Modern Greek literature

https://neoplanodion.gr/2025/09/26/theodorakis-nobel/

Έβδομο άρθρο της φετινής μου στήλης στο ηλεκτρονικό ''Νέο Πλανόδιον'' για το Έτος Μίκη Θεοδωράκη, με την ανάπτυξη ενός υποθετικού σεναρίου, όπου οι υποψηφιότητες του δημιουργού για το βραβείο Νομπέλ και για την Προεδρία της Δημοκρατίας είχαν τελεσφορήσει.

Η στάση του Ισαακίου Αγγέλου έναντι του γερμανικού σκέλους της Γ’ Σταυροφορίας, αλλοπρόσαλλη και σε τελική ανάλυση εχθρική κατά τον – προκατειλημμένο απέναντι στον αυτοκράτορα – ιστοριογράφο Νικήτα Χωνιάτη, έχει κατά το παρελθόν εξηγηθεί ως αποτέλεσμα της υποτιθέμενης συμμαχίας της Ρωμανίας με τον ηγέτη των Μωαμεθανών κατακτητών της Ιερουσαλήμ Σαλαδίνο. Η εν λόγω άποψη έχει εσχάτως αναθεωρηθεί. Πλέον η στάση του Ισαακίου ερμηνεύεται μάλλον στο πλαίσιο της διαχρονικής παραδοσιακής αυτοκρατορικής πολιτικής προς το σταυροφορικό κίνημα, η οποία όμως είχε προϊόντος του χρόνου μειούμενη επιτυχία. Ωστόσο, οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούσαν στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Ρωμανία κατά τη διέλευση των σταυροφόρων υπό τον Γερμανό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Βαρβαρόσσα βοηθούν στην εξαγωγή ορισμένων συμπερασμάτων. Οι επιλογές του Ισαακίου σχετίζονται τόσο με τη φθίνουσα επιρροή της ανατολικής αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή όσο και με την εσωτερική πολιτική κατάσταση, στην οποία βαρύνουσα σημασία είχε το φιλόδοξο εσχατολογικών συνδηλώσεων αφήγημα του καθεστώτος του, το οποίο μεταξύ άλλων συνδεόταν και με το πρόβλημα της ύπαρξης δύο αυτοκρατόρων στη μεσαιωνική χριστιανική οικουμένη.

Κατὰ τὴν τελευταία ἑκατονταετία ἐλεύθερου πολιτικοῦ βίου τοῦ µεσαιωνικοῦ
Ἑλληνισµοῦ, ὅταν ὅλα φαίνονταν νὰ καταρρέουν καὶ οἱ πολυεπίπεδες ἀνακατατάξεις
ἐπηρέαζαν εὐρέως τὴν καθηµερινότητα τῶν ἀνθρώπων, ἡ γνώση καὶ εὐρύτερα ὁ
πολιτισµὸς συνέχιζαν νὰ διαφυλάσσονται καὶ νὰ µεταδίδονται µὲ κύριο ὄχηµα τὸ
χειρόγραφο βιβλίο. Στὴν πορεία αὐτὴ συµµετεῖχαν ποικίλες -ἐπαγγελµατικὲς καὶ µὴ-
κατηγορίες ὅπως δάσκαλοι καὶ µαθητές, συγγραφεῖς, ἀντιγραφεῖς καὶ ἄλλοι.
Κυρίαρχο ρόλο σὲ αὐτὴ τὴν πολιτισµικὴ διεργασία διαδραµάτιζαν µεταξὺ ἄλλων τὰ
µέλη τοῦ ὀρθόδοξου κλήρου κάθε βαθµοῦ (διάκονοι, ἱερεῖς, ἐπίσκοποι). Ἑστιάζοντας
τὴν προσοχή µας στὸν τοµέα τῶν βιβλιακῶν συλλογῶν, θὰ ἐξετάσουµε τὸν ρόλο τῶν
ἱερωµένων ὡς κτητόρων κωδίκων καὶ δευτερευόντως ὡς γραφέων καὶ σχολιαστῶν,
µόνο στὸν βαθµὸ δηλαδὴ ποὺ αὐτὰ σχετίζονταν µὲ συγκεκριµένα ἀποκτήµατά τους.
Ἔτσι θὰ ἐπιχειρήσουµε νὰ σχηµατίσουµε µία σαφῆ κατὰ τὸ δυνατὸν εἰκόνα τῆς
«βιβλιοθήκης» κάθε ἱερατικῆς βαθµίδας χωριστά, περιλαµβάνοντας τόσο τοὺς πλέον
γνωστοὺς βιβλιόφιλους ἱερωµένους ὅσο καὶ ἐκείνους γιὰ τοὺς ὁποίους διαθέτουµε
µόνο ἐλάσσονες µαρτυρίες ἢ ἁπλὲς ἐνδείξεις. Ἡ διερεύνηση αὐτῶν τῶν συλλογῶν
(περιεχόµενο, τρόπος ἀπόκτησής τους κ.ἄ.), σὲ συνδυασµὸ µὲ ὅσα εἶναι ἤδη γνωστὰ
γιὰ τοὺς ἐν λόγῳ κληρικούς, φωτίζει ἀκόµη περισσότερο τὴν θέση καὶ τὸν ρόλο τῶν
τελευταίων στις τοπικές τους κοινωνίες, ἀναδεικνύοντας ἔτσι ὄψεις τῆς παιδείας καὶ
τῶν διασυνδέσεών τους µὲ λογίους ἢ πολιτικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ πρόσωπα.

Ανιχνεύοντας το έργο στις ζωγράφου στο Μέτσοβο στις Ηπείρου κατά τον 18ο αιώνα

Σκοπός στις παρούσας ανακοίνωσης είναι η ανάδειξη του ζωγράφου Στέργιου Παπαγιάννη, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στο Μέτσοβο (Ήπειρος) στα μέσα του 18ου αιώνα. Ενυπόγραφές φορητές εικόνες του ζωγράφου, που βρίσκονται στη μονή του Αγίου Νικολάου Μετσόβου, εξετάζονται παράλληλα με τρία ανυπόγραφα μνημειακά σύνολα στις ευρύτερης περιοχής, την μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μετσόβου, την μονή Ζωοδόχου Πηγής Ανθοχωρίου και την Αγία Παρασκευή Ανηλίου. Η συγκριτική παρουσίαση των παραπάνω έργων αναδεικνύει το καλλιτεχνικό ιδίωμα του ζωγράφου, παρέχοντας στοιχεία για την θρησκευτική καλλιτεχνική παραγωγή κατά την ύστερη μεταβυζαντινή περίοδο στις ελληνόφωνες ορεινές περιοχές υπό οθωμανική διοίκηση.

