Papers by Monika Glosowitz
Körperkonzepte. Transformationen in slawischen Literaturen und Kulturen, 2025
This article analyses narratives about the reproductive labor of Upper Silesian women from mining... more This article analyses narratives about the reproductive labor of Upper Silesian women from mining families, as depicted in miners' memoirs from different decades. The analytical corpus includes two key sources: the memoir of Edward Jeleń, written in 1930 and covering the late 19th and early 20th centuries, and a collection of biographies submitted to a 1967 competition for Polish minersʼ life stories, published in 1973 and edited by Bronisław Gołębiewski. The conceptual framework draws primarily on Marxist feminist theories, which highlight the central role of women's domestic labor in sustaining capitalist economies. By examining descriptions of reproductive labor-labor that exploited women's bodies while being systematically erased from economic narratives-I argue that women were alienated both from their own corporeality and from historical narratives. This alienation persisted across decades, unaffected by broader social, economic, and political transformations.
Wspólnoty afektywne. Ilona Witkowska
Maszyneria pracy afektywnej. Kamila Janiak, Marta Grundwald, Kira Pietrek, Joanna Wojdowicz
Mapowanie strategii w poezji kobiet lat dziewięćdziesiątych i pierwszych lat XXI wieku
Maszyneria choroby. Joanna Lech
Afektywna teoria literatury
Maszyneria traumy i wstydu. Justyna Bargielska
Maszyneria miłości. Marta Podgórnik
Maszyneria migracji. Wioletta Grzegorzewska i Małgorzata Południak
Afektywne geografie wyobrażone. O poezji polskich emigrantek
Ołowicze światy Śląska. W strefie chorób poprzemysłowych Jolanty Wadowskiej-Król, 2024
Badania, które przeprowadziłam, tropiąc wątek fluorozy i – szerzej – zanieczyszczeń powietrza pow... more Badania, które przeprowadziłam, tropiąc wątek fluorozy i – szerzej – zanieczyszczeń powietrza powodowanych emisją szkodliwych substancji przez zakłady przemysłowe Rybnickiego Okręgu Węglowego, pozwalają sformułować wstępną ogólną hipotezę o wysokiej świadomości społecznej dotyczącej zagrożeń powodowanych przez zanieczyszczenia powietrza oraz potrzeby walki o poprawę jego jakości jako nieprzerwanym kontinuum działań oddolnych. Wbrew często dziś używanej przez różnorakie organizacje narracji o potrzebie „podniesienia świadomości” oraz „uruchomienia” oddolnej zmiany (w ramach różnego rodzaju działań partycypacyjnych) okazuje się, że w Rybnickim Okręgu Węglowym zbiorowa walka o poprawę jakości powietrza toczyła się regularnie przynajmniej od lat 70. XX wieku. Na łamach tamtejszej prasy publikowane były artykuły, anonimowe listy, apele do władz lokalnych, kierownictw zakładów przemysłowych, przedruki odezw do „Obywatela Ministra” – mające być narzędziami nacisku na decydentów, by podjęli działania dla poprawy warunków życia i pracy mieszkańców miasta i okolic.
Śląskie Studia Polonistyczne
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o przyczyny przeoczeń, przemilczeń i przesunięć w krytyc... more Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o przyczyny przeoczeń, przemilczeń i przesunięć w krytycznoliterackiej recepcji poezji Joanny Mueller. Autorka analizuje omówienia kolejnych książek poetki i pokazuje działanie mechanizmu, który nazywa „podwójnym standardem” języka krytyki; mechanizm ten umożliwiał wielokrotne wykonywanie gestów dyskredytowania wagi tej poezji, a ma źródła w specyficznie opracowywanych przez krytyków i krytyczki doświadczeniu i temacie macierzyństwa, którego poetycka tematyzacja często spotyka się z negatywnym komentarzem krytycznym. Analiza ta jest zestawiona z alternatywną propozycją rekonstrukcji głównej linii poetyckiej opowieści Mueller o macierzyństwie, opowieści, w której jednostkowe osobiste przeżycie staje się bazą budowania wspólnoty kobiet opartej na doświadczaniu takiej samej opresji. Twórczość Joanny Mueller z pewnością została przez krytyków i krytyczki dostrzeżona oraz była wielokrotnie (choć nieregularnie) komentowana i opisana, pisarka funkcj...
Maszynerie afektywne
Maszynerie afektywne
Praktyka Teoretyczna, 2022
Celem artykułu jest analiza opowieści o będącej konsekwencją
długotrwałej ekspozycji na związki ... more Celem artykułu jest analiza opowieści o będącej konsekwencją
długotrwałej ekspozycji na związki fluoru zawodowej chorobie
emalierniczek i metalowców oraz innych pracowników Huty
Silesia działającej w latach 1753–1998 w Rybniku. Tłem
opowieści stał się zarys historii Huty i wynikających z jej
działania zanieczyszczeń oraz ich skutków dla zdrowia ludzi
pracujących w zakładzie i mieszkających wokół niego. Autorka
przeanalizowała trzy rodzaje materiałów. Pierwszy obejmuje
artykuły prasowe z lat 1971–1993, publikowane na łamach
rybnickich gazet: Nowin, Trybuny Śląskiej i Gazety Rybnickiej.
