Presidential Decrees

Türkiye'de 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremlerin ardından, depremden etkilenen 10 ilde üç ay süreyle olağanüstü hâl (OHAL) dönemi yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı; yürütmenin güçlenmesinin doğal bir sonuç olarak ortaya çıktığı OHAL döneminin sebep ve sonuçlarının hukuk devleti ilkesi çerçevesinde anlaşılmasına katkı sunmaktır. Bu minvalde OHAL döneminde çıkartılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin (CBK) hukuki bir değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bu kararnamelerin, yürütmenin güçlenmesini sağlayan hukuk araçları olarak temel hak ve hürriyetleri ne derece kısıtladığı, bununla birlikte OHAL'in ortadan kaldırılmasına ve bozulan kamu düzeninin yeniden tesisine ne kadar katkı sunduğu sorgulanmıştır.

Needs for institutions of administrative law was present for a very long time. With the intention to fulfill this need I have drafted and systemized relevant categories of public administration, in that way that are dedicated to the standards of relevant texts from the field of law in general and of public administration in particular. In one way or another, these categories are unique, adapted to reformed educational programs. By having in mind the legal terminology in this field, the purpose is to unbuckle and study general notions and categories, in relevant fields of the law. Therefore, because of the mentioned reasons above, this educational treatise is defined to be used up to the issuance of new legislations of countries that have passed or still are in the transition phase, for example the Republic of Kosovo, the Republic of Albania, the Republic of Macedonia, of students of these countries, to whom the study of these categories is dedicated, in relevant universities where the law in general is studied.

Öz 2017 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile halk tarafından seçilen ve yürütme organının makamında tecessüm ettiği Cumhurbaşkanına herhangi bir kanuna dayanmak zorunda olmayan kararnameler çıkarma yetkisi vermiştir. Söz konusu kararnamelerin kanunları değiştirme gücü bulunmasa da Cumhurbaşkanı kararnamelerle özerk bir düzenleme yetkisine sahip olmuştur. Bu açıdan bakıldığında kanun ve kararname arasındaki normatif ilişki kamu hukuku gündeminde önemli konu olarak bir yer almıştır. Bu çalışmanın amacı kanun ve kararname ilişkisini düzenleyen Anayasa hükümleri bağlamında kararnamelerin konu bakımından yetki sınırlarını açıklamaktır.

Yeni hükümet sisteminin en çok tartışılan konularından birisi; yürütmenin başı konumundaki Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan cumhurbaşkanlığı işlemleridir. Cumhurbaşkanlığı işlemlerini temelde ikiye ayırabiliriz: Bireysel işlemler ve düzenleyici işlemler. Cumhurbaşkanının düzenleyici işlemleri ise üçe ayrılmaktadır: Cumhurbaşkanlığı kararnameleri (Anayasa m. 104), Cumhurbaşkanı yönetmelikleri (Anayasa m. 124) ve Cumhurbaşkanının diğer düzenleyici işlemleri (genelge, yönerge, tebliğ, ilke karar vs.). Çalışmada öncelikle bu işlemler hakkında açıklamalar yapılacak olup; ardından aralarındaki farklar ve Türk Hukukundaki diğer düzenleyici işlemlerle beraber Normlar Hiyerarşisindeki konumları belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmada ayrıca yeni hükümet sisteminin demokratikliği bağlamında Cumhurbaşkanı tarafından yapılan işlemlerin yargısal denetimi konusu üzerinde durulacaktır.

1982 Anayasası süreç içerisinde pek çok değişikliğe uğramıştır. Bu değişikliklerin en kapsamlısı ise 16 Nisan 2017'de yapılan referandum ile gerçekleştirilmiştir. Burada ise dikkatimizi özellikle Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çekmektedir; zira değişikliklerin temel noktasını hükümet sistemi ile birlikte Cumhurbaşkanına tanınan kararname yetkisi teşkil etmektedir. İşte bu makalede yeni hükümet sistemi ekseninde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi tüm boyutlarıyla incelenmektedir. Buna göre makalede ele alınan temel sorun yürütme erkinin düzenleyici işlem yapma yetkisinde temel bir değişimin söz konusu olmasıdır. Değişimin odak noktası Cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisinin verilmesidir. Kararname yetkisi ise norma koyma gücünü ifade etmektedir. Oysaki kuvvetler ayrılığının bir gereği olarak norma koyma tekeli bu anlamda asli yetkiye sahip parlamentoya aittir. Aksi halde norma koyma ve bunları yürütme yetkisi tekilleşir ve tekelleşir. Bu durum da hükümet sisteminde denge ve denetim mekanizmasını bozmaktadır. İşte çalışmamız özel olarak bu asli sorunu ve genel olarak buna bağlı diğer tali sorunları kaleme almaktadır.

