Papers by Tadeusz Sierotowicz
ABSTRACT: l’articolo, partendo dalla convinzione di Wisława Szymborska che Dio non può essere inc... more ABSTRACT: l’articolo, partendo dalla convinzione di Wisława Szymborska che Dio non può essere incontrato nel mondo dei «miracoli quotidiani» in quanto appartenente «al metaforico», cerca di affrontare un’ipotetica domanda sul dove un uomo che crede nell’esistenza di Colui «senza di cui non ci sarebbe veglia», può incontrare Dio. L’articolo rivolge tale domanda a Balthasar e Boros e trova presto la risposta: ogni uomo incontra Dio nell’istante della morte. Il primo passo dell’esplicazione della risposta consisterà nel tentativo di delineare i contorni di una descrizione ovvero di acquisire una nescienza della morte per poter affrontare la questione. Sarà l’opera di Vladimir Jankélévitch (La morte) a fornire il primo quadro di riferimento. La risposta stessa si baserà su quanto scritto da Ladislaus Boros (Mysterium mortis) e di Hans Urs von Balthasar nell’ultimo volume della TeoDrammatica. Nella parte conclusiva si tenterà di gettare uno sguardo sull’al di qua a partire dell’istante della morte, per poter affrontare qualche altra domanda formulata dalla poetessa polacca.
Un solo dio è quello che la sa tutta". Esercitazioni retoriche di Galileo Galilei
Asprenas Rivista Di Teologia, 2011
Schyłek metafory. Rzecz o księdze Natury
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
The book of nature expressed both the possibility of knowing/reading of nature and the relationsh... more The book of nature expressed both the possibility of knowing/reading of nature and the relationship between the experimental science and other books, mainly the book of Revelation. However, the role and significance of the metaphor changed with the development of natural science, and now the book of nature seems to obscure other books, and, moreover, its reading became the model of reading in general. Actually this metaphor is not a living metaphor any more, as it does not create, but closes and eclipses. Hence the need to look for a new one. This story is told here on the basis of Teodor Parnicki’s prose, who was a very careful observer and connoisseur of history of ideas, and of history as a mode of literature.
Il testo propone una sintesi di un'ipotesi teologica di L. Boros che descrive la morte come culmi... more Il testo propone una sintesi di un'ipotesi teologica di L. Boros che descrive la morte come culmine dell'esistenza umana. L'istante della morte viene interpretato da Boros come un confronto con il Signore e come il momento della scelta definitiva.
Cfr. lo stesso testo nella sezione Books&Papers Short Verions
ABSTRACT: dovendo affrontare il problema di “quanti bicchieri di acqua ci vogliono per riempire i... more ABSTRACT: dovendo affrontare il problema di “quanti bicchieri di acqua ci vogliono per riempire il mar Mediterraneo”, che strategia risolutiva si potrebbe bisogna usare? Provare su Internet? Tirare a indovinare le formule, i valori, ecc.? Affidarsi al sentito dire? Alle leggende urbane? Lasciar perdere cedendo davanti alla difficoltà apparente della questione? Eppure esiste un metodo rigoroso, tessuto tra il razionale, il rigoroso, il creativo ed l’intuitivo, che permette di affrontare le questioni di questo genere, portando a dei risultati affidabili e ragionati, seppur approssimati. Questo metodo si basa, o per meglio dire - in un certo senso rispecchia, il metodo che le scienze sperimentali usano da più di quattrocento anni per risolvere, e con gran successo, i problemi riguardanti il mondo della natura. In cosa consiste questo metodo? Questo è il tema della narrazione che segue.
ABSTRACT: przypuśćmy, że zostało potawione pytanie: „ile szklanek wody morskiej znajduje się w morzu śródziemnym”? Jaką strategię wybrać? Poszukać w Internecie? Spróbować odgadnąć jakie formuły i wartości są konieczne do rozwiązania problemu? Zawierzyć plotkom? Opowiastkom? Poddać się zważywszy niepokonalne trudności kwestii? A jednak istnieje ścisła metoda, rozpięta pomiędzy tym, co racjonalne, ścisłe, twórcze i intuicyjne, pozwalająca na rozwiązywnaie tego rodzaju pytań, prowadząc do rozsądnych i wiarygodnych, choć przybliżonych, wyników. Metoda ta opiera się, choć może lepiej byłoby powiedzieć – odzwierciedla – metodę stosowaną z sukcesem od ponad czterech wieków przez nauki doświadczalne w kwestiach dotyczących świata przyrody. Na czym się opiera owa metoda? O tym właśnie opowiada niniejszy artykuł, w którym filozofia i historia nauki zostaną zastosowane w dydaktyce matematyki i fizyki.
