Sexuality and Schools

Jelica Belović-Bernadzikowska (1870-1946) was an ethnologist, writer and pedagogue. In her Memoari (Memoirs), she describes the beginnings of the education system under the Habsburg monarchy in Bosnia and Hercegovina, and her own contribution to pedagogical development, despite its hierarchical and discriminatory structure. The Memoirs show the emergence of the emancipatory process, the paths of a woman's independent thought, and the impact of the changes she introduces. I analyze The Memoirs, modestly discussed, and show what a working woman faced in the education system in the 19th century-I place the text on the center-periphery axis in the perspective of cultural memory.

The past 30 years have seen growing visibility and acceptance of LGBTQ+ lives and bodies in both public and professional spheres (Nelson, 1993; Paiz, 2019; Seburn, 2021). During this time, we have seen the growth of a veritable subfield of ELT focused specifically on LGBTQ+ issues, from pedagogical approaches for queering ELT (Beacon, 2022; Paiz, 2020a) to queering materials (Moore, 2021; Selvi & Kocaman, 2021) to understanding the place of the queer-identified teacher (Trinh, 2020; Ubaque-Casallas & Castañeda-Peña, 2021). However, in the past five years, we have seen a nefarious and noxious reaction to queer inclusion in public life across the globe. From no LGBT zones in Poland (Pakuła, 2021) to the collapse of queer spaces in China (Wang et al., 2019) to the vilification of queer-inclusive educators as "groomers" in the United States (Bartlett, 2023). Simply put, inclusive educators do not just face headwinds and resistance, we face threats to our lives and livelihoods. So, where does this leave Queer ELT in the years to come? How can we continue advocating for our learners, ourselves, and our colleagues? How do we not lose all hope and progress that has been gradually built up over the past 30 years? This chapter will wrestle with these anxieties, felt by many queer and queer-allied ELT researchers and practitioners, and attempt to provide research-based recommendations to address the above three questions: what's next for queer ELT? How do we advocate for marginalised groups? And how do we not slip into despair? This chapter will discuss critical frameworks like Paulo Freire's (2005) and Alastair Pennycook's (2004). Additionally, it will consider the need to be subversive in the face of mounting vocal and physical resistance to queer presence in daily life. It will conclude by drawing together these threads in dialogue with the last 30 years of progress to provide actionable recommendations for advocates, scholars, and practitioners as we navigate these tenuous times.

In presenting this thesis in partial fulfillment of the requirements for an advanced degree at the University of British Columbia, I agree that the Library shall make it freely available for reference and study. I further agree that permission for extensive copying of this thesis for scholarly purposes may be granted by the head of my department or by his or her representatives. It is understood that copying or publication of this thesis for financial gain shall not be allowed without my written permission.

Artykuł poświęcony jest relacjom między dwoma procesami zachodzącymi wśród uczniów kończących drugi etap nauki w szkole podstawowej: (1) włączaniem osób innej płci w sieci koleżeńskie oraz (2)zmianami poczucia integracji rówieśniczej. Analiza przeprowadzona została w modelach latentnej krzywej rozwojowej (dynamika heterofilii) oraz latentnej różnicy wyników (zmiany poczucia integracji rówieśniczej) i wykorzystywała dane z ogólnopolskiego wzdłużnego badania SUEK (N=5748). Stwierdzono: na początku klasy 5 szkoły podstawowej zjawisko heterofilii jest stosunkowo rzadkie, zdecydowana większość (54,6%) uczniów/uczennic jako osoby przez siebie lubiane wskazuje wyłącznie rówieśników tej samej płci; w badanym okresie odnotowano wzrost preferencji heterofilnych; między początkiem klasy 5 a końcem klasy 6 odnotowano pogorszenie oceny jakości relacji rówieśniczych wśród uczennic, lecz nie wśród uczniów; wykazano wreszcie, że wzrost natężenia heterofilii pod koniec drugiego etapu dodatkowo korel...

This research report is an integral part of a larger research project focused on analyzing peer violence which is driven by gender stereotypes and prejudices (including sexual harassment) and which is experienced by female and male students of Polish junior high schools. The present qualitative research results are the effect of eight interviews and group discussions carried out in the first half of 2013. The interviewees and discussion participants were students of four different junior high schools in different towns and villages. The discussions focused on the following issues: girls' and boys' strategies of enduring, resisting or confronting gender-based violence and harassment; their reactions and coping mechanisms as victims and/or witnesses of gender-based violence or harassment; how adolescents perceived the roles of adults (that is teachers, parents, professionals) in the their experiences of violence.

Did the 500+ program improve the school performance of students from poorer families? Two models of the poverty effect on school achievement were defined: insufficient expenditure and refusal of recognition. The first of them was verified, using the selective increase in the income of the poorer part of the Polish parents' population in 2016-2019 by the state support for families with children, Family 500+. Data on achievement in mathematics and science and attitudes towards school and learning of Polish fourth-graders from two editions of the TIMSS survey: 2019 and 2015 were compared. In the 2019 cohort, there was no increase in the achievement of lower-class students, despite the fact that their families received the largest funds from the 500+ program. The model of insufficient expenditure has not been validated but has not been overturned either due to validity limitations of the study.

