarıyla da bölgedeki siyasî varlıklarını daha sağlam zemine oturtmaya çaba sarf ettiler. Bu kapsamda verimli ve zengin Çukurova topraklarını amaçlarına uygun olarak kullandılar. Bu zenginlikten en üst düzeyde fayda sağlamaya çalışan Ermeni hânedân liderleri, tarım ve hayvancılıktan madenciliğe kadar birçok iktisadî girişimde bulundular. Bu şekilde hem bölgeye dikkat çekmeyi hem de söz konusu zenginlikten siyasî noktada bir sonuç almayı hedeflediler. Ermeniler, bu kapsamda bölgenin her türlü ürününü ticarileştirdiler. Ayrıca başta Ceneviz ve Venedik olmak üzere çeşitli tüccar gruplarına yönelik iskân ve vergi muafiyeti tanıdılar. Böylece Çukurova'nın ticarî potansiyelini artırmaya yönelirken bölge ticareti ve ticaret yollarını da kendi kontrollerine almak için uğraş verdiler. Bu girişimlerini kanunlarla da destekleyen Ermeniler, kanunnâmeler ilan etiler. Böylece ticarî alanda düzen sağlayıp daha fazla gelir elde etmeyi amaçladılar. Bu çalışma, Kilikya Ermenilerinin XI. yüzyılın sonunda bölgeye gelip yerleşmelerinin akabinde iktisadî kalkınma konusunda neler yaptığını ve hangi faaliyetlerde bulunduğunu ele almaktadır.

Mamluk Studies Review XXVI (2023)
Contemporary historians of the Mamluk period frequently depict the Mamluk military elite, usually termed by them “Turks” (atrāk), as uncouth and barbaric. Their attitude tends to diminish genuine intellectual interests of “the Turks” compared to the erudition of the civilized local ulama. Against this background, the present article examines the historiographical attitude of some of the most erudite scholars among the sons or descendants of Mamluk amirs—Khalīl ibn Aybak al-Ṣafadī (d. 764/1363), Ibn Taghrībirdī (d. 874/1470), and ʿAbd al-Bāsiṭ al-Malaṭī (d. 920/1514)—toward “the Turks.” The examination reveals that these awlād al-nās historians clearly adopted the patterns of local Arab historians.
https://knowledge.uchicago.edu/record/10627

The Royal Institute for Inter-Faith Studies (RIIFS) and the Institut français du Proche-Orient (IFPO) with the support of the French Embassy in Amman are organizing an international conference "Non-Muslim contributions to Islamic Civilisation Heritage", which will be held at the RIIFS in Amman, Jordan on 14th February 2024. Islamic history is not limited to Muslims alone (Humphreys, 1991, p. 255). Islamic civilization and culture are the result of a long process of exchange in which non-Muslim communities played a significant role in various fields, thus contributing to what is known as Islamic civilization. Several prominent non-Muslim scholars, such as the famous Hunayn ibn Ishaq (d. 260/873) among others, made important contributions by translating many Greek, Syriac, Persian and Sanskrit classical works into Arabic. If translation is in itself a contribution to the Islamic civilisational heritage (Dimitri Gutas, 1-10), it had a second contribution at the theological level. Indeed, the translation of numerous Greek philosophical texts into Arabic influenced certain rationalist currents such as Mutazilism (Hourani, 1976). The field of medicine is not left out with the Christian figure of Ibn al-Quff al-Karkī (d. 685/1286) who was the pupil of the famous Ibn al-Nafīs (d. 687/1288). As Efraim Lev highlighted in his recent book, the Jewish community contributed greatly to the development of medicine in the medieval Muslim world (Lev, 2022). Certain disciplines, such as philosophy, originally exogenous to the Islamic civilization, were received and rethought by the scholars of this civilization, who gave them new life and made them their own. In addition to sciences and arts, non-Muslims played an important role in the development of Islamic governance under Umayyads, Abbassids and Fatimids, as vizirs, administrators, advisors, secretaries and diplomats to Muslim rulers. "Despite certain legal restrictions outlined by Muslim jurists, dhimmi employment in the government had long been an established policy" (Sirry, 2011, p. 187-204.) Islamic warfare art, like art, is also the fruit of different cultures, especially non-Islamic ones. Quite quickly, the Muslim armies of the early days of Islam integrated the weaponry, tactics and combat techniques of the non-Muslim armies they faced during the 7th and 8th centuries. The art of furūsiyya is probably one of the best examples of the non-Muslim contribution to this multicultural Islamic martial art (