ABSTRACT: having to face the problem of “how many cups of water it takes to fill the Mediterranean Sea” what solution strategy you might have to use? Try on the Internet? Try to guess formulas , values, and so on? Relying on hearsay? Urban legends? Letting go and giving up before the apparent difficulty of the question? Yet there is a rigorous method, which have its focal points in what is rational, rigorous, creative and intuitive, which allows you to deal with issues of this kind, leading to reliable and reasoned, albeit approximate, results. This method is based, or rather - in a sense reflects the way that the experimental sciences actually is using use for more than four centuries to resolve, and with great success, the problems concerning the world of nature. What is this method? This is the theme of the narrative that follows, in which the philosophy and history of science will be used in the didactic of mathematics and physics.
KEY WORDS: il metodo scientifico, le tradizioni di ricerca di L. Laudan, Galileo Galilei, i problemi di Fermi, la didattica di matematica e fisica, i modelli e le metafore nella scienza.
KEY WORDS: metoda naukowa, tradycje badawcze L. Laudana, Galileusz, pytania Fermiego, dydaktyka matematyki i fizyki, modele i metafory w nauce.
Key Words: scientific method, scientific research tradition of L. Laudan, Galileo Galilei, problems of Fermi, didactic of mathematics and physics, models and metaphors in science.
See: Teaching Material on KA219 Proposal, part 1 and 2.
księga natury wyrażała tak możliwość poznawania/czytania przyrody, jak i relację nauk doświadczal... more księga natury wyrażała tak możliwość poznawania/czytania przyrody, jak i relację nauk doświadczalnych z innymi księgami, zwłasza księgą Objawienia. Jednakże role i znaczenie tej metafory uległo zmianie wraz z rozwojem samej nauki i obecnie księga natury zdaje się zaćmiewać inne księgi, stając się nie tylko lekturą par excellence, lecz i modelem wszelkiej lektury. Metafora ta nie otwiera, nie tworzy, lecz zamyka i przesłania. Stąd konieczność poszukiwania nowej. Historia ta jest tutaj opowiadana posiłkując się językiem prozy Teodora Parnickiego, uważnego obserwatora i znawcy historii ideii oraz historii jako rodzaju literackiego. ABSTRACT: the book of nature expressed both the possibility of knowing/reading of nature and the relationship between the experimental science and other books, mainly the book of Revelation. However, the role and significance of the metaphor changed with the development of natural science, and now the book of nature seems to obscure other books, becoming not only the reading par excellence, but also the model of all reading. Actually this metaphor is not any more a live metaphor, does not create, but closes and eclipses. Hence the need to look for a new one. This story is told here using the prose of Theodore Parnicki, who was a very careful observer and connoisseur of history of ideas, and of history as a mode of literature. KEY WORDS: metafora, księga przyrody, Teodor Parnicki, polisemia słowa.
W oparciu o osiagnięcia filozofii nauki i niektóre aspekty filozofii J. Tischnera, monografia pro... more W oparciu o osiagnięcia filozofii nauki i niektóre aspekty filozofii J. Tischnera, monografia proponuje literacki model dialogu nauka-filozofia-teologia. Refleksja prowadząca do sformułowania modelu pozwala na interpretację historycznych dysput nauka-wiara oraz na opis niektórych elementów filozofii nauki u J. Tischnera.
A partire dalle conquiste della filosofia della scienze e da alcuni aspetti della filosofia Tischner, la monografia propone un modello letterario del dialogo scienza-filosofia-teologia. La riflessione permette di offrire un’interpretazione del dibattito storico tra la scienza e la fede e di mettere in risalto alcuni elementi della filosofia della scienza in J. Tischner.
