Zbigniew Greń

University of Warsaw, Department of Polish Studies, Faculty Member

University of Warsaw, Wydział Polonistyki, Faculty Member

Followers

178

Following

Co-author

Public Views

Biogram: https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pf/issue/view/133/323
Bibliografia: https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pf/issue/view/133/324

less

InterestsView All (6)

Uploads

Papers by Zbigniew Greń

Konfesyjna mapa świata w świadomości wielowyznaniowej wspólnoty regionalnej Śląska Cieszyńskiego

Z polskich Studiów Slawistycznych, T. 14 Prace na XVII (ekstraordynaryjny) Międzynarodowy Kongres Slawistów w Paryżu w roku 2025, Cz. 2 Językoznawstwo, Warszawa 2025, 90-97

This article attempts to answer the question of whether, in a multi-denominational community inha... more This article attempts to answer the question of whether, in a multi-denominational community inhabiting a region with a clearly formed regional identity, one can speak of a single, common mental map of the world for the entire region regarding denominational relations, or whether the point of view of one’s own denominational group prevails. In the latter case, one should consider denominational maps of the world separate for each church. The study analyses the views of representatives of two denominations traditionally strongly rooted in the region: Catholic and Lutheran.

Download

Zmiany w słownictwie cieszyńskim od drugiej połowy XIX w. (na podstawie Słownika Andrzeja Cinciały)

Gwara i kultura w słowie zapisane. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Kąsiowi

W artykule przedstawiono różnice w zasobie leksykalnym, uchwyconym w XIX-wiecznym Słowniku Andrze... more W artykule przedstawiono różnice w zasobie leksykalnym, uchwyconym w XIX-wiecznym Słowniku Andrzeja Cinciały, w stosunku do słownictwa zarejestrowanego we współczesnych słownikach gwarowych Śląska Cieszyńskiego. Sprowadzają się one do czterech głównych typów: (1) wynikających ze zmian w świecie przedstawionym, (2) ze zmniejszenia się wpływu języka czeskiego w polskiej części Śląska Cieszyńskiego a wzrostu wpływu w części czeskiej i zanikania wpływów niemieckich na całym terytorium, (3) z dużej dynamiki słownictwa ekspresywnego oraz (4) ze zmniejszenia się liczby jednostek w polach leksykalno-semantycznych w przypadku zanikających leksemów.
Zarejestrowany w ten sposób proces zmian dowodzi, że dialekt, jak każdy żywy język, podlega ciągłym zmianom, co niekoniecznie oznacza jego zanik czy upadek.

Download

Profesor Stanisław Gajda (1945-2022)

Rocznik Slawistyczny, 2024

Nekrolog Stanisława Gajdy, wybitnego językoznawcy, specjalisty i eksperta przede wszystkim w zakr... more Nekrolog Stanisława Gajdy, wybitnego językoznawcy, specjalisty i eksperta przede wszystkim w zakresie stylistyki, ale także w innych obszarach językoznawstwa, założyciela czasopisma naukowego „Stylistyka” i jego wieloletniego redaktora naczelnego. Tekst ukazuje szerokie spektrum jego zainteresowań naukowych i wyjątkową pasję badawczą.
Obituary of Stanisław Gajda, an eminent linguist, specialist and expert mainly in stylistics, as well as in other linguistic studies, initiator of the scientific journal “Stylistyka” and its editor-in-chief for many years. The text shows a wide range of his research fields and exceptional research passion.

Download

[rec.] Beitrage der Europaischen Slavistischen Linguistik, Hrsg. M. Giger, B. Wiemer, Munchen 1998; Lexikologie und Sprachveranderung in der Slavia, Hrsg. M. Giger, Th. Menzel, B. Wiemer, Oldenburg 1998

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 37, 2001, 223-241

Recenzowane tomy zawierają referaty wygłoszone na językoznawczej konferencji slawistycznej, która... more Recenzowane tomy zawierają referaty wygłoszone na językoznawczej konferencji slawistycznej, która miała miejsce w Konstancji w dniach od 9 do 11 października 1997 r. Udział w konferencji wzięło 38 młodych naukowców z Niemiec, Szwajcarii, Polski, Czech, Słowacji, Rosji i Bułgarii. Na zakończenie obrad uczestnicy konferencji postanowili powołać do życia koło młodych językoznawców pod nazwą "Europäische Slavistische Linguistik" w skrócie POLYSLAV.

Download

[rec.] Karel Oliva, Polsko-český slovník, I – Praha 1994, II – Praha 1995

Slavia 66, 1997, 467-469

Recenzowany słownik stanowi dzieło wyjątkowe w historii słowników polsko-czeskich, przede wszystk... more Recenzowany słownik stanowi dzieło wyjątkowe w historii słowników polsko-czeskich, przede wszystkim rozmachem i zakresem przedstawionego materiału. Na ponad 1400 stronach(w dwu tomach) przedstawiono nie tylko podstawową leksykę współczesnego polskiego języka literackiego, lecz znaczny udział znalazły w słowniku terminy z wielu dziedzin nauki i techniki. Spory udział ma również słownictwo historyczne -z kwalifikatorem zast. 'zastaraly, archaicky (vyraz)".