ÖZ Kanun hükmünde kararname ya da kanun gücünde kararname 1985 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Anayasası'nın 112. maddesinde, yasa gücünde kararname adıyla düzenlenmektedir. Bu kararnameleri çıkarmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Anayasa'da, yasa gücünde kararnamelerin çıkarılması açısından bazı koşulların arandığı görülmektedir. Anayasa'da yer alan koşullardan biri ivedi bir durumun gerçekleşmesi şartıdır. Bu çalışmada öncelikle yasa gücünde kararnamelerin Anayasa'daki düzenlenişi açıklanacaktır. Yasa gücünde kararnamelerin denetimi konusuna bakıldığında, Anayasa'ya göre KKTC Yüksek Mahkemesi yetkilidir. Çalışmada, yasa gücünde kararnamelerin çıkarılmasında ivedilik şartı Yüksek Mahkeme kararları kapsamında ele alınacaktır.

1982 Anayasası süreç içerisinde pek çok değişikliğe uğramıştır. Bu değişikliklerin en kapsamlısı ise 16 Nisan 2017’de yapılan referandum ile gerçekleştirilmiştir. Burada ise dikkatimizi özellikle Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çekmektedir; zira değişikliklerin temel noktasını hükümet sistemi ile birlikte Cumhurbaşkanına tanınan kararname yetkisi teşkil etmektedir. İşte bu makalede yeni hükümet sistemi ekseninde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi tüm boyutlarıyla incelenmektedir. Buna göre makalede ele alınan temel sorun yürütme erkinin düzenleyici işlem yapma yetkisinde temel bir değişimin söz konusu olmasıdır.
Değişimin odak noktası Cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisinin verilmesidir. Kararname yetkisi ise norma koyma gücünü ifade etmektedir. Oysaki kuvvetler ayrılığının bir gereği olarak norma koyma tekeli bu anlamda asli yetkiye sahip parlamentoya aittir. Aksi halde norma koyma ve bunları yürütme yetkisi tekilleşir ve tekelleşir. Bu durum da hükümet sisteminde denge ve denetim mekanizmasını bozmaktadır. İşte çalışmamız özel olarak bu asli sorunu ve genel olarak buna bağlı diğer tali sorunları kaleme almaktadır.

Demokratik hukuk devletlerinde kural koyma yetkisi meclislere yani yasama organına ait bir yetki olarak görülmektedir. Buna karşılık, yürütme (başkan veya hükümet) ise kanunları uygulamak ile görevli organ olarak varlık göstermektedir. Ancak 16 Nisan 2017 tarihinde halk oyuna sunulan Anayasa değişiklerinin kabulü ile güç dengesi yürütme lehine değişmeye başlamıştır. Anayasa değişiklikleri ile beraber Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi olarak isimlendirilen başkanlık sistemi modeline geçilmiştir. Bu hükümet sisteminin kural koyma yetkisi bakımından en önemli unsurunu ise Cumhurbaşkanlığı kararnameleri (CBK) oluşturmaktadır. Bu çalışmada Cumhurbaşkanlığı kararnameleri adı verilen hukuki işlemler, anayasal dayanağı, kapsamı, hukuki niteliği, norm türü ve diğer birçok kural bakımından incelenmektedir. Öncelikle, CBK’ların düzenleme alanı ile doğrudan bağlantılı olan kanuni idare ilkesi genel çerçevede ele alınacaktır. Sonrasında ise kararname kavramı üzerinde durulacak ve kanundan farklı yönleri incelenecektir. İkinci bölümde ise CBK’ları anlamlandırmak ve yorumlamak üzere Latin Amerika anayasalarında yer alan başkanlık kararnamelerine değinilerek söz konusu anayasalar bağlamında karşılaştırma ve sınıflandırma yapılacaktır. Bu aşamadan sonra ise Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan CBK’lara ilişkin kurallara yer verilecektir. Çalışmanın üçüncü ve son kısmında ise, CBK’lar, Latin Amerika ülkeleri anayasalarında yer alan kararnameler ile karşılaştırılarak değerlendirilecektir. Sonrasında CBK’ların niteliği ve kapsamı konusundaki birtakım tartışmalı noktalar, kanuni idare ilkesinin kapsam ve sınırları dahilinde değerlendirilecektir. Sonuç olarak çalışma, CBK’ların, bir yönüyle benzer anayasal düzenlemeler ile karşılaştırılmasını, bir yönüyle de kanuni idare ilkesi çerçevesinde değerlendirilmesini kapsayacaktır.