Doğu Roma İmparatorluğu'nun Ermenilere uyguladığı tehcir politikası sonucu ortaya çıkan Kilikya Ermeni Krallığı, Ermeni siyasi teşekküllerinin en önemlilerindendir. Kilikya'daki Ermeni hâkimiyet sahası siyasi ve askeri sebeplere bağlı olarak bazen daralmış bazen de genişlemiştir. Bununla birlikte, Ermenilerin söz konusu bölgedeki hâkimiyeti takriben üç yüz yıl sürmüştür. Ermeniler, Büyük Selçuklu İmparatorluğu ve Türkiye Selçukluları dönemlerinde, Müslim veya gayr-i Müslim öteki Selçuklu vasalları gibi iç yönetimden tamamen bağımsız olarak siyasal yaşamlarını devam ettirmişlerdir. Kilikya Ermenileri özellikle Haçlılar ve Fransızlarla sıkı ilişkiler kurarak Türklere karşı savaşmışlardır. Yayılmacı politika izleyen Memluklar tarafından bölgedeki Kilikya Ermenilerinin varlığına son verilmiştir.

Three visible socio-political categories will be mentioned along this chapter. 1) The mamlū k s, amultivalent concept used here with lowercase mtodesignate the sultans' military slaves, or manumitted slaves oldiers, 1 who were also recruited by members of the high ranking politico-military aristocracy. Although an unusual kind of property,t hese slaves oldiers were owned by army commanders (amī r, pl. umarā ʾ). The regulation of their status and their military duties were developed by jurists who compiled the Islamic law of slavery. 2 2) The ajnā dal-ḣ alqa, who did not haveahistory of bondageand whom the sultanate recruited as auxiliary forces. 3 3) The awlā da l-nā s ,aconstruct that is labelled solely by late Mamlūknarrativesources and who played asignificant role in the urban environment and in the sultanate'sadministration. 4 1J oVan Steenbergen,Patrick Wing and KristofD'hulster, "The Mamlukization of the Mamluk Sultanate?State formation and the History of Fifteenth Century Egypt and Syria: Part I-Old Problemsand New Trends", History Compass (2016), pp. 549-59, here p. 550. 2A b ūḢanī fa did not consider (wa-asqaṫ a iʿtibā rah u)t he status of freedom (ḣ urriyya)a sa condition that aserving soldier should meet. Abū Sālim Muḣ ammad ibn Ṫalḣ ah al-Wazir al-ʿAdawial-Naṡī b ī al-Shā fiʿī (582-652/1186-1254), al-ʿIqd al-farī dli-al-malik al-saʿī d (Cairo: al

تحقيق القطعة الموجودة من كتاب «تاريخ ابن اللُّبُودي الدمشقي» لشهاب الدين، أبي العباس، أحمد بن خليل بن أحمد، الدمشقي، الشافعي (المتوفى سنة 896هـ/ 1491م)، والكتاب تناول حوادث ووفيات سنة 834 هـ/ 1431م حتى سنة 839 هـ/ 1436م.
وتكمن أهمية هذا الكتاب اهتمام مؤلَّفه بالحوادث التي وقعت بالشام، وأكثر هذه الحوادث لم تَرد في كتب المؤرخين المصريين كالمَقْريزي، وابن حَجَر، وابن تَغْري بَرْدي.
وأيضًا الدمج بين الحوادث والوفيات التي وقعت بالشام والتي وقعت بمِصر، إذ غلب على مَن سبقه من المؤرخين الاهتمام بالحوادث والوفيات التي وقعت في بلده.
وأيضًا يعتبر الكتاب نُسخة غير مباشرة من الجزء المفقود من «تاريخ تقي الدين ابن قاضي شُهْبَة»، والتي تناولت حوادث نهاية سنة 823هـ حتى نهاية سنة 834هـ، وقطعة أخرى تبدأ ببعض حوادث سنة 841هـ حتى نهاية سنة 846هـ. 
والكتاب نشره الدكتور حسن حبشي بعنوان «حوليات دمشقية» سنة 1968 م، دون أن يتبين له اسم الكتاب ومؤلفه، وبهذه النشرة أخطاء وسقط كثير.