Drugi stanowi powstające archiwum historii mówionych,
gdzie znajdują się na ten moment cztery zarejestrowane
w 2022 roku rozmowy z byłymi pracownikami Huty Silesia.
Trzeci z kolei jest zbiorem opracowań naukowych z zakresu
historii Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, historii samej
Huty Silesia oraz badań skażenia tegoż terenu (zarówno
raportów archiwalnych, jak i prac z zakresu chemii sanitarnej),
które razem składają się na fundament historii środowiskowej
Górnego Śląska. Autorka dowodzi, że tytułowe „rwane”
istnienie fluorozy związane jest z naprzemiennymi fazami
wyciszania i nagłaśniania postulatów związanych z walką
o prawa do zdrowia i czystego środowiska, które mają miejsce
w konkretnych społeczno-politycznie warunkowanych
momentach.
Afekt niósł bowiem przez wiele dekad konotacje kulturowe zbliżone do tych kojarzonych z abjektem.... more Afekt niósł bowiem przez wiele dekad konotacje kulturowe zbliżone do tych kojarzonych z abjektem. Jako odczucie lokowane w ciele, możliwe do zahamowania (badacze mówią, że nie da się zahamować jedynie reakcji źrenicy oka), sytuowany był po stronie fizjologii, rzecz jasna mniej cenionej w kartezjańskiej hierarchii; vide: emocje jako mimiczno-somatyczny tonus i mimiczno--somatyczne reakcje (zob. Reykowski 1992: 10). Co więcej nawet, stereotypy genderowe łączą kobiecość z emocjonalnością, cielesnością i naturą. Ta z kolei w prostej linii kieruje w stronę zwierzęcości (zob. Twine 2010: 399). Do tego dołóżmy spuściznę Freudowskiej refleksji, zwłaszcza poświęconej histerii i lękom, a otrzymamy model nie tyle może deprecjonujący emocjonalność jako taką, ile ustawiający ją w niedoświetlonym kącie. Mimo że emocji nie traktuje się już jako osobnego świata zjawisk subiektywnych, "lecz jako zespół procesów pochodnych od zjawisk materialnych -pochodnych w tym sensie, że określony rodzaj zjawisk materialnych warunkuje powstanie i właściwości procesów emocjonalnych" (Reykowski 1992: 11), nie zawsze dyskutowane jest społeczno-historyczne podłoże ich powstawania: (…) emocje pełnią kluczową rolę w kształtowaniu (surfacing) indywidualnych i kolektywnych ciał, ponieważ cyrkulują między ciałami i znakami. Taki argument wyraźnie podważa założenie, że emocje sprowadzają się do prywatnej sfery naszego życia i należą tylko do jednostek, a także twierdzenie, że przychodzą z wnętrza i dopiero wtedy "przesuwają się" w stronę innych. Sugerowałoby to, że emocje nie znajdują się zwyczajnie "wewnątrz" czy "na zewnątrz", ale działają na powierzchni albo na granicy ciał i światów (Ahmed 2013 [2004a]: 17).
Central Europe, 2017
https://www.tandfonline.com/toc/yceu20/current
Najnowsza polska poezja kobieca stanowi element szerzej zakrojonej dyskusji światopoglądowej dot... more Najnowsza polska poezja kobieca stanowi element szerzej zakrojonej dyskusji światopoglądowej dotyczącej dyskursów o kobiecości. Celem artykułu jest analiza wybranych strategii dekonstruowania symbolicznego kapitału macierzyństwa (kontrreprezentacji kobiecego ciała, wyłamującego się z dyscyplinującego porządku estetyzacji i trybów biologicznej ekonomii, oraz krytyki pracy opiekuńczej jako naddatku systemu kapitalistycznego), a także próba rekonstrukcji pozytywnego programu budowania alternatywnych więzi poza instytucją rodziny rozumianą jako formacja genetyczna.
Uploads
Papers by Monika Glosowitz
długotrwałej ekspozycji na związki fluoru zawodowej chorobie
emalierniczek i metalowców oraz innych pracowników Huty
Silesia działającej w latach 1753–1998 w Rybniku. Tłem
opowieści stał się zarys historii Huty i wynikających z jej
działania zanieczyszczeń oraz ich skutków dla zdrowia ludzi
pracujących w zakładzie i mieszkających wokół niego. Autorka
przeanalizowała trzy rodzaje materiałów. Pierwszy obejmuje
artykuły prasowe z lat 1971–1993, publikowane na łamach
rybnickich gazet: Nowin, Trybuny Śląskiej i Gazety Rybnickiej.
Drugi stanowi powstające archiwum historii mówionych,
gdzie znajdują się na ten moment cztery zarejestrowane
w 2022 roku rozmowy z byłymi pracownikami Huty Silesia.
Trzeci z kolei jest zbiorem opracowań naukowych z zakresu
historii Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, historii samej
Huty Silesia oraz badań skażenia tegoż terenu (zarówno
raportów archiwalnych, jak i prac z zakresu chemii sanitarnej),
które razem składają się na fundament historii środowiskowej
Górnego Śląska. Autorka dowodzi, że tytułowe „rwane”
istnienie fluorozy związane jest z naprzemiennymi fazami
wyciszania i nagłaśniania postulatów związanych z walką
o prawa do zdrowia i czystego środowiska, które mają miejsce
w konkretnych społeczno-politycznie warunkowanych
momentach.