2017 Anayasa değişiklikleri ile anayasal ilkeleri belirlenmiş olan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yürütme organına sosyal, siyasal ve idari alanda düzenleme yapma yetkisi vermektedir� Yürütme organını oluşturan Cumhurbaşkanı, yasal bir dayanak olmaksızın, doğrudan anayasadan aldığı yetkiyle sosyal ve ekonomik haklar ile idari teşkilat ve işleyişe ilişkin belirli düzenlemeler yapabilecektir� Anayasa ve idare hukuku disiplinlerinin kesişim alanında bulunan bu yeni tür yetkinin kapsam ve sınırları çizilmek durumundadır� Mevcut yapı ve kabuller bir veri oluşturmakla beraber, özgün bir kurum olarak, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenebilecek konular ve anayasaya uygunlukları, anayasa hükümlerinin bütünlüğü ve yeni siyasal sisteme göre değerlendirilmelidir� Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kurumunun, yürütme organına münhasır/mahfuz bir düzenleme alanı yaratmadığı, asli düzenleme yetkisi ile sınırlı olduğu, yasama organının genel düzenleme yetkisinin korunduğu bu çalışmanın temel tezlerinden biridir�

Öz 2017 Anayasa değişiklikleri ile Cumhurbaşkanı'na yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, yürütmenin diğer düzenleyici işlemlerinin aksine, kanuna dayanmak zorunda değildir. Bu kararnamelerle daha önce kanuna konu olmamış bir alan, ilk elden düzenlenebilecektir. Cumhurbaşkanı'nın kararname çıkarabilmek için TBMM'den yetki almasına gerek olmadığı gibi, çıkarılan kararnamelerin onay için TBMM'ye sunulması da gerekmez. Ayrıca bazı alanlarda kanun çıkarılması yasaklanmış ve bu alanların münhasıran Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile düzenlenmesi öngörülmüştür.

bütünüyle yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklik sonucu Türkiye'de uygulanmakta olan rasyonelleştirilmiş parlamenter sistem yerini "Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi" olarak isimlendirilen başkanlık sistemine de benzeyen ancak kendine özgü yeni bir sisteme bırakmıştır. Bu yeni sistemin getirmiş olduğu en önemli değişikliklerden biri Cumhurbaşkanına doğrudan Anayasa ile Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisinin verilmesi olmuştur. Verilen bu yetki ile yürütme organı güçlendirilerek "asli düzenleme yetkisine" kavuşmuş, Cumhurbaşkanı "ilk elden" kararname çıkarabilir hâle gelmiştir. Bu yetki kapsamında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılırken, Cumhurbaşkanına yasama organınca verilecek "yetki kanununa" gerek duyulmaksızın ve re'sen düzenleyici işlem niteliğinde norm ihdas etme gücü verilmiştir. Oysa anılan değişiklik öncesi, norm niteliğinde kural koyma yetkisi sadece kolektif sorumluluğu olan ve tali yetki kapsamında Bakanlar Kurulu'na aitti. Ancak Bakanlar Kurulu'nun bu yetki kapsamında çıkardığı kanun hükmünde kararnameler TBMM'den alınacak bir "yetki kanununa" bağlı olarak çıkarılabilmekteydi. Anılan değişiklikle kanun hükmünde kararname kaldırılmış olup, yerine Cumhurbaşkanına geniş haklar tanıyan kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Çalışmanın amacı 16 Nisan 2017 Anayasa değişikliği ile kaldırılmış olan kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile yeni dönem Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin (CBK) karşılaştırılmasıdır. Bu bağlamda CBK ile KHK karşılaştırılması çerçevesinde; CBK ve KHK'yı çıkaran organ, asli ve tali yetki ayrımı, CBK ve KHK'nın düzenleme alanı, Olağanüstü Hâl (OHAL) CBK-OHAL KHK'larının karşılaştırılması ve en nihayetinde hem olağan dönem hem de OHAL CBK ve KHK'larının yargısal denetimleri ele alınacaktır.