Eras sólo tú cuando llegaron otros. Siempre estabas. Tus páginas no dejaban de abanicarme el conocimiento. Cerca a la cama, aguardando, accesible en la noche, para entrar a ese mundo que me ofrecías. A escondidas, tras puertas cerradas, me apoderaba de ti. Cumplía los deseos de siempre, pasar la vista a todo tú. Escudriñaba esa textura desde la carpeta dura y la vértebra que sostenía tu lomo. Adentro, cobijado por el cartón corrugado se escondía el tesoro del conocimiento que me entregabas. Silencio entre ambos. Comulgaba el intelecto. Entraba a las profundidades abismales del saber. En esa oscuridad una tenue bombilla alumbraba. La sombra de dos, convertida en una. Yo me sumergía cada vez más, sin detenerme. Ahondando. Al tacto del papel recreaba orgasmos, reciclados por el tiempo. Las horas pasaban y ambos jugueteábamos entre puntos, paréntesis, corchetes, signos de exclamación, comillas, rayas y comas. Fiesta de letras se unían en celebración. Era numerosa la dicha involucrada. Y era a ti, a quién ofrendaba el tiempo, olvidando itinerarios, minutos y horas. Llevabas ahora el control. Mi respiración sin ritmo. Me hipnotizabas con palabras y oraciones, que se extendían hasta dejarme agotada. Descanso. El sueño se apoderaba. Al despertar no era la misma. El hondo abismo, en una noche repleta de sapiencia todavía ardía y mi cabeza era otra. La sentía elevada, gigante, llena de ti. Transmitiste todo, con la destreza conferida por tantas ediciones. Flotaba el cuerpo. Levitaba. Me elevaste tanto, que quise tener más para sucumbir. Repetía la lectura, una y otra vez. El final comenzó a llegar rápido. Entonces, decidí repasarte con detenimiento, para que no terminara el gozo que me proporcionaba tocarte al leerte. Aun cuando mi vista estaba cansada y mis espejuelos resbalaban, luchaba para retomarte atenta. Resumía cada uno de los párrafos que identificaban tu esencia. Preparé bosquejos y análisis para realizar nuevas interpretaciones de ti. Profundizaba en cada impresión. Te marqué como mío. Anoté sólo en mi mente lo que significabas para expresarlo con tinta apasionada que no se borraría. Siempre esa apertura, desde la primera a la última vocal. Creo que manosearte tanto provocó que deslucieras. Te descarté sin darme cuenta, pensaba que no había más que obtener de ti. Que el tiempo en que hubo ese acoplo había terminado. Dejé tu imagen encuadernada en el anaquel. ** Ya muchos han bordeado mi aposento. Carátulas diversas, atrayentes, deseables. Saboreé a cada uno. Todos con cada una de sus haces, hurgaban desde mis pies, entre mis piernas, la pelvis, mis senos y subían por mi cuello, hasta mi cerebro; que excitado fluía con la narrativa expuesta. Rodeaban el espacio de mi cuarto de descanso, el piso, la mesa de noche y el escritorio transparente contiguo, que como una lupa aumentaba los tantos. Llegaban por mis manos. Fui yo quien les di entrada: ¿por qué negarlo? Habilité estantes para ubicarlos. Desde mi lecho era abrirme a ellos y observarlos. Auscultaba al que me placía en ese momento, bajo entera plenitud. Todas las portadas me vieron desnuda. Recibieron algunas gotas que se escurrían de mi cuerpo al salir de la ducha, como ellos en mí. Nos encerrábamos. Orgías de índices e introducciones, prólogos, preámbulos y epílogos, hasta el mismo contenido eran uno. Anécdotas y palabras compartidas era lo

YJ~K [929.5+930](476)(082) δδΚ 63.2 (4δeκ)κ43 Γ34 Vxnaqanbxix Β. Β. Ypyδneycxi Ρ3ρςαχµ bτκκαπ xaner ί κ: C. C. Κ)ρ3µκί (ranoyxw ρ3ρςακrαρ), Μ. Α. ΚρbτΒίµκί, Ζ[. Α. Κρ3κΤ, Π. Τί. Παg6κρο3κίκ, K. B. Cbτµbxo, Β. Β. Ypyδneycxi (aAκa3κυτ p3pςaκraρ) Ρ 3 µ 3 κ 3 e κ Τ Μ: Aοκταρ ricrapbτ~τκbτx καΒyκ, Ιζαµ3κΤ Α. Α. Μπµeπbεκί, κακΑυτΑαΤ ricrapbτ'τκuτx κaι;yx, µαµ3κΤ Α. M. JlarymKin Γeκeanorig i cκµeκκακ ricropbτκ δenapyci: BOHbIT Mixc-Γ34 ρςbτcτζbτππίκαρκbτχ Aacnepςasaxxxy :36. κasyκ. apT. / Ηατ~. ακαΑ. xaByx δenapyci ; LjsκΤp. καByκ. 6-κα iisi SI. Κοπαcα ; yκπαΑ. Β. Β. Ypy6neycκi ; ρ3Ακαπ.: C. C. ΣΟρ3τ~κί (rαπ. ρ3.) [i iκm.]. -Miκcx : δeπapycκaκ καByκα, 2025. -374 c. ISBN 978-985-08-3283-2. Υ 3δοpκiκy 3ΜemΥακbτ BairnKl ρ αεπeρ αΒακκχy y raniκax cκΜeκκακ i ρ3rίπκαηbκακ ric'ropii, reκeanorii, κρυτκίµα3ΗαyεrΒα. Αρςραεyeµµα Βy~τοκbτΜ, cΤy,µ3HΤaΜ, κacτa}~HIκaΜ, Aρafl3κaÝIζáΜ Ι ÝC1M ΤΙΙΜ, ΧΤο µτκαΒτµµα riCTOpisdi δenaρyci. ISBN 978-985-08-3283-2 ΥΑΚ [929.5+930](476)(082) δδΚ 63.Ζ(4δeττ)κ43 © Ιζ3κτραπακαπ xasyxoBaκ δiδnixΤ3xa iisi SIκy6a Κοπαcα Ηαµbτs[καηδκακ aκaA3ιιτii καΒyκ Bejiapyci, 2025 © ΑφαρΜπ eκκe. PYH υΒbτρςααeµκί jζοΜ «δeπapycκaκ κasyxa», 2025

This chapter explores the historical application of faith in the art of leadership and geostrategy, examining how religious institutions have functioned as integral components of statecraft.

Beginning with the conceptual framework of ancient Greek tragedy, specifically the conflict between the ruler's rationalism and the seer's sacred authority, the analysis posits this as a timeless metaphor for the tension between secular power and moral-religious wisdom.

The primary historical case study is the Byzantine Empire, which developed a sophisticated model of governance based on the principle of symphonia—a harmonious synergy between Church and State. The chapter details how the Byzantine polity leveraged its ecumenical Christian identity to create an advanced and resilient system of diplomacy. This system integrated intelligence gathering, elaborate court ceremonial, and the strategic spread of Orthodox Christianity as a form of soft power, establishing a unique framework for international relations that endured for a millennium.

The final section analyses a modern application of these principles during the Cold War. It examines the Soviet Union's strategic revival and instrumentalisation of the Russian Orthodox Church to advance its foreign policy goals. This prompted a counter-strategy from the United States, which supported the Ecumenical Patriarchate to forge a Western ecclesiastical alliance, effectively mapping the geopolitical conflict onto the religious landscape.

Ultimately, the chapter argues that the modern secularisation thesis is inadequate for understanding contemporary international relations. By tracing the enduring influence of religion in politics from antiquity through Byzantium to the 20th century, it concludes that these historical precedents offer vital insights into today's world, where conflicts of culture and faith are increasingly prominent.

The donkey, although it was often considered a bad omen, is linked to the word νίκη and the verb νικάω in a series of literary and figurative testimonies ranging from antiquity to the modern era. The reasons proposed so far do not manage to explain the totality of the attestations; the analysis of an Aesopian fable (197 Hausrath-Hunger) leads to believe that behind many of these associations there may be a resemantization, which took place at a folkloric level, of the braying of the donkey with the verbal voice νικῶ, «I win».