Two models of the poverty effect on school achievement were defined: insufficient expenditure and refusal of recognition. The first of them was verified, using the selective increase in the income of the poorer part of the Polish parents’ population in 2016–2019 by the state support for families with children, Family 500+. Data on achievement in mathematics and science and attitudes towards school and learning of Polish fourth-graders from two editions of the TIMSS survey: 2019 and 2015 were compared. In the 2019 cohort, there was no increase in the achievement of lower-class students, despite the fact that their families received the largest funds from the 500+ program. The model of insufficient expenditure has not been validated but has not been overturned either due to validity limitations of the study.

Inność to kategoria wszechobecna w sytuacjach edukacyjnych 2. Wprowadzenie Intensyfikująca się różnorodność w sferze etniczności, języka, religii, tradycji czy obyczajowości stanowi dziś wielkie wyzwanie polityczne, ekonomiczne i edukacyjne 3. Współcześnie "Inni wychodzą na ulice, mówią nieproszeni i nie słuchani, domagają się politycznej i kulturowej reprezentacji" 4 , a styczność z nimi rodzić może różnorodne reakcje i postawy-od prointegracyjnych do wykluczających. W związku z tym dostrzegalne staje się rosnące zainteresowanie diagnozą uwarunkowań stosunku, który przejawiają różne grupy do rozmaicie kategoryzowanych "Innych". Wyniki tego typu badań mogą stawać się przyczynkiem do podjęcia działań służących kształtowaniu otwartości wobec społeczno-kulturowej odmienności. Względy pedagogiczne dyktują potrzebę podjęcia analiz ustosunkowań do Innych nie tylko u osób dorosłych, ale i u adolescentów. Uwagą warto tu obdarzyć jednostki w wieku wczesnej adolescencji, okresie istotnym dla uzyskiwania wiedzy o świecie i kształtowania się stosunku do jego obiektów (co wiąże się między innymi z rosnącą liczbą doświadczeń społecznych) 5. Znaczące staje się tu uwzględnienie zróżnicowanych determinantów stosunku do Innego. W związku z tym w niniejszym artykule zaprezentuję wyniki badań, których przedmiotem stała się diagnoza stosunku gimnazjalistów do Innych, ujmowanego w kontekście uwarunkowań socjodemograficznych, medial-1 Badania zrealizowano na potrzeby pracy doktorskiej Uwarunkowania stosunku gimnazjalistów do Innych,

Inność to kategoria wszechobecna w sytuacjach edukacyjnych 2. Wprowadzenie Intensyfikująca się różnorodność w sferze etniczności, języka, religii, tradycji czy obyczajowości stanowi dziś wielkie wyzwanie polityczne, ekonomiczne i edukacyjne 3. Współcześnie "Inni wychodzą na ulice, mówią nieproszeni i nie słuchani, domagają się politycznej i kulturowej reprezentacji" 4 , a styczność z nimi rodzić może różnorodne reakcje i postawy-od prointegracyjnych do wykluczających. W związku z tym dostrzegalne staje się rosnące zainteresowanie diagnozą uwarunkowań stosunku, który przejawiają różne grupy do rozmaicie kategoryzowanych "Innych". Wyniki tego typu badań mogą stawać się przyczynkiem do podjęcia działań służących kształtowaniu otwartości wobec społeczno-kulturowej odmienności. Względy pedagogiczne dyktują potrzebę podjęcia analiz ustosunkowań do Innych nie tylko u osób dorosłych, ale i u adolescentów. Uwagą warto tu obdarzyć jednostki w wieku wczesnej adolescencji, okresie istotnym dla uzyskiwania wiedzy o świecie i kształtowania się stosunku do jego obiektów (co wiąże się między innymi z rosnącą liczbą doświadczeń społecznych) 5. Znaczące staje się tu uwzględnienie zróżnicowanych determinantów stosunku do Innego. W związku z tym w niniejszym artykule zaprezentuję wyniki badań, których przedmiotem stała się diagnoza stosunku gimnazjalistów do Innych, ujmowanego w kontekście uwarunkowań socjodemograficznych, medial-1 Badania zrealizowano na potrzeby pracy doktorskiej Uwarunkowania stosunku gimnazjalistów do Innych,

Streszczenie: Głównym zamierzeniem badania ETiK-International przeprowadzonego w 2014 roku w wybranych gimnazjach Warszawy i województwa mazowieckiego było sprawdzenie, czy i w jakim stopniu lekcje etyki stanowią odrębną domenę szkolnego nauczania i uczenia się oraz jakie wyniki osiągają w tym przedmiocie polscy uczniowie w porównaniu z ich niemieckimi i austriackimi rówieśnikami. Niestety, nie udało się w pełni zrealizować tego zamierzenia badawczego. Artykuł składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym zostanie zrekonstruowany powrót lekcji religii do szkół publicznych w Polsce i związane z nim ustanowienie etyki przedmiotem alternatywnym. Następnie omówione zostaną bezowocne starania o przeprowadzenie ogólnopolskiego badania ETiK. Na zakończenie zaś, w trzecim rozdziale, zostanie scharakteryzowane wspomniane na wstępie badanie ETiK-International, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowanego w nim narzędzia, podjętych problemów badawczych i uzyskanych wyników.

