Papers by Umut Ulukan
Fiscaoeconomia, 2022
Türkiye’de 1980’li yıllardan beri devam eden ancak 2000’li yıllardan bu yana hızlanan tarımda neo... more Türkiye’de 1980’li yıllardan beri devam eden ancak 2000’li yıllardan bu yana hızlanan tarımda neoliberal yeniden yapılanma süreci kırsal yapıda önemli dönüşümlere yol açmaktadır. Tarımda neoliberal dönüşüm kırsal hanelere yoksulluk olarak yansımakta ve yoksullukla mücadelede haneler yeni gelir yaratma stratejileri üretmektedir. Bu süreç tarımda feminizasyon olarak tanımlanan olgunun daha sık gözlemlenmesiyle sonuçlanmıştır. Tarımda feminizasyon süreciyle kadının tarımsal üretimde var olan katkısı daha da artmasına rağmen resmi istatistik ve anketlerde kadını görmek neredeyse imkansızdır. Toplumsal cinsiyete ait ön kabuller toplanan birçok verinin cinsiyet körü olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada da kadının tarımsal üretimine yoğun katılımın olduğu Doğu Karadeniz (TR 90) bölgesi üzerinden tarımda feminizasyonun olup olmadığı tartışmaya açılmıştır. TR 90 bölgesinde tarımda feminizasyonunun dışında kadınların tarım dışı işlerde yoğunlaştığı saptanmıştır. Ancak Türkiye’de de istatistik ve anketlerde kadının yetersiz ve eksik temsili varolan cinsiyet eşitsizliklerinin üstünü ötmektedir. Cinsiyete göre ayrıştırılmış bölgesel, hane ve bireysel düzeyde verilerin üretimi oldukça önem taşımaktadır.
Politik Ekonomik Kuram (PEK), 2020
Bu çalışma katı istihdamı koruma düzenlemelerinin genç işsizliğinin nedeni olduğunu ileri süren n... more Bu çalışma katı istihdamı koruma düzenlemelerinin genç işsizliğinin nedeni olduğunu ileri süren neoliberal söyleme odaklanmaktadır. Çalışmada önce ana akım iktisat anlayışının ve OECD, AB, IMF gibi kuruluşların işsizlik (ve genç işsizliği) üzerine çözümlemeleri ve geliştirdikleri stratejiler eleştirel olarak analiz edilmekte ve Türkiye’deki benzer yaklaşımlar değerlendirilmektedir. Türkiye’deki genç işsizliğinin genel görünümleri TÜİK hanehalkı işgücü istatistikleri üzerinden incelenerek esnek çalışma biçimlerinin genç işsizliğine etkisi incelenmektedir. Buna göre esnek çalışmanın en önemli unsurlarından olduğu ileri sürülen geçici işlerin artışı genç işsizliğinin çözümüne katkı koymaktan ziyade sorunun kendisi gibi durmaktadır. Bunun yanı sıra esnek ve güvencesiz çalışma biçimleri gençlerin yoksulluk riskini de artırmaktadır.
Fiscaoeconomia (FSECON), 2020
Türkiye'nin nüfusu son yıllarda düşük doğum ve ölüm oranlarına bağlı olarak hızla yaşlanmaktadır.... more Türkiye'nin nüfusu son yıllarda düşük doğum ve ölüm oranlarına bağlı olarak hızla yaşlanmaktadır. Buna karşın, Türkiye'de yaşlanma ve yaşlılık konuları ile ilgili özellikle sosyal bilimler literatüründeki çalışmalar son derece sınırlıdır. Bu çalışma nüfusun yaşlanması ile birlikte artan yaşlı istihdamına ve emek piyasalarında yaşlı işçiler olgusuna odaklanmaktadır. Çalışmada öncelikle Türkiye'de yaşanan demografik dönüşüm ve nüfus özelliklerindeki değişim ve yaşlanma tartışılacaktır. Ardından Türkiye'nin yaşlı istihdamının temel özellikleri ele alınacaktır. Türkiye'de yıllar içinde yaşlı istihdamındaki temel değişimler ve yaşlı işçilerin çalışma koşulları, çalışma yaşı, sektörel dağılım, toplumsal cinsiyet ve eşitsizlik, yaşlı istihdamı yoksulluk ilişkisi ve sosyal güvencesizlik, işçi sağlığı konuları incelenecek ve önümüzdeki yıllarda ortaya çıkabilecek yaşlı istihdamının temel eğilimleri belirlenmeye çalışılacaktır.
Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 10(16), 2019
Bu çalışmada Avrupa Birliği’nin neoliberal aktif yaşlanma söylemi eleştirel perspektifle değerlen... more Bu çalışmada Avrupa Birliği’nin neoliberal aktif yaşlanma söylemi eleştirel perspektifle değerlendirilerek bu söylemin yaşlıları nasıl yeniden çalışmaya ittiği ve kapitalizmin yapısal dinamiklerini nasıl gizlediği analiz edilecektir. Bu amaçla öncelikle aktif yaşlanmanın bir çözüm olarak ileri sürüldüğü “yaşlılık krizi” ele alınacaktır. Ardından aktif yaşlanma söyleminin ortaya çıkışı ve gelişim süreci tarihsel ve ekonomik açıdan değerlendirilecektir. Son olarak ise neoliberal politikalar ile dönüşen sosyal politika, emeklilik sistemleri, sosyal güvenlik ve istihdam politikaları ile aktif yaşlanma söylemi arasındaki ilişki incelenecek ve 2008 krizi sonrası bu politikaların etkisi değerlendirilecektir.