The unique structure of the Mamluk political system presents an image that encourages power struggles. Therefore, the struggles for the throne have become the dominant characteristic of the history of the Mamluk State. An another feature of the same structure is that the power struggles are not only about the candidates for the throne, but also about certain groups of which they are members, and that they occur through them. In this context, the developments at the end of the 13th century and the beginning of the 14th century constitute an important turning point in the history of the entire Mamluk State. One of the remarkable political figures at this turning point is Amîr Shams al-Dîn Qarasungur. He is a statesman who grew up in the Mamlûk military system, rose and served at important levels. However, political developments have shaped his career, and especially the third reign of Sultan al-Nasir Muhammad influenced and changed his life, similar to that of many other emirs. Unlike this majority, Qara Sungur took the side of the Ilkhanids, who were the eternal enemies of the Mamluks, and took refuge in them. Beyond being the subject of an ordinary escape story, Qarasungur continued his actions by trying to take initiatives against the Mamluk sultan, and even his situation turned into an interstate issue between these two great political elements of the time and became one of the influential elements in some related events. This study focuses on revealing the remarkable political life of Amîr Shams al-Dîn Qarasungur. However, it is aimed that this focus will contribute to the existing knowledge about the internal developments in the Mamluk State, the power struggles, the policies of Sultan al-Nâsir Muhammad especially during the third reign, and the relations of the Mamluks with the Ilkhanids.

The leadership in the Islamic world is embodied in the caliphate. This maqam has also obtained a traditional and representative dimension over the years, and at some point, this traditional characteristic of the maqam has become more effective and vital than its operational power and influence. However, the Mongol invasion of Baghdad in 1258 and the assassination of the Abbasid Caliph brought trauma and uncertainty to the Muslim world. It is well known that by the 1250s, the caliphs had failed to wield much power for a long period. However, the caliphate's traditional representative value in the Islamic world was not eliminated by the occupation of Baghdad; therefore, the societal expectation at this moment was kept. With this expectation in mind, Sultan Baybars, combining his own power in particular and the political and socio-religious goals of the Mamluks in the Islamic world in general, paid allegiance to someone from the Abbasid lineage and restored his caliphate in Cairo in 1261, following a three-anda-half-year gap. Thus, the caliphate, which should be understood and grasped on a dynamic basis, entered a new period under the auspices of the Mamluks. However, this new process has been effective in the formation of a result in which the claim of leadership in the Muslim world has begun to be expressed through other means, as well as the preservation of the caliphate, which is the traditional manifestation of leadership in the Islamic world. The most essential among these means is the Hijaz's and Haramayn's dominance and protection, which is shaped by a process of various aspects that also evolves gradually in relation to the events that occurred before, during, and after the Mamluks. However, the Mamluk-Ilkhanid relations during Sultan an-Nâsir Muhammad's third reign, especially Sultan's three pilgrimages during this period, are particularly significant in this context and marked a breaking point. This paper attempts to unravel the importance of Mamluk-Ilkhanid relations in the construction and growth of the aforementioned new leadership claim, as well as the effect of Sultan an-Nâsir Muhammad's three pilgrimages in this process.

Memlûkler 1250 senesinde Karadeniz'in kuzeyinde bulunan Deşt-i Kıpçak bölgesinden gelen köle memlûkler tarafından Mısır'da kurulmuş bir devlettir. Mısır, Suriye, Hicaz ve kısmi olsa da Anadolu'da hüküm sürmüştür. 1260 senesinde Baybars'ın tahta çıkmasıyla yeni bir evreye girmiştir. Bu dönemde artan Moğol korkusu ve yenilmez Moğol algısı doğrultusunda bölge siyasetinin ve münasebetlerin yürütüldüğü görülmüştür. Bu çalışmanın da konusu olan Sultan Baybars dönemi Memlûk-Türkiye Selçuklu münasebetlerini oluşan Moğol algısı doğrultusunda üç aşamada incelenecektir. Bu aşamalar Sultan II. İzzeddin Keykâvus'un girişimleriyle başlamış ve Bizans'a sığınmasıyla sekteye uğramıştır. Daha sonraki süreçte Muineddin Pervane ve diğer devlet adamlarının girişimleriyle başlayan bu ilişkilerle Baybars Anadolu'ya gelmiştir. Kayseri'de Pervane ve diğer devlet adamlarını huzuruna çağırmasına rağmen kimse gelmemiştir. Böylece Anadolu'dan ayrılmasıyla birlikte bu iki devletin münasebetleri son bulmuştur. Bu münasebetlerdeki gelişmeler sırasında Selçuklu sultanları ve devlet adamları üzerindeki Moğol algısının ne derece etkili olduğu ve dönem kaynaklarının yaşanan bu olayları aktarma biçimleri ile dönemin bakış açısını ortaya koyma amaçlanmıştır. Ayrıca Sultan Baybars'ın yenilmez Moğol algısına vurmuş olduğu büyük darbenin Selçuklu devlet adamları tarafından büyük bir tesir oluştursa da Moğol algısının üstün geldiği görülmüştür.