The new government system of Turkey can be described as hyper-presidentialism due to the powers belongs to the president such as decrees, appointment power to bureaucratic offices and judiciary and the dissolve of the parliament. As strong presidency fuse with disciplined party system as well as concurrent elections and %10 electoral threshold, president possibly poses a great danger to the separation of powers. Additionally, with regards to the presidential term, the president constitutionally holds the power to be elected only for two terms in Turkey. However, Erdoğan and his supporters believe that the 2017 constitutional amendments changing the government system reset the agenda. Thus, the 2017 amendments offered Erdoğan a secret opportunity for running the presidential elections for his third, even fourth term.

bütünüyle yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklik sonucu Türkiye'de uygulanmakta olan rasyonelleştirilmiş parlamenter sistem yerini "Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi" olarak isimlendirilen başkanlık sistemine de benzeyen ancak kendine özgü yeni bir sisteme bırakmıştır. Bu yeni sistemin getirmiş olduğu en önemli değişikliklerden biri Cumhurbaşkanına doğrudan Anayasa ile Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisinin verilmesi olmuştur. Verilen bu yetki ile yürütme organı güçlendirilerek "asli düzenleme yetkisine" kavuşmuş, Cumhurbaşkanı "ilk elden" kararname çıkarabilir hâle gelmiştir. Bu yetki kapsamında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılırken, Cumhurbaşkanına yasama organınca verilecek "yetki kanununa" gerek duyulmaksızın ve re'sen düzenleyici işlem niteliğinde norm ihdas etme gücü verilmiştir. Oysa anılan değişiklik öncesi, norm niteliğinde kural koyma yetkisi sadece kolektif sorumluluğu olan ve tali yetki kapsamında Bakanlar Kurulu'na aitti. Ancak Bakanlar Kurulu'nun bu yetki kapsamında çıkardığı kanun hükmünde kararnameler TBMM'den alınacak bir "yetki kanununa" bağlı olarak çıkarılabilmekteydi. Anılan değişiklikle kanun hükmünde kararname kaldırılmış olup, yerine Cumhurbaşkanına geniş haklar tanıyan kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Çalışmanın amacı 16 Nisan 2017 Anayasa değişikliği ile kaldırılmış olan kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile yeni dönem Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin (CBK) karşılaştırılmasıdır. Bu bağlamda CBK ile KHK karşılaştırılması çerçevesinde; CBK ve KHK'yı çıkaran organ, asli ve tali yetki ayrımı, CBK ve KHK'nın düzenleme alanı, Olağanüstü Hâl (OHAL) CBK-OHAL KHK'larının karşılaştırılması ve en nihayetinde hem olağan dönem hem de OHAL CBK ve KHK'larının yargısal denetimleri ele alınacaktır.

The application of the principle of legality must meet various requirements dealing specifically with its extent or its reach in the administrative activity. The question that we will seek to answer in this paper is the following: with the entry into force of the Law on Administrative Courts and the start of the functioning of administrative courts on November 2013, how far extends Albanian judicial review? What are the limits of this control? What is the actual power of the Albanian administrative court? The Law on Administrative Courts has defined and directed the limits of judicial control over the legality of administrative actions towards three aspects: facts, time and discretionary power. Therefore, this paper aims to present an analysis of the different aspects that direct and limit the judicial review of administrative acts and which are: the reach of judicial review in the legal qualification of the facts, the reach of judicial review in time, and the reach of the judicial ...

This paper dissects the potential of state-of-the-art computational analysis to promote the investigation of government’s administrative decisions and politics. The Executive Branch generates massive amounts of textual data comprising daily decisions in several levels and stages of the law and decree-making processes. The use of automated text analysis to explore this data based on the substantive interests of scholars runs into computational challenges. Computational methods have been applied to texts from the Legislative and Judicial Branches; however, there barely are suitable taxonomies to automate the classification and analysis of the Executive’s administrative decrees. To solve this problem, we put forward a computational framework to analyze the Brazilian administrative decrees from 2000 to 2019. Our strategy to uncover the contents and patterns of the presidential decree-making is developed in three main steps. First, we conduct an unsupervised text analysis through the LDA...