Głównym zamierzeniem badania ETiK-International przeprowadzonego w 2014 roku w wybranych gimnazjach Warszawy i województwa mazowieckiego było sprawdzenie, czy i w jakim stopniu lekcje etyki stanowią odrębną domenę szkolnego nauczania i uczenia się oraz jakie wyniki osiągają w tym przedmiocie polscy uczniowie w porównaniu z ich niemieckimi i austriackimi rówieśnikami. Niestety nie udało się w pełni zrealizować tego zamierzenia badawczego.Artykuł składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym zostanie zrekonstruowany powrót lekcji religii do szkół publicznych w Polsce i związane z nim ustanowienie etyki przedmiotem alternatywnym. Następnie omówione zostaną bezowocne starania o przeprowadzenie ogólnopolskiego badania ETiK. Na zakończenie zaś, w trzecim rozdziale, zostanie scharakteryzowane wspomniane na wstępie badanie ETiK-International, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowanego w nim narzędzia, podjętych problemów badawczych i uzyskanych wyników.

Artykuł poświęcony jest relacjom między dwoma procesami zachodzącymi wśród uczniów kończących drugi etap nauki w szkole podstawowej: (1) włączaniem osób innej płci w sieci koleżeńskie oraz (2)zmianami poczucia integracji rówieśniczej. Analiza przeprowadzona została w modelach latentnej krzywej rozwojowej (dynamika heterofilii) oraz latentnej różnicy wyników (zmiany poczucia integracji rówieśniczej) i wykorzystywała dane z ogólnopolskiego wzdłużnego badania SUEK (N=5748). Stwierdzono: na początku klasy 5 szkoły podstawowej zjawisko heterofilii jest stosunkowo rzadkie, zdecydowana większość (54,6%) uczniów/uczennic jako osoby przez siebie lubiane wskazuje wyłącznie rówieśników tej samej płci; w badanym okresie odnotowano wzrost preferencji heterofilnych; między początkiem klasy 5 a końcem klasy 6 odnotowano pogorszenie oceny jakości relacji rówieśniczych wśród uczennic, lecz nie wśród uczniów; wykazano wreszcie, że wzrost natężenia heterofilii pod koniec drugiego etapu dodatkowo korel...

Blaski i cienie wychowania do ekumenizmurefleksje z perspektywy mariawity Truizmem jest stwierdzenie, że istnieje podział pomiędzy uczniami Jezusa Chrystusa. Dotyczy on zarówno kwestii doktrynalnych, jak i organizacyjnych. Na przestrzeni prawie dwóch tysięcy lat istnienia chrześcijaństwa próbowano różnymi środkami i na różne sposoby przywrócić jedność w Kościele. Żadne z rozwiązań nie zażegnały sporów, a wręcz przeciwnie, niektóre z nich tylko pogłębiły podziały. Niemniej jednak poszczególne Kościoły partykularne wypracowały pewnego rodzaju modele komunii (jedności) między sobą. Można więc wyróżnić unię organiczną, jedność korporacyjną, federacyjną, wspólnotę kościelną opartą na konkordii, wspólnotę koncyliarną, jedność w pojednanej różnorodności, wspólnotę z papieżem, jedność Kościoła jako "koinonię" czy jedność przez wielość 1. Owe modele stają się punktem odniesienia dla wychowania do ekumenizmu. Na wstępie jednak należałoby wyjaśnić, czym jest wychowanie i czym jest ekumenizm. W ujęciu pedagogicznym wychowanie należy do dziedziny edukacji, czyli ogółu "oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu)

RESUMO: Este artigo tem por objetivo problematizar questões relativas à diversidade e à diferença em contexto escolar, a partir das histórias de vida de Pedro, um participante que narra sua trajetória escolar-na condição de aluno e, depois, de professor-e, consequentemente, delineia perspectivas identitárias em torno da sexualidade e do gênero em escolas em que estudou e trabalhou. As narrativas são interpretadas sob uma abordagem discursivo-crítica e revelam a urgência de se negociarem sentidos durante as interações surgidas em sala de aula. Nesse caso, a atenção ao foco da conversa e o questionamento devem fazer parte das mediações docentes. Compreende-se que o silêncio docente diante das interações espontâneas, que negam cultura e/ou a diversidade humana, especialmente de grupos minoritários, fortalece a desigualdade social e opera para a normalização de hegemonias. Por isso, a ação política de dar voz ao/às outro/as é uma tarefa linguística e crítica de se fazer perceber o diferente e, consequentemente, construir o respeito à diferença. Palavras-chave: Discursos de identidade. Gênero. Diversidade. Escola.