Rustow has also suggested that decrees were treated as sacred relics, and that Jewish Rabbis reused them for their sacred status: (pp. 383-391, 412). See also: Brett, 'The diplomacy of empire. Fatimids and Zirids 990-1062', in Fatimids and Egypt, 104. 47 See the introduction to any of the sijillāt (given after the sender and addressee of the sijill) for example: al-Sijillāt al-Mustanṣiriyya, 43 (no. 5). Rustow notes that the introductory formula is modelled on Umayyad and Abbasid examples, but she only quotes until 'no god but Him', ignoring the Shīʿī character of the phrases that follow: Rustow,

Öz Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1243-Kösedağ Savaşını kaybetmesiyle Anadolu'da Moğol istilâsı başlar. Zamanla Moğol-İlhanlı hâkimiyetinin tesis edilmeye çalışıldığı Anadolu'da Selçuklularının inkırazıyla beylikler kendi bölgelerinde istiklal mücadelesine girişirler. Bunların yanında İlhanlı merkezine karşı Anadolu'da İlhanlı devlet adamlarının giriştikleri isyan hareketleri Anadolu'da İlhanlı otoritesini sık sık sekteye uğratır. Bu isyanlardan birisi Sülemiş isyanıdır. Memlûkler, Karamanoğullarının aracılığıyla isyanı destekler. Gelişmeler sonucu Memlûk-İlhanlı ilişkilerindeki hasmane tutum çığırından çıkar. Sonunda da Humus'ta İlhanlı ve Memlûk orduları karşılaşarak Vâdî Hazindâr Savaşı (28 Rabiulevvel 699 / 23 Aralık 1299) vuku bulur. Sülemiş isyanı hakkında daha fazla malumat veren Memlûk kaynakları temelinde çalışmamızı ele alacağız.

كتاب «الغُرَف العَلِيَّة في تراجم مُتأخري الحنفية» للعالم المُؤرخ الشَّهير شمس الدين محمد بن علي ابن طولون الدمشقي الحنفي (المتوفى سنة 953هـ)، وهو ذَيلٌ على كتاب «الجَواهِر المُضِيَّة في طبقات الحنفية» لعبد القادر القُرَشي الحنفي (المتوفى سنة 775هـ)

Was wäre ein Beitrag im Jubiläumsgeschenk der Allgemeinen Geschichtforschenden Gesellschaft zum 700jährigen «Bestehen» der Eidgenossenschaft ohne Erwähnung der Befreiungssage? Schliesslich verdankt auch der vorliegende Text seine Entstehung dem Wirken Teils und seiner Freunde... Allerdings: Die eidgenössische Gretchenfrage «Wie hast du's mit Teil?» steht hier nicht zur Beantwortung an, sondern dient als Beispiel für den in der Überschrift erwähnten neuen Blick. Zweifellos beteiligen sich die meisten 9 Eine Umfrage bei den grössten Deutschschweizer Bibliotheken zeigte hinsichtlich der Abonnierung der «Annales» folgendes Ergebnis: Zentralbibliothek Zürich, Abonnierung der «Annales» seit der ersten Nummer (1929);