Memleket Siyaset Yönetim, 2019
Özet Türkiye balıkçılığında son 20 yıllık süreçte önemli dönüşümler yaşanmaktadır. Bu makalede te... more Özet Türkiye balıkçılığında son 20 yıllık süreçte önemli dönüşümler yaşanmaktadır. Bu makalede temel amacımız iki yönlüdür. Bunlardan ilki, son yıllarda Türkiye balıkçılığında yaşanan dönüşümleri ve bu dönüşümü sağlayan mekanizmaları ve dinamikleri ele almaktır. İkincisi ise bu dönüşümün sonuçlarından bir olarak son beş yıllık süreçte yeni bir olgu olarak ortaya çıkan Moritanya'da Türk endüstriyel balıkçı teknelerinin avcılık yapmasına odaklanarak burada çalışan Türk balık işçilerinin göç süreçleri, emek süreçleri, çalışma ve yaşam koşullarını incelemektir. Moritanya'da yaklaşık 50 Türk balıkçı gemisi avcılık yaparken bu gemilerde çalışan Türk balık işçilerinin sayısı 1000'e ulaşmıştır. Öte yandan farklı ülkelerle yapılan yeni anlaşmalarla balıkçılığın farklı ülkelere ya-yılması planlanmaktadır. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda başka ülkelerde çalışan göçmen balık işçilerinin sayılarının artması beklenebilir. Bu nedenle göç-men balık işçilerinin temel sorunlarının araştırılması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede Moritanya'da çalışan 22 balık işçisi ile yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bu araştırmanın bulguları ve gözlemlerimiz paylaşılarak, Moritanya'da gerçekleştirilen balıkçılığın çalışma ilişkileri boyutu tartışmaya açılacaktır.
Çalışma ve Toplum, 2016
The purpose of this paper is to evaluate working conditions in the fishing sector of Turkey. The ... more The purpose of this paper is to evaluate working conditions in the fishing sector of Turkey. The main focus of this study the working and living conditions in the purse seiners, the most important method of the marine capture fishing in Turkey. This paper leans on a fieldwork in Province of Ordu, one of the most important fishing areas of the eastern Black Sea, where 48% of the marine fishing takes place in Turkey. The cross-sectional study was performed with questionnaire survey with purse seiners crews and semi-structured interviews with owners of the fishing vessels. This paper aims to share empirical findings of the research and generate discussion about the results.
öneri ve katkıları için M.Meryem Kurtulmuş'a teşekkür ederim.
Books by Umut Ulukan
Elinize aldığınız ve bir çırpıda soluksuz okuyacağınız kitabın yazarı ve araştırmacısı sevgili Um... more Elinize aldığınız ve bir çırpıda soluksuz okuyacağınız kitabın yazarı ve araştırmacısı sevgili Umut Ulukan, bana önsöz yazmam için istekte bulunduğunda hem çok onur duydum, hem de yazma fikri ile birlikte beraberliğimiz gözümün önünden film gibi akıp gittiğinde olağan üstü heyecanlandım. 1998-1999 Marmara Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümünde son sınıf öğrencilerine ilk kez, Endüstri İlişkileri dersini vermeye başladığımda, sevgili Umut benim ilk uzun soluklu öğrencilerimden biri olmuştu. Uzun soluklu oldu; çünkü hayat beklediğimizden farklı sürprizlerle dolu olduğundan benim için ders dönemi uzamak zorunda kaldı. Bu dönem dokuz yıldır süren doktora sürecimin son demlerindeyken (bu süreci yaşayanlar çok iyi bilir) zihinsel olarak iç ve dış dünyanın çatışması arasında sıkışıp kaldığım süreçte ses ve el veren, sevgili Umut olmuştu. Bana, şimdi ve gelecekte öğrenmek isteyenlerin ve gerçeklik arayışı içeren çalışmalarımın diğer araştırmalara esin kaynağı olacağı için ihtiyaçları olduğunu, her fırsatta dillendiren ve yanımdan bir an olsun ayrılmayan sevgili Umut ile sınıf arkadaşı, daha sonra hayat arkadaşı ve en son akademisyen meslektaşı olan sevgili Nihan'dır. Ve her ikisi de, sahici olmayı başaran nadide kişilerdendir. Sevgili Umut'un bu sahici olma hali bitip tükenmeyen akademisyen olma arzusuyla birlikte eşlik ettiğinde disiplinli ve özverili çalışması, kararlı ve azimli oluşu ismi gibi umut vaat eden araştırmacı kimliğine büründürmüştür. Bu kimliği ile birlikte yorucu tempoyla özel sektörde çalıştığı dönemde aynı zamanda doktora programına başlayıp devam etme azmini göstermesi; bir kez daha karşılaşıp, doktora tez danışmanlığını üstlenmemle birlikte ilk doktora danışmanlığı