Celem artykułu jest przedstawienie problemu żebractwa dzieci w Polsce, a w szczególności charakterystyki i ogólnej sytuacji żebrzących dzieci, jak również podejmowanych przez nie form żebrania. W artykule omówiono także takie kwestie, jak interwencja, identyfikacja dzieci zmuszanych do żebractwa, oraz przedstawiono ocenę świadomości społecznej problemu. Artykuł jest podsumowaniem działań zrealizowanych w ramach projektu "Trzeci sektor przeciw przymusowemu żebractwu", podczas którego przeprowadzono wywiady pogłębione z ekspertami oraz obserwacje żebrzących dzieci. W czasie badań terenowych zaobserwowano kilkadziesiąt dzieci zajmujących się różnymi formami żebractwa. Były to zarówno dzieci polskie, jak i pochodzenia romskiego, w różnym wieku. Wnioski z obserwacji pozwalają sądzić, że część z dzieci zajmujących się żebractwem na ulicach polskich miast to ofiary handlu ludźmi. Słowa kluczowe: żebractwo dzieci, handel ludźmi, dzieci romskie Wstęp Żebrzące dziecko tworzy w przestrzeni ulicznej szczególny rodzaj figury. Postać dziecka, niezależnie od techniki żebrania, oddziałuje na przechodniów-potencjalnych jałmużników w sposób jednoznaczny. Przywołuje instynkt macierzyński, opiekuńczy, zmusza do namysłu i zastanowienia się.

Instytut Badań w Oświacie etyka i religia jako przedmioty nauczania: konkurencyjność czy komplementarność? aBstrakt: W niniejszym artykule mając na względzie fakt, że akty prawne regulujące nauczanie religii i etyki w szkołach publicznych w Polsce wciąż sytuują lekcje etyki jako alternatywne dla religii, postanowiliśmy odpowiedzieć na pytanie o to, czy etyka jako przedmiot nauczania w szkole jest wciąż uznawana za konkurencyjną w stosunku do religii. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Narzędziem badawczym był wystandaryzowany, autorski kwestionariusz ankiety "Nauczanie etyki w szkole". Dobór próby był celowy. Badania miały charakter ogólnopolski i zostały przeprowadzone pod koniec 2015 roku. Badaniem objęto nauczycieli etyki ze wszystkich polskich szkół, w których jest nauczany ten przedmiot. Analiza uzyskanych danych i wnioski z badań przyczyniają się do poszerzenia wiedzy pedagogicznej na temat relacji między etyką i religią jako przedmiotami nauczania w szkole i kieruje uwagę w stronę wyzwań, jakie stoją przed szkołami, aby przedmioty te nie były traktowane w opozycji w stosunku do siebie.

While the past decade has seen an improvement in attitudes toward homosexuality, negative attitudes are still prevalent in many parts of the world. In general, increased levels of education tend to be predictive of relatively positive attitudes toward homosexuality. However, in most sub-Saharan countries, it is still believed that people are born heterosexual and that nonheterosexuals are social deviants who should be prosecuted. One such country is Kenya, where homosexuality is illegal and attracts a fine or jail term. The purpose of this study was to examine high school students' perceptions of homosexuality in Kenya. The participants included 1,250 high school students who completed a questionnaire on perceptions of homosexuality. The results showed that 41% claimed homosexuality is practiced in schools and 61% believed homosexuality is practiced mostly in single-sex boarding schools. Consistently, 52% believed sexual starvation to be the main cause of homosexuality. Also, 95% believed homosexuality is abnormal, 60% believed students who engage in homosexuality will not change to heterosexuality after school, 64% believed prayers can stop homosexuality, and 86% believed counseling can change students' sexual orientation. The consequences for homosexuality included punishment (66%), suspension from school (61%), and expulsion from school (49%). Significant gender and grade differences were found. The implications of the study findings are discussed.

The article deals with the topic of a universal model of education that tries to meet the educational needs of Silesian children. The problem of adapting the education system to separate ethnic communities and regions of Poland, especially since the 1990s, has been a challenge for the authors of school textbooks and the authors of the core curriculum. The education system requires the use of correct Polish, but in the cultural tradition, in the family, children use ethnic languages, which can be seen especially in families in the south of Poland, in Upper Silesia, where the use of the Silesian language is present, and thus the development of double language competence and children's recognition of Silesian as the "first", "natural" and "true" language. There is also a desire to speak