lung Antiochias (oder auf die Quellen, die darüber berichten) bleiben weitestgehend unberücksichtigt. Das Buch zeichnet sich durch eine detaillierte Behandlung des Quellenmaterials aus. Auch wenn einige Erkenntnisse im Kern so neu nicht sind, weil z.B. aus dem Jerusalemer Kontext bekannt, gelingen dem Verfasser doch einige sehr interessante Neubewertungen. Besonders hervorzuheben ist in diesem Zusammenhang seine Beurteilung des Verhältnisses zwischen Antiochia und dem Byzantinischen Reich, das er wesentlich konstruktiver schildert als die bisherige Forschung (S. 189-217). Ein Problem, mit dem sich die Studie konfrontiert sieht, ist eine generelle Quellenarmut. So stehen dem Verfasser für gewisse Themen gerade einmal eine Urkunde und einige narrative Referenzen zur Verfügung (z.B. S. 132). Es ist daher nicht verwunderlich, dass viele Kapitel (bes. 3-5) eher summarisch daherkommen und mitunter spekulativ bleiben. Trotz dieser Schwierigkeit gelingt es dem Verfasser, eine überzeugende Argumentationslinie aufzubauen. Etwas ermüdend ist dagegen die fast schon gebetsmühlenartige Betonung der Flexibilität und Fluidität ("fluidity", z.B. S. 159) des politischen Systems des Fürstentums. Dieses Mantra zieht sich von Anfang (S. 17) bis Ende (S. 251) durch das Buchund bildet die zugleich vorweggenommene (und etwas enttäuschende) Antwort auf die Frage, was denn das Fürstentum Antiochia eigentlich gewesen sei: "[…] it was a polity subject to a significant level of military, political and social dynamism" (S. 251). Trotz dieser im Grunde wenig überraschenden Erkenntnis ist das Buch ein wichtiger und willkommener Beitrag zur (politischen) Geschichte des Fürstentums Antiochia, der ein hervorragendes Gerüst für weitere Studien liefert.

This research studies estates of heirless people and its Selling at Jerusalem through Mamluk Sultans in the light of new five deeds. These deeds are sample of al-Ḥaram al-Qudsī deeds and related to the inheritance of Shaykh Moḥy el-Dīn Yaḥya al-ʻAjamy: The Shaykh of Zāwiyyat Muhammad Bāk at Jerusalem. This study deeply investigates standard procedures followed in counting inheritances and its selling for the treasury according to Shurūṭ science and al-Ḥaram al-Qudsī deeds like: Warqat al-Wuqūf, Warqat al-ʻArḍ, al-Maḥzūma al-Mubāraka and al-Jāmiʻah al-Mubāraka. It also deals with reasons and motives for confiscating the inheritance of Shaykh Moḥy el-Dīn Yaḥya al-ʻAjamy before his death by prince Jamāl el-Dīn Mahmūd al-Ustādār and patronage of Judge Sharaf el-Dīn ʻIsa b. Ghānim al-Shāfiʻy. As well as the sources of that huge wealth that has been found in his house besides the bibliography of the documents, their publishing and their checking.

This book discusses different aspects of birds such as their usage during the Mamluk period as a source of nutrition, diplomatic gifts, Materia medica to produce medicine, and their use for entertainment.
It also explores their benefit for the environment and their significance in proverbs. The book also highlights how birds were represented in arts and their symbolism.

Memlûk ve Altın Orda devletlerinin müşterek çıkarları hedefleyen ilişkileri ortak düşman söylemi etrafında şekillenmiş ve gelişmiştir. Buna bağlı olarak Sultan en-Nâsır Muhammed’in üçüncü saltanat dönemine kadar taraflar bir müttefik görüntüsü çizmişlerdir. Ancak farklılaşan konjonktürün tesiriyle Sultan en-Nâsır politika değişikliğine giderek Altın Orda ve İlhanlı devletleri arasında bir denge siyaseti gütmeye çalışmıştır. İlhanlı sonrası dönemde ise Memlûk-Altın Orda ilişkileri bu defa başka bir ortak düşman söylemi etrafında yeniden canlandırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada söz konusu münasebetler tüm yönleriyle tespit ve tetkike gayret edilmiş ve ayrıca bunların genelinin mahiyetine dair yeni bir yorum getirilmiştir.