Topic models extract latent concepts from texts in the form of topics. Lifelong topic models extend topic models by learning topics continuously based on accumulated knowledge from the past which is updated continuously as new information becomes available. Hierarchical topic modeling extends topic modeling by extracting topics and organizing them into a hierarchical structure. In this study, we combine the two and introduce hierarchical lifelong topic models. Hierarchical lifelong topic models not only allow to examine the topics at different levels of granularity but also allows to continuously adjust the granularity of the topics as more information becomes available. A fundamental issue in hierarchical lifelong topic modeling is the extraction of rules that are used to preserve the hierarchical structural information among the rules and will continuously update based on new information. To address this issue, we introduce a network communities based rule mining approach for hierarchical lifelong topic models (NHLTM). The proposed approach extracts hierarchical structural information among the rules by representing textual documents as graphs and analyzing the underlying communities in the graph. Experimental results indicate improvement of the hierarchical topic structures in terms of topic coherence that increases from general to specific topics.

Government transparency and openness are key factors to bring forth the modernization of the state. The combination of transparency and digital information has given rise to the concept of Open Government, that increases citizen understanding and monitoring of government actions, which in turn improves the quality of public services and of the government decision making process. With the goal of improving legislative transparency and the understanding of the Brazilian regulatory process and its characteristics, this paper introduces RegBR, the first national framework to centralize, classify and analyze regulations from the Brazilian government. A centralized database of Brazilian federal legislation built from automated ETL routines and processed with data mining and machine learning techniques was created. Our framework evaluates different NLP models in a text classification task on our novel Portuguese legal corpus and performs regulatory analysis based on metrics that concern li...

This paper dissects the potential of state-of-the-art computational analysis to promote the investigation of government's administrative decisions and politics. The Executive Branch generates massive amounts of textual data comprising daily decisions in several levels and stages of the law and decree-making processes. The use of automated text analysis to explore this data based on the substantive interests of scholars runs into computational challenges. Computational methods have been applied to texts from the Legislative and Judicial Branches; however, there barely are suitable taxonomies to automate the classification and analysis of the Executive's administrative decrees. To solve this problem, we put forward a computational framework to analyze the Brazilian administrative decrees from 2000 to 2019. Our strategy to uncover the contents and patterns of the presidential decreemaking is developed in three main steps. First, we conduct an unsupervised text analysis through the LDA algorithm for topic modeling. Second, building upon the LDA results, we propose two taxonomies for the classification of decrees: (a) the ministerial coauthorship of the decrees to map policy areas and (b) the decrees' fields of law based on a tagging system provided by the Brazilian Senate. Using these taxonomies, we compare the performance of three supervised text classification algorithms: SVM, Convolutional Neural Network, and Hierarchical Attention Network, achieving F1-scores of up to 80% when automatically classifying decrees. Third, we analyze the network generated by links between decrees through centrality and clustering approaches, distinguishing a set of administrative decisions related to the president's priorities in the economic policy area. Our findings confirm the potential of our computational framework to explore N-large datasets, advance exploratory studies, and generate testable propositions in different research areas. They advance the monitoring of Brazil's administrative decree-making process that is shaped by the president's priorities and by the interplay among cabinet members.

The decision of the Central Election Commission not to implement the decree of the President of the Republic revoking the Decree by which he had set June 30, 2019 as the date for the general local elections in the Republic of Albania, sparked a strong debate in society and among lawyers on the constitutional, normative, normative or individual administrative nature of the Decree of the President of the Republic "On setting the date of elections". This debate, though without any legal or doctrinal basis, conveyed to society a general distortion and created a dangerous social division between those who chose to respect the decree and those who considered it as an absolutely invalid administrative act. It was precisely this constitutional practice which was developed for the first time that led to clashes between political forces and unusual reactions from the institutions of a rule of law state. This issue was subject of review in the Constitutional Court of the Republic of Albania, but the court with its decisions did not give a constitutional answer to any claim of the parties regarding the nature of this decree or its effects in relation to the institutions as a whole or over the control of the legality or constitutionality of this decree. The focus of his paper is to analyze the legal nature of Presidential Decrees as sources of law, to classify Presidential Decrees as a whole and to analyze in particular the nature of the Decree on setting the Election Day, as well as the control of the constitutionality of this decree.