Streszczenie W okresie zaborów władze austriackie pozwoliły w roku 1856 na utworzenie polskiego stowarzyszenia rzemieślników, łączącego wzajemną pomoc z działalnością kulturalno-oświatową. W ramach działalności "Skały" wyróżniono dwa okresy: paternalistyczny, do 1889 r., a także zdemokratyzowany, po zmianie statutu. W pierwszym okresie jego działalności prawo do pełnoprawnego członkostwa posiadali jedynie uczniowie rzemieślników będący licencjatami, a kobietom nie wolno było wstępować do Stowarzyszenia. Jego członkowie nie mieli nic do powiedzenia w kwestii wyboru organów zarządzających i podejmowanych przez nie decyzji. Powodem było to, że organizacja była bardziej jak braterstwo ludzi podzielających te same przekonania religijne. Dokonanie zmian w statucie w roku 1889 wprowadziło demokratyczne zasady funkcjonowania Stowarzyszenia. Od tego czasu każdy mężczyzna, wyznający wiarę katolicką, czy to rzemieślnik, czy przemysłowiec, mógł do niej dołączyć. Wybrano wszystkie władze organizacji. Celem Stowarzyszenia było kształcenie młodzieży katolickiej, pielęgnowanie wśród nich ducha religijnego i wychowanie ich na dobrych rzemieślników. Wiodącymi formami działalności były dokształcanie ogólne i zawodowe. Sfera kulturalna obejmowała działalność własnych grup artystycznych: chóru, orkiestry i zespołu teatralnego. Znaczącą rolę w polskim wychowaniu patriotycznym odegrały obchody rocznic narodowych: Konstytucji 3 Maja, powstań narodowych i unii polsko-litewskiej. Środkiem do osiągnięcia tego celu były także wieczory literackie poświęcone zasłużonym dla narodu polskiego poetom i pisarzom:

A partir da análise da perspectiva de discentes de uma instituição centenária sobre as conexões entre escola, gênero, sexualidade e educação, o livro aborda as relações estabelecidas no ambiente escolar e como estas influenciam e são influenciadas pelas relações que estão postas na sociedade quanto ao gênero e a sexualidade. Traz também discussões sobre possibilidades de como desconstruir as normativas de gênero e sexualidade na escola.

Artykuł poświęcony jest relacjom między dwoma procesami zachodzącymi wśród uczniów kończących drugi etap nauki w szkole podstawowej: (1) włączaniem osób innej płci w sieci koleżeńskie oraz (2)zmianami poczucia integracji rówieśniczej. Analiza przeprowadzona została w modelach latentnej krzywej rozwojowej (dynamika heterofilii) oraz latentnej różnicy wyników (zmiany poczucia integracji rówieśniczej) i wykorzystywała dane z ogólnopolskiego wzdłużnego badania SUEK (N=5748). Stwierdzono: na początku klasy 5 szkoły podstawowej zjawisko heterofilii jest stosunkowo rzadkie, zdecydowana większość (54,6%) uczniów/uczennic jako osoby przez siebie lubiane wskazuje wyłącznie rówieśników tej samej płci; w badanym okresie odnotowano wzrost preferencji heterofilnych; między początkiem klasy 5 a końcem klasy 6 odnotowano pogorszenie oceny jakości relacji rówieśniczych wśród uczennic, lecz nie wśród uczniów; wykazano wreszcie, że wzrost natężenia heterofilii pod koniec drugiego etapu dodatkowo korel...

Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja typów pracy nad odczuciami, jaką wykonują matki w kontekście trudnych doświadczeń szkolnych swoich dzieci. Ramą interpretacyjną dla analizy działań kobiet była kategoria pracy nad odczuciami opracowana przez Anzelma Strauss’a i jego współpracowników. Analizie poddane zostały autobiograficzne wywiady narracyjne z kobietami-matkami, gromadzone w ramach międzynarodowego projektu ISOTIS. Dane empiryczne zostały poddane procedurze kodowania, stosowanej w generowaniu teorii ugruntowanej, co umożliwiło wyodrębnienie sześciu typów pracy nad odczuciami: pracę nad interakcjami, nad zachowaniem spokoju, nad zaufaniem, biograficzną, nad tożsamością i naprawczą. Wyniki analiz wskazują, że matki są kluczowymi postaciami zinstytucjonalizowanego procesu kształcenia, które wykonują w toku codziennych praktyk szereg złożonych, ale niezauważanych działań. Zidentyfikowanie i charakterystyka pracy matek nad odczuciami pozwoliła opisać jej znaczenie dla reali...

The epoch in which we live is also full of communicatively difficult situations, resulting from the pace of civilisational changes, cultural and social conflicts, growing divides related to opening to the Other, with whom we are not always prepared to meet. The works and studies compiled in the present book are divided into four parts and the problems described in them focus on many communicative situations and social phenomena. The authors point the language spheres, but also many different contexts of using the natural code, such as politics, racism, gender, sexual orientation, religion, sport, disease and national or cultural difference.

The epoch in which we live is also full of communicatively difficult situations, resulting from the pace of civilisational changes, cultural and social conflicts, growing divides related to opening to the Other, with whom we are not always prepared to meet. The works and studies compiled in the present book are divided into four parts and the problems described in them focus on many communicative situations and social phenomena. The authors point the language spheres, but also many different contexts of using the natural code, such as politics, racism, gender, sexual orientation, religion, sport, disease and national or cultural difference.

