Bu bildirinin konusunu İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne bağlı özel bir koleksiyon olan Ayşe Mina Esen Koleksiyonu’nda bulunan Geç Roma ve Erken Bizans Dönemine ait kandiller oluşturmaktadır. Koleksiyonda Arkaik dönemden, Osmanlı...
moreBu bildirinin konusunu İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne bağlı özel bir koleksiyon olan Ayşe Mina Esen Koleksiyonu’nda bulunan Geç Roma ve Erken Bizans Dönemine ait kandiller oluşturmaktadır. Koleksiyonda Arkaik dönemden, Osmanlı imparatorluğunun sonuna kadar geçen uzun sürece tarihlendirilen çok sayıda kandil olmasına rağmen Geç Roma, Erken Bizans dönemlerinde kullanılmış olan pişmiş toprak, bakır alaşımı ve cam kandiller değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma kapsamında koleksiyonda yer alan 14 adet bakır alaşımı kandil, 5 adet pişmiş toprak kandil ve 1 adet cam kandil incelenmiştir. Bakır alaşımı kandillerde üretim tekniği (kalıba döküm), biçim özellikleri ve süsleme elemanları (haç, yaprak, deniz kabuğu gibi figür ve desenler) üzerinde durulmuştur. Pişmiş toprak kandillerin hamur özellikleri, üretim teknolojisi (kalıp ya da çark yapımı ), biçim ve süsleme özellikleri (figür ve desen) incelenmiştir. Aydınlatma araç gereçlerinin tipleri, günlük ve dinsel yaşamdaki kullanım alanları, Hristiyan inançla birlikte ışığın İsa’nın simgesi haline dönüşüp kutsallaşması, mezarlarda bulunmasının pratik ve mistik anlamları, büyü amaçlı kullanılması gibi kandile yüklenmiş anlamlara da değinilmiştir. Geç Antik dönem bakır alaşımı ve pişmiş toprak kandillerinin bezemesinde kullanılan haç ve benzeri Hristiyan inancıyla ilişkili anlamlar içeren desenler kandillerin Bizans İmparatorluğuna ait olduğunu gösterir. Yapılan çalışma ile koleksiyon içerisinde bulunan kandil örneklerinin bilim dünyasına kazandırılması ve ikonografik özelliklerinin tanıtılması amaçlanmıştır.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
The subject of this statement is the oil lamps of the late Roman and early Byzantine periods found in the Ayşe Mina Esen collection, which is affiliated with the Istanbul Archaeological Museums. Although there are many lamps in the collection dated from the Archaic period to the long period leading to the end of the Ottoman Empire, terracotta, bronze and glass lamps used in the late Roman and early Byzantine periods were tried to be evaluated. 14 copper alloy oil lamps, 5 terracotta oil lamps, and 1 conical glass oil lamp in the collection were examined within the scope of this study. In copper alloy oil lamps, production technique (casting into mold), form characteristics and ornamental elements (figures and patterns such as crosses, leaves, seashells) were focused on. The dough properties, production technology (mold or wheel making), form and ornamental features (figure and pattern) of terracotta oil lamps were examined. The types of illumination tools, their usage in daily and religious life, the turning of light into Christ’s symbol and sanctifying with the Christian belief, the practical and mystical meanings of its presence in the tombs, and the meanings attributed to the candle a as its use for magic are mentioned. The cross and similar patterns used in the decoration of the Late Antique copper alloy and terracotta lamps indicate that the lamps belong to the Byzantine Empire. With this study, it is aimed to bring the oil lamps in the collection to the scientific world and to introduce their iconographic features.