Professor Michael Winter, a widely known scholar in the field of the intellectual, social, and political history of the Middle East, passed away on September 1, 2020, at the age of 86. He was a devoted family man and gave generously of himself to his students, colleagues, and friends. He leaves a rich research oeuvre that dates back to his student days in the late 1950s and early 1960s, when he was enrolled in the Arabic and Middle Eastern Studies Department of the Hebrew University of Jerusalem. There he encountered such luminaries as Uriel Heyd, David Ayalon, and Gabriel Baer, who sparked his interest in the Mamluk and Ottoman Empires and the social history of the Middle East. His doctoral dissertation, awarded in 1969 by the University of California, Los Angeles, was written under the supervision of the renowned Islamic scholar Gustave von Grunebaum. In his dissertation (which was published in book form in 1982 1 ), Winter analyzed the writings of the celebrated Egyptian Sufi ʿAbd al-Wahhāb al-Shaʿrānī (d. 973/1565), thus shedding light on aspects of Egypt's social and religious life in the sixteenth century after the Ottoman conquest in 1517. In 1972, he joined the Department of Middle Eastern and African History at Tel Aviv University and became one of its pillars until his retirement in 2004. Winter was highly prolific in a variety of fields but concentrated in particular on Egypt and Syria under the Mamluks and the Ottomans. His publications deal with Sufism and Islamic thought, ulama, qadis, ashrāf (descendants of the Prophet), Arab and Ottoman historiography, the Jewish community in Ottoman Egypt, and education in the pre-modern and modern Middle East. The wide scope of Winter's research, backed by his outstanding command of Arabic and Ottoman Turkish, enabled him to explore a broad swath of geographic spaces and social groups including clerics, administrators and military officers, dervishes and beggars, Jews and Christians. Winter's diverse scholarship is manifested in his impressive list of publications (see below). Winter was not only a prolific writer but also a great teacher and educator who trained numerous generations of students, Jews and Arabs alike. Winter's publications intertwine religion, society, and state. His works reveal him to be a meticulous and sensitive social historian who carefully examined the 1

The relations between the states of the Mamluks and the Golden Horde aimed at common interests were shaped and developed around the discourse of the common enemy. Accordingly, the parties had drawn the image of allies until the third reign of Sultan al-Nasir Muhammad. However, with the effects from differing conjunctures, Sultan al-Nasir made a policy change and tried to pursue a policy of balance between the Golden Horde and Ilkhanate states. In the post-Ilkhanid period, the attempt was made to revive Mamluk–Golden Horde relations, this time around another common enemy discourse. This study aims to determine these aforementioned relations, examine them in all their aspects, and also provide a new interpretation regarding their general nature.

Around 1300, gun powder, which had been invented in China, made its first appearance in Europe; during the first half of the fourteenth century, firearms were to follow. The Ottomans and Mamluks obtainedt heir knowledge of firearms directly or indirectly from Central Europe. 1 The success of firearms is surprising, as in the beginning they were not very effectivea nd were difficult to handle and transport. The use of cannons was limited to sieges. Their advantage compared to contemporary catapults wasthat their curveofi mpact wasflatter, allowing them to cause more damage to walls and fortresses. The firing speed of guns in this period wasn ot competitive. A professional archer could fire six arrows per minute, whereas asoldier with agun shot at most once aminute.Moreover, guns were not as accurate as bows, and it wasimpossible to load agun on the back of ahorse. On the other hand, however, gun projectiles were better able to penetrate metal compared to arrows. It only took aweek to train agun man, whereas an archer in the early sixteenth century needed years of training to achieveand maintain ahigh professional level. 2 These were the overall conditions of the use of firearms when the Ottomans and Mamluks becameacquainted with them. The introduction of these arms into their military systems prior to the decisivefight at the beginning of the sixteenth century will be outlined in this chapter. This will be astory about the Ottoman rise and Mamluk resistance; somewhere along the road,wewill answer the titular questions about Domenico'sfate and red uniforms.

Management of the Revenues of The Endowments of The Prophet's Mosque Al-Haram Al-Nabawi(in Levant during the Mamlūk Period in the light of Documents of Al-Aqsa Mosque(al-Ḥaram al-Sharīf) (The Villages of al-Ghāziya and al-Quṣūr as an Example

Some medieval German narratives differ from European narrative and knowledge traditions regarding their themes and motifs. Many of them show analogies to Arabic literature, especially epi¬sodes depicting marvels. The paper argues that such narrative sequences impart a ‘marvelous knowledge’ (‘mirabiles Wissen’) of a transcultural scope. It can be seen as part of a Mediterranean ‘text-network’ of travel narratives. Two investigations (into the Grippia-episode of 'Herzog Ernst' B and the Parklise-episode of Johann of Würzburg’s 'Wil(d)helm von Österreich') scrutinize how these narratives – in transferring bodies of religious, natural historic and cosmologic knowledge into new contexts – provoke epistemic irritations that can be productive for poetics of the marvelous. Since they are – as associates of the same text-network – interlinked with the German texts, the paper also consults the story of 'Saif al-Mulūk' and the 'Sīrat Saif ibn Ḏī Yazan'. The relatedness of the narratives becomes apparent through structural, motivic and thematic parallels.