Niniejszy artykul to case study – egzemplifikacja sposobu wykorzystania metody konsensualnego podejmowania decyzji (ang. CODM – Consensus-Oriented Decision-Making) w interpretacji filmu dokumentalnego. Przedmiotem analizy jest Sila kobiet (tytul oryginalny: Women are heroes), film francuskiego artysty poslugującego sie pseudonimem JR. Dokument zostal nakrecony we Francji w 2010 roku. W Polsce pokazano go po raz pierwszy trzy lata poźniej.

Wychowanie do ekumenizmu stanowi element doktryny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Kościół ten swych zasad wiary nie narzuca innym chrześcijanom. Teolodzy mariawiccy są zdania, iż przyjdzie
czas, gdy wszyscy chrześcijanie poznają Boga takiego, jakim jest
w rzeczywistości, nie zaś pod zasłoną (1 Kor 13, 12). Tych, którzy nie podzielają starokatolickiej nauki, nie uważa się za heretyków, lecz za współbraci w Chrystusie, do którego wszyscy dążymy, aczkolwiek innymi drogami.

Wyzwania dla nauczania religii są analizowane z różnych perspektyw i w różnych aspektach. W diagnozie problemów jednym z najważniejszych czynników jest opinia nauczycieli religii, którzy bezpośrednio i na co dzień konfrontują się z tymi wyzwaniami. Niniejszy artykuł stanowi analizę wyników badań nauczycieli religii w tym kontekście. Omówione zostały wyzwania ze strony uczniów, rodziców, Kościoła instytucjonalnego, szkoły oraz wyzwania ze strony parafii. Wśród najpoważniejszych wyzwań nauczyciele religii wskazali brak potrzeby rozwijania wiary ze strony uczniów i ich rodziców. Badania potwierdzają, że najsilniejszym korelatem postaw wobec edukacji religijnej w szkole są obojętność religijna i słabnąca religijność.

Summary The article seeks to show how school relationships have changed over the centuries. The main focus is on recent times, when so-called ‘school coercion’ was introduced, accompanied by military reform and the debate on violence and obedience among pupils. Yet oppression remained in schools, despite being opposed by the most prominent educators and thinkers of the period. Church institutions also supported the anti-freedom movements in schools. It is against this background that the slogan of the “new upbringing” movement is presented, which was to give a sense of freedom and respect for other people.

Na rynku wydawniczym co i rusz pojawiają się publikacje z zakresu metodologii badań, które stanowią kompilacje różnych szkół, koncepcji czy metod gromadzenia danych. Recenzowana książka to przykład pracy zbiorowej odnoszącej się do wielu aktywności badawczych, dla których wspólnym punktem odniesienia jest triada pojęć: edukacja, równość oraz sprawiedliwość społeczna. Jest to praca szczególna, ponieważ udało się w niej połączyć dość zróżnicowane podejścia badawcze w jedną, spójną całość. Nie znajdziemy w niej dyskusji o wyższości metod ilościowych czy jakościowych. Treść książki to zharmonizowana polifonia treści poświęcona wykluczeniu i partycypacji (zwłaszcza w wymiarze edukacyjnym) tych środowisk i grup, które są niejednokrotnie spychane w codziennych praktykach na społeczne peryferia. Na wstępie warto poświęcić kilka słów redaktorom monografii. Kamden K. Strunk jest adiunktem na Uniwersytecie Auburn, gdzie prowadzi zajęcia na temat metod ilościowych w badaniach edukacyjnych. Jego zainteresowania badawcze oscylują wokół zagadnienia tożsamości (płciowej, etnicznej), sprawiedliwości społecznej i równości w edukacji. Z kolei Leslie Ann Locke jest zatrudniona (również jako adiunkt) na Uniwersytecie Iowa. W swoich badaniach (realizowanych w duchu metodologii jakościowej) zajmuje się edukacją uczniów z grup marginalizowanych oraz polityką edukacyjną opartą na zasadach równości. Dwie reprezentowane przez redaktorów odmienne perspektywy metodologiczne zaowocowały ciekawym doborem autorów oraz treści książki. Autorzy podzielili zgromadzone teksty na trzy części, poświęcone kwestiom teoretycznym i filozoficznym, modelom gromadzenia i analizy danych oraz opracowywaniu i rozwijaniu projektów badawczych. Każda z nich zawiera od pięciu do dziesięciu roz