του Μιχάλη Πολίτη, πρ. Καθηγητή Ιονίου Πανεπιστημίου Η Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο (Campo Formio), της 17ης Οκτωβρίου 1797, αποτελεί μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες στιγμές της ευρωπαϊκής διπλωματίας στο γύρισμα του 18ου προς τον 19ο αιώνα, καθώς επηρέασε καθοριστικά τις εξελίξεις όχι μόνο στην Αδριατική και το Ιόνιο Πέλαγος, αλλά και σε άλλες περιοχές της ευρωπαϊκής ηπείρου.

I presented the results of my postdoctoral research on the topic Hermeneutics in the Theologica and Allegorica of Michael Psellos, which took place at the Department of Social Theology and Christian Culture of the Aristotle University of Thessaloniki (April 2020 – July 2023). I referred to four publications (1 monograph: Hermeneutics in the Theologica and Allegorica of Michael Psellos, Kosmos – Monographs, 14, Thessaloniki 2023, as well as 3 articles) that were produced during this period.

Research conducted so far on the Theologica has examined only certain aspects of Psellos’ hermeneutics. It has focused mainly on hermeneutical practice and very little on hermeneutical theory. The studies on the Allegorica are introductory, and they have not yet been thoroughly compared with the Theologica. Above all, the issue of situating Psellos’ hermeneutics within the developments of philosophical and theological history of the eleventh century has not been investigated.

The research problem was based on the fact that in Psellos’ thought there appears a wealth of remarks concerning hermeneutics. This material is found primarily in the Theologica and Allegorica. What particularly attracts attention is that in these works the philosopher refers not only to hermeneutical practice, but also to the method of interpretation. Within this framework, he develops principles of hermeneutics. The theoretical character of these remarks makes their systematic study necessary—not only because they have so far received little attention, but also because they pose an additional fundamental problem: in these passages Psellos presents broader philosophical teachings. It has already been noted that, especially in the Theologica, he philosophizes relying very little on the authority of the Bible, and primarily on philosophical reasoning.

In relation to the above, one could also raise the following question: What is his principal philosophical proposition? I set as a fundamental starting point that hermeneutics is Psellos’ philosophy par excellence. A further distinctive point of reference is the fact that, despite his preference for Neoplatonism, he does not seem bound to any philosophical movement or to any patristic exegetical trend, but rather proposes a philosophy of his own. It is, therefore, a hermeneutics that could be characterized as distinctly Psellian.

The unique character of this hermeneutics may be better understood if one adds the particular emphasis he places on a mystical conception of interpretation, in which his role as hierophant is especially significant.

The emphasis of the Theologica on philosophical reasoning, as well as on the mystical character of interpretation, makes it necessary to examine them alongside the Allegorica, where similar theoretical principles appear. In these texts for interpretation, Psellos seeks to uncover a hidden Christian meaning, compatible with Christianity.

Παρουσίασα τα αποτελέσματα της μεταδιδακτορικής μου έρευνας με
θέμα Η ερμηνευτική στα Theologica και Allegorica του Μιχαήλ Ψελλού,
που έλαβε χώρα στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού
Πολιτισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Απρίλιος
2020–Ιούλιος 2023). Αναφέρθηκα σε τέσσερεις δημοσιεύσεις (1
μονογραφία: Η ερμηνευτική στα Theologica και Allegorica του Μιχαήλ
Ψελλού, Κόσμος – Μονογραφίες, 14, Θεσσαλονίκη 2023, επίσης 3 άρθρα)
που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκειά της. Οι μέχρι τώρα έρευνες στα
Theologica εξέτασαν μερικές μόνο όψεις της ερμηνευτικής του Ψελλού.
Εστίασαν κυρίως στην ερμηνευτική πράξη και ελάχιστα στη θεωρία. Οι
μελέτες για τα Allegorica είναι εισαγωγικές, ενώ δεν έχουν συγκριθεί
μέχρι τώρα εξονυχιστικά με τα Theologica. Κυρίως, δεν ερευνήθηκε το
ζήτημα της συναφειοποίησης της ψελλιανής ερμηνευτικής στις εξελίξεις
της φιλοσοφικής και θεολογικής ιστορίας του ενδεκάτου αιώνα.
Η προβληματική της έρευνας βασίστηκε στο ότι στην ψελλιανή σκέψη
εμφανίζεται πληθώρα σχολίων περί ερμηνευτικής. Το υλικό αυτό
εντοπίζεται κυρίως στα Theologica και Allegorica. Αυτό που ελκύει
ιδιαίτερα την προσοχή, είναι το γεγονός ότι σε αυτά ο φιλόσοφος δεν
αναφέρεται μόνο στην ερμηνευτική πράξη, αλλά στη μέθοδο ερμηνείας.
Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσει αρχές ερμηνευτικής. Ο θεωρητικός
χαρακτήρας των σχολίων καθιστά αναγκαία τη συστηματική τους έρευνα,
όχι μόνο γιατί μέχρι τώρα έχουν ερευνηθεί ελάχιστα, αλλά διότι θέτουν
ένα επιπλέον θεμελιώδες πρόβλημα: Ο Ψελλός στα εν λόγω χωρία
προβάλλει ευρύτερες φιλοσοφικές διδασκαλίες. Έχει ήδη επισημανθεί ότι
ειδικά στα Theologica φιλοσοφεί, ελάχιστα βασιζόμενος στην αυθεντία
της Βίβλου, αλλά κυρίως στη φιλοσοφική συλλογιστική.
Σε σχέση με τα προηγούμενα, θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και το
ακόλουθο ερώτημα: Ποια είναι η κύρια φιλοσοφική του πρόταση; Έθεσα
ως θεμελιώδη αφετηρία ότι η ερμηνευτική είναι η κατεξοχήν φιλοσοφία
του Ψελλού. Ιδιαίτερο, επιπλέον, σημείο αναφοράς αποτελεί το γεγονός
ότι, παρόλη την προτίμηση στον Νεοπλατωνισμό, φαίνεται να μην
δεσμεύεται από κανένα φιλοσοφικό κίνημα ή εξηγητική τάση των
Πατέρων, αλλά να προτείνει μία δική του φιλοσοφία. Πρόκειται συνεπώς
για μία ερμηνευτική, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ψελλιανή.
Ο ιδιάζων χαρακτήρας της ερμηνευτικής αυτής μπορεί να γίνεται
αποδεκτός, εάν προστεθεί στο προσκήνιο η ιδιαίτερη έμφαση με την οποία
προβάλλει μία μυστικιστική θεώρηση της ερμηνείας, όπου ο ρόλος του
ίδιου ως ιεροφάντη είναι ιδιαίτερα ουσιώδης.
Η έμφαση των Theologica στη φιλοσοφικότητα, αλλά και στον μυστικό
χαρακτήρα της ερμηνείας, καθιστά αναγκαία τη συνεξέτασή τους με τα
Allegorica, στα οποία εμφανίζονται παρόμοιες θεωρητικές αρχές. Στα εκεί
κείμενα προς ερμηνεία ο Ψελλός επιδιώκει να αναδείξει ένα κρυμμένο
χριστιανικό νόημα, συμβατό με τον Χριστιανισμό.