The Constitutional amendment, made with the Law No. 6771 enacted on 21 January 2017, was approved by the referendum held on 16 April 2017. After the amendment the rationalized parliamentary system, which was applied in Turkey, was replaced by the “Turkish Presidential System”. One of the most important changes is Presidential Decree power given to President. With this given authority, the executive body has been strengthened and attained the “primary regulatory power”. When a Presidency Decree is issued within this authority, the need for “authorization law” to be given by Parliament is abolished and law-making power is given as a self-regulatory process. Whereas before the amendment, law making power belonged only to the Council of Ministers, which had collective responsibility and secondary authority. However, the power to issue Statutory Decree held by the Council of Ministers was dependent on “authorization law” given by the Parliament.
The purpose of this study is to compare the Statutory Decrees, which were abolished with the Constitutional amendment of 16 April 2017, with the new Presidential Decrees. In this context, in the framework of comparing Presidential Decree and Statutory Decree; The body that issues the Presidential Decree and the Statutory Decree, the separation of primary and secondary authority, the regulatory area of the Presidential Decree and the Statutory Decree, the comparison of Presidential Decree and Statutory Decree in the State of Emergency and ultimately the judicial review of both the ordinary period and the State of Emergency for both decrees will be discussed.

Çalışma cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasa Mahkemesi
tarafından denetiminde takip edilen iki aşamanın kıyaslanmasını ele
almaktadır. Bu iki aşama, esas denetimi içinde yer alan “konu bakımından
yetki” ile “içerik” denetimidir. Makalede, söz konusu iki aşamayı,
zaman, ölçü norm, nitelik, içerik, karar türü ve kararın etkisi
açısından karşılaştırdık. Bu ikisi arasındaki farkları, belirttiğimiz ölçütler
açısından ortaya koymaya çalıştık. Zaman bakımından, konu
bakımından yetki denetiminin öncelikli olduğunu, ölçü norm bakımından
içerik denetimine göre daha sınırlı bir kural kapsamında incelendiğini, nitelik bakımından tam anlamıyla yasama fonksiyonunun denetimi olmadığını, içerik bakımından 104. madde ile sınırlı olarak
incelendiğini, kararın türü ve etkisi açısından ise içerik denetiminden çok farklılaşmadığını tespit ettik. The article explores the comparison of the two stages followed by
the Constitutional Court in the course of the constitutional review of the
presidential decrees. These two stages are the “review of competency
ratione materiae” and “material review”, which took place in the merit of
the case title. In the article, we compared these two stages, both in terms
of time, constitutional standard, nature and content of the review, and the
type of decision and its effect. We tried to demonstrate the differences
between these two in terms of the given criteria. We concluded that “the
review of competency ratione materia” takes precedence of “material review”
in the context of the time, that it is reviewed under the limited
number of rules in terms of the standard; that it is not fully in the scope of
the legislative function in terms of nature; that it is reviewed under the
Article 104 in terms of content; that it does not differ much from material
review in terms of the type and impact of the decision.

Bütçe hakkının genel hatları ile ele alındığı ve bu doğrultuda Anayasa Mahkemesinin 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ilişkin kararının değerlendirildiği bu çalışma iki ana başlıktan oluşmaktadır. Çalışmanın bütçe hakkı başlığını taşıyan ilk bölümünde, bütçe hakkı tanımı, unsurları ve tarihsel gelişimi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde ise Anayasa Mahkemesinin bazı istisnalar haricinde neredeyse tüm kamu kurum ve kuruluşların kadro ihdasına ilişkin yetkiyi Cumhurbaşkanlığına veren 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 5. maddesinin Anayasa’ya uygunluğunu denetlediği kararı  ele alınmıştır. Böylece, Anayasa Mahkemesinin bütçe hakkıyla doğrudan ilişkili Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin ilgili maddesini incelediği kararıyla, yasamanın bütçe hakkı yoluyla yürütmeyi denetlemesini mümkün kılan Anayasa hükümlerinin uygulanma alanını koruyup korumadığı değerlendirilmiştir.