Dialog nauka-wiara: midrasz literacko-filozoficzny
the paper presents an attempt to describe J. Tischner's Philosophy of Dramma from the point of vi... more the paper presents an attempt to describe J. Tischner's Philosophy of Dramma from the point of view of Larry Laudan's philosophy of science. That is achieved with the help of the concept of Philosophical Research Traditions developed in the paper. KEY WORDS: methodology of scientific research traditions, philosophical research traditions, Tischner's philosophy of drama, philosophy of science in Tischner.
STRESZCZENIE/ABSTRACT: W oparciu o osiagnięcia filozofii nauki i niektóre aspekty filozofii J. Ti... more STRESZCZENIE/ABSTRACT: W oparciu o osiagnięcia filozofii nauki i niektóre aspekty filozofii J. Tischnera, esej rozwija literacko-filozoficzny model dialogu nauka-filozofia-teologia. Refleksja prowadząca do sformułowania modelu pozwala na inne spojrzenie na historię dysput nauka-wiara: podstawową kwestią dialogu staje się określenie dziedziny, w której możliwe jest rozwiązanie danego sformułowania problemu. Based on the achievements of the philosophy of science and some aspects of J. Tischner's philosophy, the essay proposes a literary and philosophical model of the dialogue between science, philosophy, and theology. This model, developed gives a different insight into the history of science-belief dispute: the main topic becomes the recognition of the domain in which the given formulation of the problem in question can be solved. KEY WORDS: filozofia nauki, filozofia Józefa Tischner, tradycje badawcze L. Laudana, dialog nauka-filozofia-teologia, historia relacji nauka-wiara, midrasz, ortonimia i heteronimia Fernanda Pessoa.
Wspomnienie o ks. Arcb. Zycinskim
STRESZCZENIE: fizyka i kosmologia współczesna opisują świat materialny w ramach projektu przyrody... more STRESZCZENIE: fizyka i kosmologia współczesna opisują świat materialny w ramach projektu przyrody jako struktury matematycznej. Dostrzegane przez fizyków oraz kosmologów matematyczność przyrody i zasada antropiczna mogą wskazywać na działanie we wszechczasoświecie Ducha. Jednakże interpretacje tego rodzaju pozostaną na zawsze tylko i wyłącznie poszlaką, a nigdy dowodem – istotnie, w ramach matematycznegu projektu przyrody jedną z najważniejszych cech wszechczasoświata jest dystans poznawczy dzielący Ducha od człowieka. Świat materialny oddziela człowieka od Ducha (Boga), ale też i wskazuje na właściwy mu obszar wolności, którym jest wieloznaczne słowo.
ABSTRACT: physics and scientific cosmology describe the universe in the frame of the mathematic project of nature as the mathematical structure. The mathematical character of nature and the anthropic principle are sometimes interpreted as the sign of the Spirit’s action in the universe. Notwithstanding such interpretation will remain forever only the trace, and never will become the proof. In fact, it seems that the most important quality of the universe in the frame of the mathematical project of the universe it the epistemic distance which separates the Spirit and the man. And as far as it separates the Spirit from the man, it indicates the space of liberty proper to man – the semantic and semiotic ambiguity of the word.
Key Words: kosmologia współczesna, zasada antropiczna, matematyczność przyrody, Boże działanie w świecie przyrody, dystans poznawczy, wolność człowieka.
Artykul opowiada moje perypetie z polska profesura, zwlaszcza w kontekscie tematyki badan i roli ... more Artykul opowiada moje perypetie z polska profesura, zwlaszcza w kontekscie tematyki badan i roli tzw. super-recenzentow. Dokumentacja, i inne komentarze, do dyspozycji.
Books by Tadeusz Sierotowicz
Abstract: questo lavoro segue due percorsi. Il primo, interno, è direttamente indicato dalla stes... more Abstract: questo lavoro segue due percorsi. Il primo, interno, è direttamente indicato dalla stessa definizione della cosmologia come scienza della struttura globale dell'universo e delle premesse che ne fondano e garantiscono la scientificità. Le analisi condotte nell'ambito di questa prima prospettiva approdano alla discussione dei cosiddetti principi cosmologici, intesi come le premesse non empiriche, ma peraltro di primario rilievo, di una cosmologia che vuole essere una scienza controllabile. Il secondo percorso, esterno, cerca di cogliere alcune strutture globali del procedimento metodologico nel campo della cosmologia. Queste strutture possono essere descritte nei termini di una tradizione cosmologica di ricerca (in riferimento a Larry Laudan). Questi due percorsi non vanno visti come distinti o separati, dal momento che essi s'incontrano nell'uomo che legge il libro dell'universo; un libro che risulta aperto alle infinite interpretazioni e letture possibili.