Η Αγγλία γνώρισε την Αναγέννηση με τον ίδιο ενθουσιασμό που τη βίωσε η υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Ουμανισμός έθετε στο επίκεντρο την εγκόσμια ζωή και τις ανθρώπινες αξίες, χωρίς όμως να απορρίπτει τη θρησκεία. Οι ανθρώπινες αρετές βασίζονταν αφενός στις χριστιανικές αξίες κι αφετέρου στη διδασκαλία της κλασικής γραμματείας. Ο αρχαίος κόσμος επηρέασε τη δυτική σκέψη και διανόηση. Παράλληλα, αναπτύχθηκε η τάση για νέες γεωγραφικές ανακαλύψεις, επιστημονική εξέλιξη, φιλοσοφική εμβάθυνση και καλλιτεχνική δημιουργία. Αφενός τα ιδανικά του Ουμανισμού και αφετέρου οι πολιτικές συνθήκες που επέβαλε ο Ερρίκος Η΄ με τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε στη χώρα προετοίμασαν το σκηνικό της νέας εποχής, που θα οδηγούσε στην ανάπτυξη του θεάτρου και τη δημιουργία της πιο λαμπρής περιόδου της αγγλικής θεατρικής ιστορίας. Με το τέλος της εμφύλιας διαμάχης, γνωστής ως Πόλεμος των Ρόδων, ανάμεσα στους οίκους των Γιορκ και των Λάνκαστερ για την κατάκτηση του αγγλικού θρόνου, την ήττα του Ριχάρδου Γ΄ και την επικράτηση του Κόμη του Ρίτσμοντ το 1485, μια νέα εποχή ξεκίνησε στην ιστορία της χώρας που έφερε νέα δεδομένα στη διακυβέρνηση της Αγγλίας. Ο Ρίτσμοντ, που βασίλευσε ως Ερρίκος Ζ΄ από το 1485 ως το 1509, εγκαινίασε μια εποχή εθνικής ενότητας και ίδρυσε τον οίκο των Τυδώρ (Tudor) που κυβέρνησε μέχρι τον θάνατο της Ελισάβετ Α΄ το 1603. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου οι διαφορετικές πολιτικές διαμάχες κι ανακατατάξεις που κυριάρχησαν, διαμόρφωσαν το αγγλικό θέατρο στα τέλη του 16ου αιώνα. 2.1 Η Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ σε πορτρέτο που απεικονίζει τη στέψη της το 1558 [Πηγή: wikipedia] 2.2 Κοστούμι Μάσκας σχεδιασμένο από τον Inigo Jones [Πηγή: The Shakespeare Blog] 2.3 Πρώτη έκδοση των Χρονικών του Χόλινσεντ (1577) [Πηγή: Wikipedia] 2.8 Εξώφυλλο του folio με τα έργα του Σαίξπηρ [Πηγή: wikipedia]

Στα τέλη της δεκαετίας του 70 μετά από δύο σχεδόν δεκαετίες μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, μια νέα γενιά αρχιτεκτόνων, στρέφεται στη μελέτη της λαϊκής αρχιτεκτονικής. Η στροφή αυτή συντάσσεται με τη διεθνή κριτική στη μοντέρνα αρχιτεκτονική και πολεοδομία, και οδήγησε σε εκτεταμένες μελέτες και καταγραφές αυτού που ο Bernard Rudofsky ονόμασε «Αρχιτεκτονική χωρίς Αρχιτέκτονες». Νομοθετικά εγχειρήματα όπως η κήρυξη παραδοσιακών οικισμών με μορφολογικούς κανόνες δόμησης επισημοποιούν την τάση της εποχής εκ μέρους της Πολιτείας, προστατεύοντας και αναδεικνύοντας πολύτιμα οικιστικά κελύφη που το ρεύμα ανοικοδόμησης της εποχής έθετε σε άμεσο κίνδυνο. Σήμερα, μετά την δεκαετή οικοδομική παύση κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ζούμε ξανά την αναζωπύρωση της οικοδομικής δραστηριότητας. Στην Αθήνα, μια σειρά αναπτύξεων με σημαντικότερη την ανάπλαση του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού επαναπροσδιορίζουν το παραλιακό μέτωπο της πρωτεύουσας. Την ίδια στιγμή η ύπαιθρος -και ιδαίτερα η νησιωτική ύπαιθρος- αναδεικνύεται ως το κατεξοχήν πεδίο οικοδομικής δραστηριότητας. Η νέα αρχιτεκτονική παραγωγή προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις πιέσεις της κτηματαγοράς και του ευαίσθητου μεσογειακού τοπίου. Παρόλο που η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, όπως διασώθηκε μερικές δεκαετίες πριν, εξακολουθεί να αποτελεί βασική αναφορά για τους αρχιτέκτονες, δεν φαίνεται να υπάρχει μια συντεταγμένη προσπάθεια κριτικής ενσωμάτωσής της στην εποχή μας. Θα λέγαμε ότι αναζητείται μια νέα, γόνιμη σχέση με την παράδοση, πέρα από την εικονογραφία του φολκ-λορ. Γνωρίζοντας ότι η παράδοση είναι και αυτή μια «κατασκευή» μέσα από την οποία κοιτάμε προς το μέλλον, μπορεί αυτή να νοηματοδοτήσει εκ νέου την ύπαιθρο και τις πόλεις μας; Πώς μπορούμε σήμερα να ξανακοιτάξουμε τον τρόπο που κοινωνίες πριν τη δική μας κατοίκησαν το (ελληνικό) μεσογειακό τοπίο;

Στη σύγχρονη εποχή, οι ιστορικοί έχουν εστιάσει την προσοχή τους στο ρόλο μιας ιστορικής ταινίας ως εργαλείο εθνικής προπαγάνδας ή απλώς ως αναπαράσταση ιστορικών συγκρούσεων, όπως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ωστόσο, ο κλάδος των πολιτισμικών σπουδών έχει εμβαθύνει περαιτέρω σε αυτό το ζήτημα δίνοντας έμφαση στην συμβολή της τεχνολογίας των οπτικοακουστικών μέσων με στόχο τη δημιουργία μίας πιο ρεαλιστικής αναπαράστασης. Στην παρούσα εργασία, μέσω μιας συγκριτικής και αναλυτικής ανθρωπολογικής προσέγγισης προσπάθησα να αναδείξω τον τρόπο με τον οποίο μια πρωτότυπη μουσική επένδυση (original score) διαφοροποιείται από μια συλλογή προϋπάρχουσας μουσικής (compilation score) απαντώντας σε ερωτήματα τα οποία προκύπτουν γύρω από την λειτουργία και πρόσληψη της κινηματογραφικής μουσικής μέσα από την μελέτη των ταινιών Saving Private Ryan (S. Spielberg, 1998) και Inglorious Basterds (Q. Tarantino, 2009).

Ανθολογία μικροδιηγήματος με θέμα τη θάλασσα, ένα λογοτεχνικό project του  περ. BookSitting.