movement and the state-organised sale of artistic furnishings confiscated from private properties after 1945 on the authority of decrees issued by the President of
Czechoslovakia is an area of research that is topical but as yet remains largely unexplored. This paper is based on research that was conducted on the extensive archive fonds of the Karel Ditrich Exhibition and Auction House that are kept in the Moravian Provincial Archive in Brno. The comprehensiveness with which this collection has been preserved makes it an extremely valuable source for
historical research and research on the provenience of items. It is uniquely able to offer a three-dimensional picture of the dramatic period between 1947 and 1950 when this business underwent two transformations in its proprietary status: from a private business to a business controlled by national administrators and then to a branch in the monopoly network that operated under Obchodní domy Antikva (Antikva Department Stores), a state enterprise. From the archive materials it is possible to reconstruct the circumstances of the auctioning of seized artistic furnishings that accumulated there over the course of three years from almost all over Moravia and Silesia (four dozen localities). Inventories and accounts from individual castles
and the residences and large estates of nobles expelled from Czechoslovakia offer a comprehensive picture of the amount, nature, and value of dislocated furnishings and
of objects that through the intervention of state organs were designed to be placed in museum institutions. The paper also offers a portrait of the contradictory figure Karel
Ditrich (1913–?), the original owner of the auction house, and also a coin collector, dealer, and expert, presented against the backdrop of his impressive domestic and
international contacts and the political show trial of Rudolf Slánský under way at that time.

Çalışmada kararname yetkisi, anayasaların açıkça tanıdığı yetkiye dayalı olarak yahut açıkça yasaklamadığı alanlarda, devlet başkanının tek başına ya da oluşumunda aktif olarak yer almak suretiyle diğer aktörlerle yaptığı; kanun hükmünde olan veya kanun hükmünde olduğu belirtilmese dahi kanunlarla düzenlenmeyen alanları ilk elden düzenleme amacı güden soyut, genel nitelikteki düzenlemeleri yapabilmeyi ifade etmektedir. Özellikle başkanlık ve yarı-başkanlık sistemlerinin uygulandığı devletlerde başkanların etkin şekilde kullandıkları bu yetki, çalışmada karşılaştırmalı olarak ele alınmış ve bir sınıflandırma yapılmıştır. Bu çerçevede, karşılaştırmalı anayasa hukukunda en çok rastlanılan modelin kararname yetkisinin kanun hükmünde ve acil bir ihtiyacın varlığına dayalı olarak tanınması şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Ancak kararname yetkisi, hızlı hareket edilmesini gerektiren acil ihtiyaçların karşılanmasının yanı sıra, parlamenter sistemin uygulanmadığı devletlerde yasama organına alternatif siyaset izlenmesi işlevi de görebilmektedir. Her iki işlevin ne şekilde gerçekleşeceği ise kararnamelerle ilgili kurallarla birlikte veto yetkisi gibi devlet başkanı tarafından kullanılan diğer yetkiler ve kurumsal değişkenlere bağlı olmaktadır. Tüm bu veriler ışığında, 2017 anayasa değişiklikleriyle Türkiye'de benimsenen Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin karşılaştırmalı anayasa hukukunda genel kabul gören modellere benzemediği görülmektedir. İşlevsel olarak yaklaşıldığında, olağanüstü hallerde çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile ilgili düzenlemeler hızlı hareket edilmesini gerektiren acil ihtiyaçları giderebilecek nitelikte olsa da olağan dönemde çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile ilgili düzenlemelerin aynı nitelikte olduğu veya parlamentoya alternatif siyaset üretilmesini sağlayabileceği söylenememektedir.

Decrees are regulations which have force of law like statutes adopted by parliaments, or regulations which do not have the same legal force like statutes adopted by parliaments but superior to administrative regulations. In this study, presidential power to issue decrees is analyzed in a comparative manner. Within this context, constitutions, judgments and other related topics from different states are addressed. According to this research, the most common type of presidential decree in comparative constitutional law is designed to meet urgent needs. Nevertheless, presidential decrees could also be used as means of by-passing parliaments particularly in presidential and semi-presidential systems. Besides the direct effects caused by provisions concerning decrees, both functions are shaped by other presidential powers and institutional factors as well. In light of these, it could be said that, decree powers of Turkish President, which are reshaped after the latest constitutional amendments in 2017, do not share many similarities with comparative models. Although emergency decrees in Turkish Constitution have the potential to meet urgent needs, it is difficult to say the same for ordinary decrees. They also lack capability to create room for maneuver in case of conflict between the parliament and the president.