Janina Filek ETYKA W SZK.OLE-UW AGI PRAKTYKA S tworzenie specjalnego działu "Etyka w szkole" w tak znaczącym piśmie jak "Etyka" uważam za przedsięwzięcie niezwykle cenne. Sądzę, iż otwarcie się pisma o dużym autorytecie naukowym na problemy wynikające z wprowadzenia etyki do szkół stworzy potrzebny pomost pomiędzy teorią etyki a praktycznym wymiarem jej "nauczania", nadając edukacji etycznej właściwą i należną jej rangę. Głównie jako praktyk (w zeszłym roku było mi dane prowadzić lekcje etyki dla ośmioklasistów w jednej z krakowskich szkół podstawowych) chciałabym podzielić się swoimi spostrzeżeniami, bowiem "doświadczenie szkolne" nie tylko pełniej uświadomiło mi sytuację etyki w szkole, ale ponadto odpowiedziało na zasadnicze pytanie (stawiane również przez etyków) o zasadność wprowadzania etyki do szkół, w szczególności do szkół podstawowych. Kiedy rozpoczęłam lekcje etyki, a stało się to na skutek pewnego zbiegu okoliczności, docierały do mnie jedynie odgłosy sporów profesjonalnych etyków co do możliwości i sensowności prowadzenia takich lekcji dla uczniów szkół podstawowych i gdyby wtedy zapytano mnie o zdanie w tej kwestii, nie potrafiłabym zająć stanowiska. Dzisiaj, po rocznej pracy, jestem więcej niż przekonana, jestem pewna, iż nie tylko można, ale i trzeba prowadzić zajęcia z etyki (co najmniej dla cztemasto-i piętnastolatków', jednakże pod pewnymi, określonymi warunkami. Zanim przystąpię do ich omówienia, konieczne wydaje się postawienie zasadniczego pytania: czym właściwie powinna być etyka w szkole podstawowej? Skoro jednak pytanie zostaje postawione w sytuacji, kiedy formalnie etyka została już wprowadzona do szkół, warto najpierw przyjrzeć się jej aktualnemu statusowi, aby odpowiadając na owo zasadnicze pytanie skorzystać

Wyzwania dla nauczania religii są analizowane z różnych perspektyw i w różnych aspektach. W diagnozie problemów jednym z najważniejszych czynników jest opinia nauczycieli religii, którzy bezpośrednio i na co dzień konfrontują się z tymi wyzwaniami. Niniejszy artykuł stanowi analizę wyników badań nauczycieli religii w tym kontekście. Omówione zostały wyzwania ze strony uczniów, rodziców, Kościoła instytucjonalnego, szkoły oraz wyzwania ze strony parafii. Wśród najpoważniejszych wyzwań nauczyciele religii wskazali brak potrzeby rozwijania wiary ze strony uczniów i ich rodziców. Badania potwierdzają, że najsilniejszym korelatem postaw wobec edukacji religijnej w szkole są obojętność religijna i słabnąca religijność.

Publikacja Anity Gulczyńskiej to znakomity przykład badań społecznie zaangażowanych. Jest rezultatem kilkuletnich spotkań z nastoletnimi sąsiadami, jak określa autorka "[…] mniej bądź bardziej zaangażowanej, obecności" (s. 0). Książka jest pokłosiem pracy doktorskiej Wrastanie społeczne nastoletniej młodzieży w wielkomiejskim środowisku życia na przykładzie Łodzi. Studium społeczno-pedagogiczne z perspektywy interakcyjnej, obronionej 2 września 2005 na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Bożeny Marynowicz-Hetki. Strukturę książki złożonej z pięciu rozdziałów wyznacza interpretatywna koncepcja badań. W pierwszym rozdziale Autorka charakteryzuje przyjętą humanistyczno-społeczną perspektywę badawczą. Opisuje trzy znaczące wzajemnie przenikające się czynniki:-społeczne usytuowanie badacza: od biernej, przez interaktywną do aktywnej obecności w świecie badanych;-dyscyplinarne usytuowanie badacza: określa swoją tożsamość jako społeczno-pedagogiczną, stąd osadzenie badań w przestrzeni relacji człowiek-środowisko; relacji badanego, jako współtwórcy badanej rzeczywistości i badacza, jako współodczuwającego towarzysza podążającego za podmiotem swojego zainteresowania; prezentowana praca nie jest efektem badania faktów, ale faktów w kontekście, gdzie podstawą poznania było uczestniczenie i współodczuwające towarzyszenie ba-Pedagog społeczny, doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, zatrudniona na Uniwersytecie Łódzkim w Katedrze Pedagogiki Społecznej.

Wprowadzenie […] odmienność innego jest moją odpowiedzialnością wobec niego, ta zaś jest uciążliwa, wymyka się. Oznaką człowieczeństwa jest troska o innego [...]. Bycie odpowiedzialnym za innego to bycie zakładnikiem. Jestem zakładnikiem niezasłużenie, ale to «niezasłużenie» stanowi istotny element odpowiedzialności.