Επιμέλεια: Αργύρης Φυτάκης
Υποστήριξη έργου: Αλεξία Καλογεροπούλου

Συμμετέχουν οι συγγραφείς: Άννα Πούδη, Κώστας Γουλιάμος, Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη, Παναγιώτα Παρασκευά, Ευαγγελία Μινάρδου – Αδάμου, Γιάννης Φαρσάρης, Αχιλλέας Φιστουρής, Βάνια Σύρμου, Σουλτάνα Βουδούρη, Ντορίτα Μήλιου, Ελένη Γκιάτα, Βασιλική Γιάννου, Κατερίνα Τσιλιαγκού, Ελένη Ιωάννου, Βάννα Γ. Πασούλη, Τασούλα Τσιλιμένη, Μαίρη Φλώρου, Ν.Γ. Λυκομήτρος, Αλεξάνδρα Μπελεγράτη, Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Κατερίνα Α. Μήλιου, Δημήτρης Μπαλτάς, Ελένη Νέστορα, Χριστίνα Λιναρδάκη, Δήμητρα Δημητρίου, Ελένη Καραγιάννη, Σωτήρης Παστάκας, Γιάννης Πάσχος, Παναγιώτης Τερζάκης, Μαρία Μαλταμπέ, Λίνα Βαταντζή, Χρυσάνθη Σουκαρά, Αντώνης Κερασνούδης, Πασχαλίνα Βουζάβαλη, Κατερίνα Λιάτζουρα, Κατερίνα Γκιουλέκα, Αντώνης Τσόκος, Σπύρος Κιοσσές, Τζούλια Γκανάσου, Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος, Αργύρης Φυτάκης, Ασημίνα Ξηρογιάννη, Γεωργία Βεληβασάκη, Σεβαστή Κωνσταντινίδου, Γιώργος Ρούσκας, Παναγιώτης Θωμά, Αλεξία Καλογεροπούλου, Δημήτριος Κοντοδημητρίου, Μαρία Σούμπερτ, Αλέξανδρος Μαργαρίτης, Δημήτρης Κάλχας, Μαργαρίτα Παπαμίχου.

Το θέμα της παρούσας εργασίας είναι ο Έρωτας και ο Θάνατος, όπως αυτά εμφανίζονται στο έργο του Μ. Καραγάτση (1908-1960). Για τον σκοπό αυτό επιλέγονται τα μυθιστορήματα Η Μεγάλη Χίμαιρα (1953 [1936]), Ο Θάνατος και ο Θόδωρος (1954) και Το 10 (1964), έργα τα οποία θεωρούνται αντιπροσωπευτικά για την ανάδειξη του διπόλου έρωτας-θάνατος, ένα θέμα ιδιαιτέρως προσφιλές στον συγγραφέα. Αξιοποιώντας στοιχεία αφηγηματολογίας και ψυχαναλυτικής θεωρίας επιχειρείται η ερμηνευτική ανάλυση των έργων με έμφαση στα χωρία που εστιάζουν στις συγκεκριμένες έννοιες. Από την ανάλυση διαφαίνεται ότι οι δύο έννοιες είναι διαπλεκόμενες στο έργο του Καραγάτση, προκαλώντας συχνά η μία την άλλη. Ειδικότερα, ο έρωτας αποτελεί χαρακτηριστικό θέμα του πεζογραφικού έργου του συγγραφέα, ο οποίος πιστός στον ρεαλισμό της γενιάς του, της Γενιάς του ’30, τον περιγράφει τις περισσότερες φορές με καθαρά βιολογικούς όρους, εξισώνοντάς τον με την ηδονή. Η τελευταία έχει και μία κοινωνική πτυχή, αφού οι ήρωες των έργων καταφεύγουν σε αυτή ως διαφυγή από τα προβλήματα της καθημερινότητάς τους. Το κοινωνικό πρόβλημα είναι, επίσης, ένα από τα θέματα της καραγατσικής δημιουργίας, αλλά και χαρακτηριστικό των συγγραφέων του αστικού ρεαλισμού. Έτσι, ο Μ. Καραγάτσης γίνεται από τους πιο αντιπροσωπευτικούς συγγραφείς της Γενιάς του ’30 αλλά και ένας από τους πιο σπουδαίους, αφού η χειμαρρώδης φαντασία του τον κάνει να συνεχίσει να γράφει ως τη μέρα που πέθανε, αφήνοντας το 10 ημιτελές. Με αφορμή αυτό, στο δεύτερο μέρος της εργασίας, όπου επιχειρείται η δημιουργία ενός διηγήματος, το οποίο αξιοποιεί στοιχεία της καραγατσικής γραφής, επιλέγεται ο χαρακτήρας της Ελενάρας του 10, στης οποίας την ιστορία επιδιώκεται να δοθεί ένα τέλος.

INDAGINE PRELIMINARE Se un'indagine sul fronte "greco" dell'ispirazione poetica di Kavafis può risultare immediatamente scontata, forte ormai di una serie di studi più o meno sistematici e approfonditi, a cominciare dalla rassegna delle "fonti" delle sue poesie 1 , meno ovvia, per non dire fortemente limitata, sempre nel quadro della "ἀρχαιογνωσία" del poeta, sembra essere stata l'attenzione al ruolo svolto dalla civiltà latina, la quale, viceversa, rientra Mi sia consentito rivolgere qui un sentito ringraziamento a Leopoldo Gamberale, come segno di riconoscenza per i preziosi suggerimenti offerti. 1 Il concetto di "fonte" per la poesia di Kavafis (come per altri scrittori, in fondo) è ormai superato e non costituisce sicuramente una garanzia per l'interpretazione del senso di un determinato componimento. Massimo Peri, puntualizzando la terminologia invalsa al tempo (fine anni Sessanta del Novecento) in cui Pontani svolgeva le sue pionieristiche e preziose indagini sulle "fonti" di Kavafis (cfr. F.M. Pontani, Fonti della poesia di Cavafis, «Rivista di cultura greco-italiana» 3, 1940, pp. 657-669), ha più volte messo sull'avviso e richiamato l'attenzione sull'idea di "reminiscenza" (alle volte inconsapevole) piuttosto che di "fonte" deliberata e intenzionale; vd. M. Peri, Strutture in Kavafis,

Το βασικό ερώτημα που απασχολεί το βιβλίο είναι αν στον μεταπανδημικό κόσμο οι κυρίαρχες αντιφάσεις και ανισότητες που παντού γύρω μας επισημαίνονται δύνανται να μετριαστούν ή και να υπερβληθούν, μέσω των προτάσεων που κατέθεσαν ορισμένοι παγκοσμίου φήμης και επίδρασης στοχαστές, όπως οι Klaus Schwab και Thierry Malleret, o Robert Boyer, o Ξενοφών Κοντιάδης, o Ivan Krastev, η Deborah MacKenzie, ο Edgar Morin, ο James Rickards, ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και ο Fareed Zakaria. Τούτο επιχειρείται μέσω μιας εφαρμοσμένης προσέγγισης της έννοιας του φετιχισμού, κατά την οποία εξετάστηκε η κατασκευή του Λόγου στις θεωρήσεις που προβλέπουν τη διαμόρφωση της μετα-κορωνοϊό εποχής ως προς τα πεδία της οικονομίας, της πολιτικής και του φύλου. Θεωρείται ότι οι μελέτες των υπό εξέταση στοχαστών εγκλωβίζονται σε μια φετιχοποιημένη κατανόηση των κυρίαρχων σήμερα κοινωνικών μορφών και κατηγοριών. Αυτό συμβαίνει διότι μια φετιχοποιημένη αντίληψη της μεταπανδημικής κοινωνίας θέτει σοβαρά εμπόδια σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα μετάβασής μας σε ένα δικαιότερο και ισότιμο κόσμο.