Download

[rec] K. Waszakowa, Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 42, 2007, s. 299-304

Krystyna Waszakowa od lat zajmuje się problemami z dziedziny słowotwórstwa polonistycznego i słow... more Krystyna Waszakowa od lat zajmuje się problemami z dziedziny słowotwórstwa polonistycznego i słowiańskiego, w tym zwłaszcza formacjami "z udziałem obcym". To jej autorstwa jest podstawowa w tym zakresie praca polonistyczna, o rzeczownikach sufiksalnych obcych (1994). Różne aspekty wpływu obcego na polski system słowotwórczy sygnalizowała również w szeregu artykułów. Nie dziwi więc, że recenzowana praca stanowi najpełniejsze dziś ujęcie tej problematyki w językoznawstwie polskim.

Download

[rec.] Irena Kwilecka, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań 2003

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 39, 2004, 309-313

Recenzowany tom studiów stanowi reprezentatywny wybór z dzieła Autorki, która ponad pięćdziesiąt ... more

Download

[rec.] Robert Mrózek, Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego, Katowice 1984

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 29, 1991, 251-263

Przedmiotem zainteresowania autora monografii "są nazwy obiektów zamieszkałych (miast, wsi, ich c... more Przedmiotem zainteresowania autora monografii "są nazwy obiektów zamieszkałych (miast, wsi, ich części, przysiółków i małych osad)" (s. 7)1 Śląska Cieszyńskiego w jego historycznych granicach. Autor zadał sobie trud zebrania olbrzymiego materiału źródłowego rozproszonego po archiwach Cieszyna, Skoczowa, Pszczyny, Wrocławia, Warszawy, Karwiny, Bielska-Białej i Opawy. Materiał ten uzupełnił z zabytków drukowanych oraz w trakcie badań terenowych. Poszukiwania te dały mu ponad 2000 jednostek toponimicznych.

Download

[rec.] Jadwiga Symoni-Sułkowska, Formacje rzeczownikowe utworzone od wyrażeń przyimkowych, Wrocław 1987

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 29, 1991, 209-219

Praca ta ukazała się w wydawnictwie Ossolineum w ramach serii Prac Instytutu Języka Polskiego Pol... more Praca ta ukazała się w wydawnictwie Ossolineum w ramach serii Prac Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk (nr 65). Przedmiotem monografii jest, jak stwierdza we "Wstępie" autorka, "opis określonej kategorii słowotwórczej rzeczowników, przedstawienie zasobu, funkcji i częstości występowania przyimków w charakterze prefiksów oraz pokazanie ich łączliwości z poszczególnymi sufiksami lub zerem morfologicznym" (s. 5-6).

Download

[rec.] Janina Labocha, Opowiadania ludowe ze Śląska Cieszyńskiego w Czechosłowacji w świetle pragmalingwistyki tekstu, Kraków 1990

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 31, 1993, 292-300

Książka Profesor Janiny Labochy dotyczy tej części Śląska Cieszyńskiego, która z leży w granicach... more Książka Profesor Janiny Labochy dotyczy tej części Śląska Cieszyńskiego, która z leży w granicach Republiki Czeskiej, Książka stanowi znaczącą pozycję w dziedzinie pragmalingwistyki tekstu, a także w dziedzinie folklorystyki. Niezaprzeczalnym
walorem tej pracy jest wybór tzw. Zaolzia jako terenu badań, dobór materiału badawczego oraz jego wnikliwa analiza.

Download

Relacje między narodowością i religią na Śląsku Cieszyńskim

Einheit(en) in der Vielfalt von Slavistik und Osteuropakunde. Prudentia Regnorum Fundamentum. Festschrift für Gerd Hentschel aus Anlass seines 70. Geburtstages, red. H. Bartels, Th. Menzel, J. P. Zeller, Peter Lang, Berlin 2023, 117-130, 2023

Obraz Turcji i Turków w XIX-wiecznej prasie Śląska Cieszyńskiego

Europa Środkowa i Bałkany. Konteksty historyczne i politologiczne. Narody, mniejszości narodowe i religijne, red. M. Korzeniewska-Wiszniewska, A. Kastory, R. Woźnica, Kraków 2019, 153-164, 2019

Stereotypy etniczne i religijne – wzajemne relacje

Z polskich studiów slawistycznych. Prace na XVI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Belgradzie 2018, Seria 13, t. 2. Językoznawstwo, red. Z. Greń, Poznań 2018, 73-81, 2018