2017 Anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesi ile birlikte,
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (Kararname), kanun ve diğer düzenleyici
işlemler arasındaki ilişkiyi alt üst etmiştir. Bu çerçevede, kararnamelerin
yarattığı karmaşadan öğreti de nasibini almış gözükmektedir.
Kararnamelerin normlar hiyerarşisindeki yeri, yürütme lehine mahfuz
bir düzenleme alanı yaratılıp yaratılmadığı, kararnamelerin şekil ve
esas bakımından denetimi ile hükümsüzlüğü başta olmak üzere, birçok
konuda yoğun tartışmalar gerçekleştirilmektedir. Söz konusu tartışmalı
noktalardan bazılarına değinilecek olmakla birlikte, çalışmada esas
olarak incelenecek olan, kararnamelerin kanunlara uygunluğunun
denetiminin ve belli hususların kararname ile düzenleneceğinin
kanunlarda belirtilmesinin mümkün olup olmadığıdır. Çalışmada
ulaşılan sonuç her iki hususun mümkün olmadığı yolundadır. Bu sonuca
ulaşılmasında belli başlı adımlar izlenmiştir. Öncelikle düzenlenme
biçiminden yola çıkılarak, karşılaştırmalı hukuktaki modeller karşısında
kararnamelerin konumu belirlenmiştir. Sonrasında ise kararnamelerin
normlar hiyerarşisinde kanunlarla ilişkisi ele alınmıştır. Ardından,
104. maddedeki çatışma kuralları değerlendirilmek suretiyle, devlet
başkanları tarafından çıkarılan kararnamelerin kanunlara uygunluğunun
denetlenemeyeceği belirlenmiş; kanunlarda belli hususların kararname
ile düzenleneceğinin belirtilmesinin 1982 Anayasası’na aykırı olacağı
sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Kararname türleri, Cumhurbaşkanlığı
kararnameleri, normlar hiyerarşisi, kararnamelerin hükümsüzlüğü,
kararnamelerin denetimi.
(One of the most controversial innovations of recent constitutional
amendments in Turkey, namely decree authority of the President has
the potential to mess up traditional relationship between statutes and
other regulations. Concerning such legal complexity, legal academia has
already taken the lion’s share. In this context, “new” hierarchy of norms
in Turkish law, possibility of reserved regulatory area for executive,
supervision and invalidity of decrees attract attention in particular.
While some of these controversial points are addressed in the study,
main effort concentrates on the scope of the supervision of decrees and
constitutionality of statutes which aim to shape decree authority of the
president. Keywords: Types of executive decrees, presidential decrees in Turkey,
hierarchy of norms, invalidity of presidential decrees, supervision of
presidential decrees.)

Bu makalede cumhurbaşkanlığı kararnameleri anayasa ve idare hukuku
bakımından genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri 1982 Anayasasının 107. maddesinde öngörülmüş, Cumhurbaşkanlığı idari teşkilatını düzenleyen idari işlemlerdir. Bu kararnameler için 105. maddede öngörülen karşı-imza kuralının geçerliliği, bu kararnameler bakımından yargısal denetimin söz konusu olup olmayacağı
hususu tartışmaya açık konulardır. Pozitif düzenlemeler ışığında, bu işlemin karşı-imza kuralına tabi olan bir idari işlem olduğu, dolayısıyla bunlar bakımından idari yargısal denetimin söz konusu olabileceği söylenmelidir. Bu denetim de, kararnamenin unsurları üzerinden yapılacaktır. Unsurlarındaki sakatlıkların niteliğine göre işlem ya yoklukla ya da iptal edilebilirlikle malul olur. Ayrıca güncel bir tartışma niteliğinde olan, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yayımlanıp yayımlanmayacağı
hususunda ise, mevcut kanuni düzenlemeler kapsamında yayımlanmasının zorunlu olduğu söylenebilir. Son olarak da bu kararnamelerin hiyerarşik güç bakımından, Başbakanlık ve bakanlıklar dışındaki kamu tüzel kişilerinin çıkardığı yönetmeliklerle aynı düzeyde bulunduğunu ifade etmek gerekir.