Με το άρθρο επιχειρείται μια προσέγγιση της έννοιας του φετιχισμού από τη σκοπιά του Ανοιχτού Μαρξισμού, που μεθοδολογικά βασίζεται στη σκέψη της πρώτης γενιάς στοχαστών της Σχολής της Φρανκφούρτης και έρχεται σε σύγκρουση με τη γραμμή ανάγνωσης του παραδοσιακού Μαρξισμού-Λενινισμού. Με αυτήν την προσέγγιση, γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί ο φετιχισμός ως διαδικασία που (ανα)παράγεται από εμάς μέσω της καθημερινής μας δραστηριότητας και σχετίζεται με τις διάχυτες αντιφάσεις και με το γεγονός ότι οι έννοιες και οι μορφές δεν εξαντλούν τη σημασία τους στο τρέχον περιεχόμενό τους. Σε αυτήν τη βάση και με όρους κριτικής θεωρίας, η αρνητική διαλεκτική, η οποία προκρίνεται στο πλαίσιο της παρούσας ανάλυσης, προσπαθεί να αναδείξει το ανθρώπινο περιεχόμενο που κρύβεται εσωτερικά των κυρίαρχων αστικών μορφών-φετίχ.

Διεθνές Συνέδριο Η ρωσική λογοτεχνία και η διεπαφή της με άλλες εθνικές λογοτεχνίες της Ευρώπης που οργανώθηκε από το Τμήμα Ρωσικής Γλώσσας και Φιλολογίας και Σλαβικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Αθήνα, 22-23 Φεβρουαρίου 2018). Ανακοίνωση με θέμα: «Η οδύσσεια του ταξιδιού: ο Νίκος Καζαντζάκης στη Ρωσία».

Το βιβλίο αυτό που απευθύνεται σε ερευνητές/τριες, φοιτητές/τριες των ανθρωπιστικών σπουδών και εκπαιδευτικούς, αναδεικνύει όλες τις διαστάσεις και τη μεθοδολογία του Πληθοπορισμού (Crowdsourcing) στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Digital Humanities) προβάλλοντας μία καινοτόμα πρόταση για την αξιοποίησή του στη σύγχρονη Διδακτική των ανθρωπιστικών μαθημάτων.
Ο πληθοπορισμός (Crowdsourcing) είναι μία συμμετοχική διαδικτυακή δραστηριότητα κατά την οποία ομάδες ανθρώπων καλούνται να παρέχουν εθελοντικά πληροφορία, αγαθά ή υπηρεσίες για την υλοποίηση ενός έργου. Στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες οι πληθοποριστές εφαρμόζουν τις μεθόδους έρευνας και επεξεργασίας δεδομένων (μεταγραφή, σχολιασμό, εννοιολογική χαρτογράφηση, διασύνδεση δεδομένων κ.ά.) σε ψηφιακά περιβάλλοντα.
Αυτή η μονογραφία συστήνει στο ελληνικό εκπαιδευτικό κοινό τον πληθοπορισμό, αναδεικνύοντας μελέτες περίπτωσης πληθοποριστικών έργων από διάφορες χώρες και επιστημονικά πεδία. Ταξινομεί τα χαρακτηριστικά τους, αναφέρεται διεξοδικά στη μεθοδολογία των Digital Humanities και παρουσιάζει τα εξειδικευμένα ψηφιακά εργαλεία με συγκεκριμένα παραδείγματα εφαρμογής τους. Παράλληλα, διερευνά στο πλαίσιο της διδακτικής των ανθρωπιστικών μαθημάτων τα πεδία εκείνα, στα οποία η εισαγωγή της πληθοποριστικής μεθόδου μπορεί να υπηρετήσει αποτελεσματικά και την παιδαγωγική σκοποθεσία του σύγχρονου σχολείου.
The book, which is addressed to researchers, humanities students and educators, highlights all the dimensions and methodology of Crowdsourcing in  Digital Humanities, promoting an innovative proposal for its use in the modern Teaching of humanities courses.
Crowdsourcing is a participatory online activity in which groups of people are invited to voluntarily provide information, goods or services for the implementation of a project. In Digital Humanities, crowdsourcing applies research and data processing methods (transcription, annotation, conceptual mapping, data interconnection, etc.) in digital environments.
This monograph introduces the Greek educational public to crowdsourcing, highlighting case studies of crowdsourcing projects from various countries and scientific fields. It classifies their characteristics, refers in detail to the methodology of Digital Humanities and presents the specialized digital tools with specific examples of their application. At the same time, in the context of the teaching of humanities subjects, it explores those fields in which the introduction of the crowdsourcing method can effectively serve the pedagogical purpose of the modern school.

Ο ανά χείρας τόμος έρχεται να συμβάλει στη σπουδή της Κλασικής Φιλολογίας στη νεότερη Ελλάδα. Περιλαμβάνει δεκαπέντε κεφάλαια, το καθένα με τη δική του ξεχωριστή βιβλιογραφία. Θεμέλιο του έργου στάθηκαν οι εισηγήσεις ενός ομόθεμου συνεδρίου που έγινε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών στις 25 Απριλίου 2024. Ως προς τους συγγραφείς, τη μερίδα του λέοντος έχουν εύλογα οι κλασικοί φιλόλογοι, αλλά συμμετέχουν και ερευνητές από τις ειδικότητες της ιστορίας, της νεοελληνικής φιλολογίας και συγκριτολογίας, της πρόσληψης της αρχαίου κόσμου. Ο τόμος περιλαμβάνει τις ακόλουθες μελέτες:
1. Αγγέλα Γιώτη, (Εν)τάσεις της ελληνικής ανταπόκρισης στη φιλολογία του Friedrich August Wolf: 1821-1865
2. Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Η Φιλολογία στο πρόγραμμα σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1837-1932). Απολογισμοί και αναζητήσεις
3. Νικολέττα Καναβού, Το αρχαίο ερωτικό μυθιστόρημα και οι Έλληνες μελετητές του από τον 19ο ως τις αρχές του 20ού αιώνα
4. Ιωάννα Καραμάνου, Η συμβολή του Δημητρίου Βερναρδάκη στη μελέτη των τραγωδιών του Ευριπίδη
5. Ελένη Μπεκιάρη, Η πρόσληψη της αττικής τραγωδίας στον ελληνικό 19ο αιώνα: Η συμβολή του Γεωργίου Μιστριώτη
6. Φάνης Τσιαμπόκαλος, Οι πλουταρχικές σπουδές στη νεότερη Ελλάδα: οι περιπτώσεις Γρηγορίου Ν. Βερναρδάκη και Ιωάννου Δρ. Σταματάκου
7. Μιχάλης Δ. Κονάρης, Από την κλασική παιδεία στην Σουηδία στην υπεράσπιση της Μεγάλης Ιδέας. Αναδιφώντας τις Σκανδιναβικές Αναμνήσεις (1890) του Παύλου Καρολίδη
8. Σταύρος Τσιτσιρίδης, Η μελέτη της ελληνικής αισχρολογίας: τα Απόρρητα του Χ. Χ. Χαριτωνίδη
9. Αικατερίνη Κορολή, Ο Φαίδων Κουκουλές και οι πάπυροι
10. Μαριάννα Θωμά, Μεταξύ φιλολογίας και ιστορίας δικαίου: η έκδοση εβδομήντα παπύρων της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας από τον Γεώργιο Α. Πετρόπουλο
11. Σπύρος Ι. Ράγκος, Ιωάννης Συκουτρής (1901-1937): η φιλολογία ως ηρωική ζωή
12. Αμφιλόχιος Παπαθωμάς, Στυλιανός Καψωμένος. Τα πρώτα χρόνια και η ενασχόλησή του με τη γλώσσα των ελληνικών παπύρων
13. Μαργαρίτα Σωτηρίου, Μούσαις Χάρισι θῦε: Η Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1926-1940)
14. Στέφανος Τόκος, Οι νεοελληνικές μεταφράσεις των Μεταμορφώσεων του Οβιδίου κατά την περίοδο του νεότερου ελληνικού κράτους
15. Βασίλειος Π. Βερτουδάκης, Φιλολογία και ιδεολογία. Το ζήτημα της μετάφρασης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στη νεότερη Ελλάδα έως και τη δεκαετία του 1930