Artykuł poświęcony jest relacjom między dwoma procesami zachodzącymi wśród uczniów kończących drugi etap nauki w szkole podstawowej: (1) włączaniem osób innej płci w sieci koleżeńskie oraz (2)zmianami poczucia integracji rówieśniczej. Analiza przeprowadzona została w modelach latentnej krzywej rozwojowej (dynamika heterofilii) oraz latentnej różnicy wyników (zmiany poczucia integracji rówieśniczej) i wykorzystywała dane z ogólnopolskiego wzdłużnego badania SUEK (N=5748). Stwierdzono: na początku klasy 5 szkoły podstawowej zjawisko heterofilii jest stosunkowo rzadkie, zdecydowana większość (54,6%) uczniów/uczennic jako osoby przez siebie lubiane wskazuje wyłącznie rówieśników tej samej płci; w badanym okresie odnotowano wzrost preferencji heterofilnych; między początkiem klasy 5 a końcem klasy 6 odnotowano pogorszenie oceny jakości relacji rówieśniczych wśród uczennic, lecz nie wśród uczniów; wykazano wreszcie, że wzrost natężenia heterofilii pod koniec drugiego etapu dodatkowo korel...

Wpływ dyskursu publicznego na dyskurs edukacyjny (na przykładzie wybranych podręczników do języka polskiego) W ostatnich latach daje się zaobserwować swoista "kariera" leksemu dyskurs. W języku potocznym jest on używany jako synonim rzeczownika dyskusja. Tak też objaśnia jego znaczenie Uniwersalny słownik języka polskiego [s. 747]. Termin ten posiada jednak szersze znaczenie. Jest znacznie bardziej niejednoznaczny i daje się zastosować do każdej nieomal dziedziny życia. Skoro tak, konieczne wydaje się doprecyzowanie rozumienia pojęcia w kontekście niniejszego opracowania. Po pierwsze dlatego, że w tytule towarzyszy mu uszczegółowiające dopełnienie (edukacyjny). Po drugie, ponieważ dyskurs edukacyjny przeszedł w ostatnim trzydziestoleciu długą drogę od klasy szkolnej do przestrzeni publicznej. Dyskurs edukacyjny-różne rozumienia pojęcia W tradycji polskiej dydaktyki spotkać można co najmniej dwa rozumienia pojęcia dyskurs edukacyjny. Pierwsze z nich traktuje zagadnienie wąsko, odnosząc je głównie do sytuacji szkoły, lekcji, nauczania, często zamiennie używa się tu określeń dyskurs edukacyjny/szkolny/lekcyjny. Takie rozumienie wyraźnie wskazuje także na cele dyskursu. Teodozja Rittel ujmuje to następująco: Dyskurs edukacyjny może być zaliczony do dyskursu przekazującego wiedzę. Jest on pośrednikiem między nauką a potencjalnym odbiorcą. Ma za zadanie znaleźć odpowiedniki terminów występujących w dyskursach specjalistycznych, np. filozoficznym, religijnym, politycznym. W tym przekształceniu chodzi o wykorzystanie relacji synonimii, hipo-i hiperonimii, metonimii lub eksplikacji itp.

W obliczu zmian społecznych, powiązanych z nasilającymi się ruchami migracyjnymi w Polsce i Europe, nauczyciele i osoby zarządzające oświatą już prawie na co dzień uczą i pracują w środowisku, które w różnym stopniu charakteryzuje się interkulturowością. W literaturze pedagogicznej, zwłaszcza w tej dotyczącej interkulturowości i kompetencji, najczęściej pomija się fakt, iż wielokulturowa edukacja oznacza nie tylko same pozytywy. Niestety kontakt na gruncie szkolnym i uniwersyteckim między uczącymi się czy nauczycielami pochodzącymi z różnych kultur często prowadzi do nieporozumień, z których tylko część można wytłumaczyć brakiem dostatecznej świadomości czy też kompetencji językowej osób w nim uczestniczących. Coraz więcej badań dowodzi, że niekiedy uczący się lub nauczający świadomie formułują wypowiedzi o charakterze rasistowskim i w kontaktach z przedstawicielami innych kultur, narodów lub krajów, do których są uprzedzeni, ich zachowanie przybiera formę ataków fizycznych, słownyc...

W artykule prezentowane są wyniki badań fenomenograficznych poświęconych znaczeniom coming out (ujawnieniu) konstruowanym przez homoseksualnych mężczyzn. Autorzy poddają dyskusji kategorię inności, która opisuje codzienne doświadczenie homoseksualnych mężczyzn oraz problem ich seksualnych tożsamości-niestabilnych i zmiennych. Ważną częścią artykułu jest problem pedagogicznych narzędzi i strategii używanych przez rodziny, które konfrontują się z homoseksualnością.

The article deals with the normative basis and social stereotypes concerning multicultural education. The authors give an analysis of legal acts pertaining to the Romani minority and confront the assumed postulated state of affairs with the actual conduct of students at school studied by means of surveys. The results lead to the presentation of the educational determinants in a bicultural school and provide an answer to the question if a complete tolerance toward ethnic minorities is possible on the part of Polish children. The final part offers proposals to be implemented at school and aimed at bettering Romanis’ conditions in school practice and their image in the society