sıfatını veren öğrencim olmuştur. Araştırmacı ruhu onun peşini hiç bırakmamıştır. Akademik kariyeri boyunca, üniversitede kalmayı isteyip çeşitli engellerle dışarıda bırakıldıkça, yılmayıp usanmayıp hedefine doğru yürümeyi başaran ender kişilerden biridir. Elinizdeki bu kitap; sevgili Umut'un doktora çalışmasının bir ürünü olup, dokunulmayan alana dokunan, dokunmadan kalmayıp sahiciliği koruyan, gerçeklik arayışının sonsuzluğuna karışmayıp, sınırları belirli alan içine bütünüyle girebilmeyi gösteren bir çalışmayı sunmaktadır. Aynı zamanda bu çalışma, gelecek araştırmalara ilham kaynağı olacak bir çerçeve sunarken, çerçevenin içi gerçekliğin tüm ayrıntılarıyla dolu dolu olup, açık ve net bir fotoğraf vermektedir. Bu çalışma, araştırmacımızın ifade ettiği gibi Türkiye'de 1980 sonrasında yeni liberal politikalarla bezenen ihracata dayalı sanayileşme modeli ile büyümenin hedeflenmesiyle bir kenara itilen tarımsal faaliyetler, sosyal bilim çevrelerince yeterince dokunulmayan bir alan olarak kalırken bu çalışma bütünüyle dokunmayı seçmiştir. Çalışmanın özgünlüğü de dokunulmayan alana dokunmakla başlamaktadır. Ve de tarımsal alanda yapılan dipsiz bir kuyuyu andıran, teorik tartışmalar hem korkutucu (kapsam açısından), hem de olağan üstü yorucu algılayışları çok naif ve sade bir dille aktarılarak kapsamı çizilmiş bir şekilde soyutlama yapılmaktadır. Diğer yandan çalışmada bugüne ilişkin soyutlama yapılırken, hâkim görünen dış etkilerin tarımsal alanı değişime zorlayışının yanı sıra iç etkilerin de bu değişime nasıl ortaklık ettiğine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Ayrıca çalışma, devasa tarımsal alanın incelemesinin kapsamının "sözleşmeli çiftçilik" özelinde daraltılmasıyla somut düzeyde daha derinlikli irdelemeyi içermektedir. Kapitalist üretim ilişkilerinin bugün geldiği aşamada "sözleşmeli çiftçilik" uygulamasının bunun bir parçası ve nirengi noktası olduğunu açığa çıkartması bütünlüklü çalışmanın önemli parçasını
Book Chapters by Umut Ulukan
in Labour in Turkey: Economic, Political and Social Perspectives, Abreg S. Çelem & Pelin Akçagün (eds), Peter Lang, 2020
Turkey's neoliberal transformation in the early 1980s drastically changed the structure of the wo... more Turkey's neoliberal transformation in the early 1980s drastically changed the structure of the work life and the issues of the labour differentiated since then. The book uses a multi-dimensional approach by considering the economic, political and social aspects of labour in Turkey. It addresses diversified problems including jobless growth, regional segregation, immigrant workers, rural labour relations, gender discrimination and precarity. It also analyses the transformation from past to present and questions its future potentials by discussing the effects of new technologies on working regimes. Contributions by researchers from various disciplines enabled a comprehensive examination and paved the way for a critical thinking on the future challenges of labour in Turkey.
2000'li Yıllarda Türkiye'de İktisat ve Siyaset Rüzgarları, içinde. Ö.Birler, S.Coşar, H.Mıhcı ve G.Yücesan Özdemir (ed.), 2011
Türkiye'de başta Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinden olmak üzere çeşitli bölgelerden gelen mevs... more Türkiye'de başta Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinden olmak üzere çeşitli bölgelerden gelen mevsimlik tarım işçilerinin aileleriyle birlikte farklı ürünlerin ekimi, dikimi ve hasadı için Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde yılın neredeyse tamamını geçirdikleri gözlemlenmektedir. Uzun süredir Türkiyenin önemli bir toplumsal sorunu haline gelen bu olgu çeşitli medya organlarında kötü ulaşım ve çalışma koşulları nedeniyle yaşanan ölümlü kazalar ya da gittikleri yerlerde kalınacak mekan nedeniyle çıkan çatışmalarla gündeme gelmektedir. Akademik ilgi ise mevsimlik tarım işçileri üzerine gerçekleştirilen az sayıdaki alan araştırmaları ile sınırlıdır ve bu çalışmalarda daha çok çalışma ve yaşam koşullarının yoksunluğu üzerine odaklanılmaktadır.
Current Debates in Labour Economics & Industrial Relations, 2018
Uploads
Papers by Umut Ulukan
Books by Umut Ulukan
Book Chapters by Umut Ulukan