«Λάφυρα του θανάτου: Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μέσα από τον φωτογραφικό φακό του Γεράσιμου Νεόφυτου». Πρακτικά Δ΄ Διεθνούς Συνεδρίου H διαχρονία του Παπαδιαμάντη. Λογοτεχνία – Ζωγραφική – Θέατρο – Κινηματογράφος – Τηλεόραση – Μουσική, 23-25 Σεπτεμβρίου 2021, Σκιάθος (διαδικτυακά), 15-16 Οκτωβρίου 2021, Αθήνα (διαδικτυακά), Αθήνα, Εταιρεία Παπαδιαµαντικών Σπουδών, 2024. σ. 725-732 [σε συνεργασία με την Τζίνα Καλογήρου].

«Η δημιουργική γραφή, ο διακαλλιτεχνικός διάλογος και η διδασκαλία της συστάδας λογοτεχνικών κειμένων στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών (Λογοτεχνία / Γυμνάσιο)». Πρακτικά 5ου Διεθνούς Συνεδρίου «Δημιουργική Γραφή» (Δημιουργική Γραφή 2022) (Παλέρμο, 16-18 Σεπτεμβρίου 2022), επιμέλεια Γκάτσου Νεφέλη – Δούκα Αρετή – Καραμαλή Ιωάννα – Κική Μαγδαλινή – Χαλκιά Νατάσα – Χουρδάκη Παρασκευή – Κωτόπουλος H. Τριαντάφυλλος – Καλογήρου Τζίνα – Caracausi Maria Rosa. Εκδότης ΔΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή», Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, 2023, σ. 1280-1312 (σε συνεργασία με τον Τάσο Μιχαηλίδη).

«Η δημιουργική γραφή ως επ(αν)ανάγνωση του εαυτού: ο λόγος «εις εαυτόν» στο αυτοβιογραφικό κείμενο του Gérard de Nerval Αυρηλία (1853-1854)». Πρακτικά 5ου Διεθνούς Συνεδρίου «Δημιουργική Γραφή, επιμέλεια Γκάτσου Νεφέλη – Δούκα Αρετή – Καραμαλή Ιωάννα – Κική Μαγδαλινή – Χαλκιά Νατάσα – Χουρδάκη Παρασκευή – Κωτόπουλος H. Τριαντάφυλλος – Καλογήρου Τζίνα – Caracausi Maria Rosa. Εκδότης ΔΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή», Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, 2023, σ. 1507-1520 (σε συνεργασία με την Βίκυ Πάτσιου).

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να προσεγγίσει τον Αλέξανδρο Κοτζιά ως δημόσιο-παρεμβατικό διανοούμενο. Επικεντρώνεται σε δύο διαφορετικά ιστορικά περικείμενα, αυτό της πρώιμης μετεμφυλιακής περιόδου και εκείνο της δεκαετίας του ’80, όπου ο συγγραφέας παρεμβαίνει με την Πολιορκία (1953) και τον Ιαγουάρο (1987), έργα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, προκειμένου να διαρρήξει το άμεσα ή έμμεσα κυρίαρχο μνημονικό καθεστώς, προβάλλοντας αποχρώσεις οι οποίες συγκαλύπτονται ή αποσιωπώνται.

Υποστηρίζει ότι ο Κοτζιάς επιτελεί ένα είδος αντι-μνήμης τη μεταπολεμική περίοδο προκειμένου να αποφευχθεί η συλλογική λήθη, στεκόμενος παράλληλα κριτικά απέναντι στις αντιμαχόμενες ιδεολογίες στο ψυχροπολεμικό-μεταπολεμικό πλαίσιο. Επιπλέον, η πρόσληψη των προαναφερθέντων έργων συναρτάται από τις επικρατούσες πολιτικές συνθήκες κάθε φορά. Παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση ανάμεσα στις δύο περιόδους παρέμβασης, τη δεκαετία του 1950 και αυτή του 1980, ο Κοτζιάς παρουσιάζεται απόλυτα συνεπής με τον ρόλο του. Εντός της ελληνικής εκδοχής του Ψυχρού Πολέμου επιτελεί την παρέμβασή του στο δημόσιο πεδίο όχι βέβαια με όρους πολιτικής συμμετρίας, μα διεγείροντας υποκείμενες μνήμες, συχνά δυσάρεστες και ενίοτε άρρητες. Εναντιώνεται στις ιστορικές στρεβλώσεις που νομοτελειακά διακρατούν τη μνήμη, επιτελώντας τον ρόλο του διανοούμενου όχι ως πολιτικού απολογητή, αλλά ως δημόσιου προσώπου που οφείλει να παρεμβαίνει στα ιστορικά ορόσημα διατηρώντας μια στάση ιδιοσυγκρασιακά «αντιεξουσιαστική».
(Φρέαρ, τχ. 16, Σεπτέμβριος 2025)

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να προσεγγίσει τον Αλέξανδρο Κοτζιά ως δημόσιο-παρεμβατικό διανοούμενο. Επικεντρώνεται σε δύο διαφορετικά ιστορικά περικείμενα, αυτό της πρώιμης μετεμφυλιακής περιόδου και εκείνο της δεκαετίας του ’80, όπου ο συγγραφέας παρεμβαίνει με την Πολιορκία (1953) και τον Ιαγουάρο (1987), έργα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, προκειμένου να διαρρήξει το άμεσα ή έμμεσα κυρίαρχο μνημονικό καθεστώς, προβάλλοντας αποχρώσεις οι οποίες συγκαλύπτονται ή αποσιωπώνται.

Υποστηρίζει ότι ο Κοτζιάς επιτελεί ένα είδος αντι-μνήμης τη μεταπολεμική περίοδο προκειμένου να αποφευχθεί η συλλογική λήθη, στεκόμενος παράλληλα κριτικά απέναντι στις αντιμαχόμενες ιδεολογίες στο ψυχροπολεμικό-μεταπολεμικό πλαίσιο. Επιπλέον, η πρόσληψη των προαναφερθέντων έργων συναρτάται από τις επικρατούσες πολιτικές συνθήκες κάθε φορά. Παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση ανάμεσα στις δύο περιόδους παρέμβασης, τη δεκαετία του 1950 και αυτή του 1980, ο Κοτζιάς παρουσιάζεται απόλυτα συνεπής με τον ρόλο του. Εντός της ελληνικής εκδοχής του Ψυχρού Πολέμου επιτελεί την παρέμβασή του στο δημόσιο πεδίο όχι βέβαια με όρους πολιτικής συμμετρίας, μα διεγείροντας υποκείμενες μνήμες, συχνά δυσάρεστες και ενίοτε άρρητες. Εναντιώνεται στις ιστορικές στρεβλώσεις που νομοτελειακά διακρατούν τη μνήμη, επιτελώντας τον ρόλο του διανοούμενου όχι ως πολιτικού απολογητή, αλλά ως δημόσιου προσώπου που οφείλει να παρεμβαίνει στα ιστορικά ορόσημα διατηρώντας μια στάση ιδιοσυγκρασιακά «αντιεξουσιαστική».
(Φρέαρ, τχ. 16, Σεπτέμβριος 2025)