Niniejsze studium proponuje refleksję dotyczącą dialogu pomiędzy nauką i teologią. Celem tej refl... more Niniejsze studium proponuje refleksję dotyczącą dialogu pomiędzy nauką i teologią. Celem tej refleksji jest systematyczny i krytyczny opis tego dialogu, analiza warunków możliwości dialogu oraz przedstawienie niektórych czynników mogących przyczynić się do jego owocnego i twórczego rozwoju.
Kròtka biografia Galielusza.
RETORYCZNA, LITERACKA I FILOZOFICZNA INTERPRETACJA
WAGI PROBIERCZEJ GALILEUSZA
Streszczenie
W nawiązaniu do realizmu nau... more Streszczenie
W nawiązaniu do realizmu naukowego i metodologii opisowej proponowana jest w niniejszej pracy koncepcja kosmologicznych programów badawczych (CRP) oparta na metodologii programów badawczych I. Lakatosa. W ramach tej koncepcji (CRP) mikrofalowe promieniowanie tła interpretowane jest jako duży eksperyment krzyżowy w rywalizacji teorii stanu stacjonarnego i ewolucyjnych modeli Wszechświata.
Praca przedstawia także historię odkrycia promieniowania tła.
Summary
In a general framework of scientific realism and `descriptive' methodology, the conception of Cosmological Scientific Research Programmes (CRP), founded on the methodology of scientific research programmes introduced by I. Lakatos, is proposed. Basing on this idea (CRP) the microwave background radiation is interepreted as a major crucial experiment in the controversy between the steady-state theory and evolutionary models of the Universe.
The detailed description of the discovery of the microwave radiation is also given.
NB.: Autor przeprasza za "siermiężny" wygląd publikacji i prosi o wybaczenie niskiego poziomu edytorskiego tekstu. Ma przy tym nadzieję, za poziom merytoryczny choćby o ździebełko wyższy się okaże. W każdym razie będzie wdzięczny za wszelkie komentarze.
Books&Papers: short versions by Tadeusz Sierotowicz
l'articolo, partendo dalla convinzione di Wisława Szymborska che Dio non può essere incontrato ne... more l'articolo, partendo dalla convinzione di Wisława Szymborska che Dio non può essere incontrato nel mondo dei «miracoli quotidiani» in quanto appartenente «al metaforico», cerca di affrontare un'ipotetica domanda della poetessa sul dove un uomo che crede nell'esistenza di Colui «senza di cui non ci sarebbe veglia», può incontrare Dio. Tale domanda viene rivolta a Balthasar e Boros e trova presto la risposta: ogni uomo incontra Dio nell'istante della morte. Il primo passo dell'esplicazione della risposta consisterà nel tentativo di delineare i contorni di una descrizione ovvero di acquisire una nescienza della morte per poter affrontare la questione. Sarà l'opera di Vladimir Jankélévitch (La morte) a fornire il primo quadro di riferimento. La risposta stessa si baserà su quanto scritto da Ladislaus Boros (Mysterium mortis) e da Hans Urs von Balthasar nell'ultimo volume della TeoDrammatica. Nella parte conclusiva si tenterà di gettare uno sguardo sull'al di qua a partire dell'istante della morte per poter affrontare qualche altra domanda formulata dalla poetessa polacca.
Uploads
Papers by Tadeusz Sierotowicz
Cfr. lo stesso testo nella sezione Books&Papers Short Verions
ABSTRACT: przypuśćmy, że zostało potawione pytanie: „ile szklanek wody morskiej znajduje się w morzu śródziemnym”? Jaką strategię wybrać? Poszukać w Internecie? Spróbować odgadnąć jakie formuły i wartości są konieczne do rozwiązania problemu? Zawierzyć plotkom? Opowiastkom? Poddać się zważywszy niepokonalne trudności kwestii? A jednak istnieje ścisła metoda, rozpięta pomiędzy tym, co racjonalne, ścisłe, twórcze i intuicyjne, pozwalająca na rozwiązywnaie tego rodzaju pytań, prowadząc do rozsądnych i wiarygodnych, choć przybliżonych, wyników. Metoda ta opiera się, choć może lepiej byłoby powiedzieć – odzwierciedla – metodę stosowaną z sukcesem od ponad czterech wieków przez nauki doświadczalne w kwestiach dotyczących świata przyrody. Na czym się opiera owa metoda? O tym właśnie opowiada niniejszy artykuł, w którym filozofia i historia nauki zostaną zastosowane w dydaktyce matematyki i fizyki.