Pokus o zavedení valenční teorie v Polsku

Výzkum slovesné valence ve slovanských zemích, red. K. Skwarska, E. Kaczmarska, Praha 2016, Slovanský ústav AV ČR, 27-36, 2016

Cílem tohoto příspěvku je popsat zavedení valenční teorie v polské jazykovědě v osmdesátých letec... more

Download

Die Möglichkeiten von Stereotypisierungsbekämpfung im Kontext der fehlerhaften Gedächtnis-Codes

Die fehlerhaften Gedächtnis-Codes. Die Veunstaltung der Erinnerung an die internatiionalen Verbrechen im öffentlichen Diskurs, Hrs. A. Nowak-Far, Ł. Zamęcki, Warschau 2016, C.H.Beck, 177-186, 2016

The subject of our analysis, conducted with the use of linguistic tools, is the phrase "Polish co... more The subject of our analysis, conducted with the use of linguistic tools, is the phrase "Polish concentration camps." Our task is to place this phrase in the emotionally charged lexicon, i.e. among language stereotypes, and to suggest actions in the framework of so-called language policy. I will try to make the point that efforts to change this phrase, and even eliminate it from circulation, should not be limited to countering its automatic (conscious or unconscious) reproduction in the media, but need to be accompanied by a policy of eliminating the notion of Polish anti-Semitism (regardless of the elimination of all manifestations of anti-Semitism from Polish public life). This conclusion is drawn from a linguistic, especially lexicological, analysis of the discussed expression and its semantic field (lexical context). I will also propose semiotic methods of conducting language policy regarding the analysed expression, treated as a "pseudo-cognitive" category that distorts the flow of communication.

Historia językowa Czeskiego Zakątka w Ziemi Kłodzkiej (zarys problematyki)

Kladský sborník 5, Supplementum, 2008

Celem artykułu jest zarysowanie problematyki językowej tzw. Czeskiego Zakątka w Ziemi Kłodzkiej. ... more Celem artykułu jest zarysowanie problematyki językowej tzw. Czeskiego Zakątka w Ziemi Kłodzkiej. Chodzi o charakterystykę współczesnego stanu zachowania mowy czeskiej na tym obszarze oraz możliwości zbadania przeszłości językowej tego obszaru z punktu widzenia udziału żywiołu czeskiego. Niezależnie od tego, w jakim stanie czeszczyzna zachowała się w tej części Kłodzkiego istotne jest stwierdzenie, że analizy zmian historycznych w Czeskim Zakątku nie można odrywać od dziejów całego tego obszaru.
[in:] Český koutek v Kladsku, Kladský sborník 5, Supplementum, Hradec Kralove 2008, s. 129-135

Download

Profesor Leszek Moszyński (1928-2006)

Poradnik Językowy 2006, 6, 3-5, 2006

Nekrolog Profesora Leszka Moszyńskiego w "Poradniku Językowym".

Download

Badania pogranicza polsko-czesko-słowackiego w Instytucie Slawistyki PAN

50 lat slawistyki w Polskiej Akademii Nauk (1954-2004). Księga jubileuszowa Instytutu Slawistyki PAN, Warszawa 2004, 85-89; [przedruk:] Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 40, 2005, 93-97, 2004

W Instytucie Slawistyki (dawniej Słowianoznawstwa) PAN były przez lata prowadzone badania pograni... more W Instytucie Slawistyki (dawniej Słowianoznawstwa) PAN były przez lata prowadzone badania pograniczy słowiańsko-słowiańskich. Jednym, z kierunków geograficznych objętych eksploracją była południowa granica Polski. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych prace z tego zakresu podejmowane były w Pracowni Języka Czeskiego i Słowackiego. Z powodu sytuacji kadrowej większość prac koncentrowała się głównie wokół problematyki polsko-czeskiej. Prace prowadzone w Pracowni dotyczyły przede wszystkim pogranicza na Śląsku Cieszyńskim, po obu stronach granicy państwowej. Cechą charakterystyczną tych badań było łączenie metod dialektologicznych i socjolingwistycznych. Poszczególne zagadnienia etniczno-językowe starano się naświetlić z synchronicznego i diachronicznego punktu widzenia.

Download

Język „Dziennika” Andrzeja Cinciały jako przykład dziewiętnastowiecznej polszczyzny regionalnej Śląska Cieszyńskiego

Andrzej Cinciała, Dziennik 1846-1853, 2015

[in:] Andrzej Cinciała, Dziennik 1846-1853, wyd. Marzena Bogus, cz. 1, Cieszyn 2015, s. 92-114

Návrh komunikační mluvnice češtiny pro Poláky

Čeština v pohledu synchronním a diachronním. Stoleté kořeny Ústavu pro jazyk český, 2012

[in:] Čeština v pohledu synchronním a diachronním. Stoleté kořeny Ústavu pro jazyk český, red. S... more

Zbigniew Greń

Uploads

Papers by Zbigniew Greń

Log In