Νέα φιλολογικά επιμελημένη έκδοση του πρώτου βιβλίου που εξέδωσε ο Α. Καρκαβίτσας το 1892 και επανεξέδωσε αναθεωρημένο το 1921. Περιλαμβάνει έξι από τα αντιπροσωπευτικότερα κείμενα της πρώτης του συγγραφικής περιόδου και ορισμένα από τα καλύτερα της συνολικής του διηγηματογραφίας. Η παρούσα έκδοση, ορθογραφικά προσαρμοσμένη στις σημερινές αναγνωστικές ανάγκες και συνοδευόμενη από σχόλια και αναλυτικό γλωσσάρι, επιδιώκει να επανασυστήσει τα εν λόγω διηγήματα φωτίζοντας αδιερεύνητες πτυχές τους, σε συνάρτηση με τις αισθητικές και ιδεολογικές αναζητήσεις του συγγραφέα αλλά και τις ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές και πολιτισμικές ζυμώσεις.
A newly annotated edition of the first book published by A. Karkavitsas in 1892 and republished in a revised form in 1921. It includes six of the most representative texts from his early writing period, along with some of the finest examples of his short fiction overall. This edition, orthographically adapted to meet current reading conventions and accompanied by commentary and a detailed glossary, seeks to reintroduce these stories by shedding light on previously unexplored dimensions—both in relation to the author’s literary and ideological pursuits and within the broader context of the sociopolitical and cultural ferment of the time.

γράφει ο Βασίλης Μακρυδήμας (*) Στην άμμο τα έργα στήνονται μεγάλα των ανθρώπων, / και σαν παιδάκι τα γκρεμίζει ο Χρόνος με το πόδι, έγραφε στο ποίημα με τίτλο «Φθορά» ο Καρυωτάκης, τελευταίο της δεύτερης σειράς των «Ελεγειών». Μέσα στην πυκνότητα αυτού του δίστιχου συνοψίζεται η αντίληψη για τον πανδαμάτορα χρόνο, κυρίως για την αρνητική δράση του σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές τύχες των έργων τέχνης. Παρ' όλα αυτά, σχεδόν εκατό χρόνια αφότου γράφτηκε η τελευταία της σελίδα, συζητάμε ακόμα για την ποίηση του Καρυωτάκη, τη Ενημερωθείτε

Two and a half thousand years ago I would have been put to death by
any Greek city state for publishing this paper. Releasing, publishing, or
revealing the truths of the mysteries to the uninitiated, faced the
ultimate of penalties, namely that of death. Disclosing of the content of
the Eleusinian mysteries was a disgraceful act and was unaccepted
even in the democratic state of Athens. This is an attempt to break this
old tradition and the code of conduct the initiates held and reveal what
was taking place in one of the most important yearly initiation practices
witnessed in human history. I do so to assert that today’s regression
therapists did not ‘discover the wheel’ but that through their therapeutic
approach, arrive through a different route, to a somewhat similar result
of awakening their clients to spiritual realms.
I

On pense souvent qu’une infidélité signe la fin d’un couple. Pourtant, certaines histoires montrent l’inverse : une passion adultère qui s’écroule peut parfois réveiller et sauver une relation conjugale en danger. Cette crise agit comme un révélateur : elle met en lumière les manques, brise les illusions et force à un retour à l’essentiel. C’est dans l’effondrement de l’amour interdit que certains redécouvrent la valeur de leur couple et trouvent la force de le reconstruire, plus adulte, plus lucide, parfois même plus fort.

Cinquante ans après sa publication originale en 1967, le témoignage d'Ernst Israël Bornstein La longue nuit est enfin disponible en français, dans la traduction de Colin Reingewirtz, aux éditions Hermann. L'auteur, médecin dentiste juif d'origine polonaise ayant vécu en Allemagne après la guerre, a écrit son témoignage de déportation Die lange Nacht dans les années 1950, sur exhortation d'un de ses professeurs d'université, Max Mikorey, qui en a écrit la préface, même si la publication n'est arrivée que dix ans après. Il demeure l'un des premiers textes sur la Shoah publiés en allemand et sans doute parmi les premiers en Europe.

Πρόλογος
Ένα σημαντικό και διαχρονικό βιβλίο, είτε ιστορίας είτε λογοτεχνίας, παραμένει επίκαιρο σε όλες τις εποχές και αυτό γιατί έχει πολλά προσωπεία και αναγνώσεις και μπορεί να συνεχίζει να προσφέρει τροφή για σκέψη στο διηνεκές. Έτσι και το «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα» του Ίωνος Δραγούμη, έχει κατά καιρούς αναγνωστεί ως «ένα εθνικό προσκλητήριο της Παλαιάς Ελλάδας για την Μακεδονία», μια «αλυτρωτική και αντάρτικη πραγματεία», ένα «ξυπνητήρι εθνικής συνείδησης», ή ως «πνευματικό μνημόσυνο του μεγάλου Μακεδονομάχου Παύλου Μελά».

Broadly speaking, both in his novels, Report to El Greco, The Fratricides, even Christ Recrucified, as well as dramas (e.g. Kouros, Melissa), the Greek writer Nikos Kazantzakis transfigures certain classic ancient paradigms. These relate in particular to conflicting situations, thus understanding the supremacy of several creators compared with the aspiration towards the perfection of some creatures, as the eternal dominance of the human substance. In other words, beyond the autobiographical configuration, though unacknowledged by the author, his writings bear the mark of an agony that is finally filled with serenity, corresponding to an ideal apathanatismos. Always referring to the heroes and demigods (Dyonissos, Theseu, Ariadne, Minotaur, etc.), this writer translates, on the one hand, paradoxically, the experiences of modern man into a classical, almost austere antiquity in a kind of reversible katharsis over time, and on the other he completes all the ancient protagonists with their modern features, and more with some personal characteristics. Therewith, the traditional and modernistic symbols, myths, or meanings are melted in an innovative (tehné) hermeneutic crucible, through which, either by a sustained struggle, or a sophisticated fight, new creatures as they are encountered in most Kazantzakian dramas are contrived.

Ο καστοριανός ιατροφιλόσοφος και λόγιος του 18ου αιώνα Θωμάς Μανδακάσης επιμελητής της μοναδικής έκδοσης του δίτομου έργου του Καισάριου Δαπόντε Καθρέπτης Γυναικῶν (Λιψία, 1766) προσέθεσε έξι δικά του στιχουργήματα ως επίμετρο στο πρώτο τόμο του έργου, τα οποία αντλούν τη θεματική τους από τη θεολογική γραμματεία (ύμνους), τα φιλοσοφικά αναγνώσματα και τις θεολογικές και παιδαγωγικές ιδέες του συγγραφέα τους.
Στη μελέτη εκδίδονται για πρώτη φορά κριτικά τα στιχουργήματα του Μανδακάση, καθώς όχι μόνο το έργο του  δεν έχει εκδοθεί και μελετηθεί στο σύνολό του, αλλά και η συγκεκριμένη συλλογή του Καισάριου Δαπόντε δεν έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της φιλολογικής έρευνας.