ABSTRACT: having to face the problem of “how many cups of water it takes to fill the Mediterranean Sea” what solution strategy you might have to use? Try on the Internet? Try to guess formulas , values, and so on? Relying on hearsay? Urban legends? Letting go and giving up before the apparent difficulty of the question? Yet there is a rigorous method, which have its focal points in what is rational, rigorous, creative and intuitive, which allows you to deal with issues of this kind, leading to reliable and reasoned, albeit approximate, results. This method is based, or rather - in a sense reflects the way that the experimental sciences actually is using use for more than four centuries to resolve, and with great success, the problems concerning the world of nature. What is this method? This is the theme of the narrative that follows, in which the philosophy and history of science will be used in the didactic of mathematics and physics.
KEY WORDS: il metodo scientifico, le tradizioni di ricerca di L. Laudan, Galileo Galilei, i problemi di Fermi, la didattica di matematica e fisica, i modelli e le metafore nella scienza.
KEY WORDS: metoda naukowa, tradycje badawcze L. Laudana, Galileusz, pytania Fermiego, dydaktyka matematyki i fizyki, modele i metafory w nauce.
Key Words: scientific method, scientific research tradition of L. Laudan, Galileo Galilei, problems of Fermi, didactic of mathematics and physics, models and metaphors in science.
See: Teaching Material on KA219 Proposal, part 1 and 2.
A partire dalle conquiste della filosofia della scienze e da alcuni aspetti della filosofia Tischner, la monografia propone un modello letterario del dialogo scienza-filosofia-teologia. La riflessione permette di offrire un’interpretazione del dibattito storico tra la scienza e la fede e di mettere in risalto alcuni elementi della filosofia della scienza in J. Tischner.
ABSTRACT: physics and scientific cosmology describe the universe in the frame of the mathematic project of nature as the mathematical structure. The mathematical character of nature and the anthropic principle are sometimes interpreted as the sign of the Spirit’s action in the universe. Notwithstanding such interpretation will remain forever only the trace, and never will become the proof. In fact, it seems that the most important quality of the universe in the frame of the mathematical project of the universe it the epistemic distance which separates the Spirit and the man. And as far as it separates the Spirit from the man, it indicates the space of liberty proper to man – the semantic and semiotic ambiguity of the word.
Key Words: kosmologia współczesna, zasada antropiczna, matematyczność przyrody, Boże działanie w świecie przyrody, dystans poznawczy, wolność człowieka.
Books by Tadeusz Sierotowicz
W nawiązaniu do realizmu naukowego i metodologii opisowej proponowana jest w niniejszej pracy koncepcja kosmologicznych programów badawczych (CRP) oparta na metodologii programów badawczych I. Lakatosa. W ramach tej koncepcji (CRP) mikrofalowe promieniowanie tła interpretowane jest jako duży eksperyment krzyżowy w rywalizacji teorii stanu stacjonarnego i ewolucyjnych modeli Wszechświata.
Praca przedstawia także historię odkrycia promieniowania tła.
Summary
In a general framework of scientific realism and `descriptive' methodology, the conception of Cosmological Scientific Research Programmes (CRP), founded on the methodology of scientific research programmes introduced by I. Lakatos, is proposed. Basing on this idea (CRP) the microwave background radiation is interepreted as a major crucial experiment in the controversy between the steady-state theory and evolutionary models of the Universe.
The detailed description of the discovery of the microwave radiation is also given.
NB.: Autor przeprasza za "siermiężny" wygląd publikacji i prosi o wybaczenie niskiego poziomu edytorskiego tekstu. Ma przy tym nadzieję, za poziom merytoryczny choćby o ździebełko wyższy się okaże. W każdym razie będzie wdzięczny za wszelkie komentarze.
Books&Papers: short versions by Tadeusz Sierotowicz