PhD Candidate of archaeology (prehistoric)

شهرستان قروه در جنوب شرق استان کردستان و در حاشیه شمال شرق زاگرس مرکزی واقع شده است. این شهرستان بخشی از حوضه آبریز قزل‌اوزن است. که بعلت شرایط مناسب جغرافیایی استقرارهای باستانی از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره اسلامی در این منطقه شکل گرفته است. در این شهرستان با توجه به بررسی‌های صورت گرفته تا کنون 35 محوطه دوره اشکانی شناسایی شده است. هدف از این پژوهش مطالعه الگو‌های استقراری محوطه‌های اشکانی، رابطه این محوطه‌ها با محیط جغرافیایی و نوع معیشت است. در این مقاله علاوه بر استفاده از داده‎های حاصل از بررسی‌های صورت گرفته، برای تحلیل داده‌ها از نقشه‌های تهیه شده از نرم‌افزار GIS و همچنین از نرم‌افزار Spss  استفاده شده است. در ابتدا بر اساس مساحت محوطه‌ها به چهار خوشه تقسیم شده و سپس با توجه به نقشه‌های تهیه شده از GIS پنج فاکتور در نظر گرفته شده است. این فاکتورها شامل: میزان ارتفاع از سطح دریا، میزان فاصله از رود، میزان شیب، جهت شیب و کاربری زمین است. در نهایت به کمک نرم افزار Spss به تحلیل خوشه‌ها و همچنین به ارتباط و همبستگی آنها با استفاده از فاکتورهای در نظر گرفته شده، پرداخته شده است. بر این منظور از آزمون‌های یک‌بعدی، رگرسیون، آرپیرسون و آماره شف از آزمون اف نرم افزار Spss  استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از این آزمون‌ها بین خوشه‌ها با برخی از فاکتورها ارتباط معناداری وجود دارد. در مجموع اکثر محوطه‌ها در خوشه‌های یک و دو قرار گرفته‌اند که کمتر از دو هکتار وسعت دارند. از لحاظ استقرار برخی از این محوطه‌ها بصورت استقرارهای موقت بوده که به چراگردی می‌پرداختند و تعدادی دیگر بطور دقیق مشخص نیست ولی احتمالا استقرارگاههای ثابت بودند که بصورت روستاهای کوچک کشاورزی و دامداری بودند. اما خوشه سه و چهار همگی استقرارگاه‌های ثابت بودند که به کشاورزی و باغداری و دامپروری می‌پرداختند. بطور خلاصله می‌توان دو نوع الگوی استقراری موقت و ثابت را در دوره اشکانی در شهرستان قروه مشاهده کرد.


کلید واژگان: کردستان، قروه، دوره اشکانی، الگوهای استقراری.

The eastern part of Kurdistan Province, the region under Study, includes cities such as Bijar, Qorveh and Dehgolan. This region is a high plain which differs from western Kurdistan topographically. Recently, this region has been archaeologically surveyed by the Iranian Center for Archaeological Research (ICAR) successively. As a result, various ancient sites, dated back from prehistoric times to the Islamic period were identified among which 16 are attributed to the "Yanik culture". The main aim of the present study is to analyze the settlement pattern of Yanikian sites in the eastern Kurdistan and their relationship with natural environment. In this study, parameters such as altitude, distance to the river, size of the sites, slope and so on have been taken into account and studied via GIS software. The study shows that Yanikian settlements have been centered in southern part of the region and they are rare in the northern parts.

شرق استان کردستان، منطقه مورد مطالعه این مقاله، شامل سه شهرستان بیجار، قروه و دهگلان است. این منطقه بصورت دشت مرتفعی است که از لحاظ ناهمواری متفاوت از غرب کردستان است. در نتیجه بررسی‌های باستان‌شناختی که در سال‌های اخیر از سوی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در این منطقه صورت گرفته، محوطه‌هایی از دوران پیش از تاریخ تا دوره اسلامی شناسایی شده که در این بررسی‌ها 21 محوطه مربوط به فرهنگ کورا-ارس بدست آمده است. هدف از این مقاله بازسازی الگوی‌های استقراری محوطه‌های مربوط به این فرهنگ در شرق کردستان و رابطه آن‌ها با محیط است. در این تحلیل شاخصه‌هایی چون میزان ارتفاع از سطح دریا، دوری و نزدیکی به منابع آب، مساحت محوطه‌ها، میزان شیب و جهت شیب محوطه‌ها در نظر گرفته شده و برای این منظور از نرم افزار GIS استفاده شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که استقرارهای مربوط به فرهنگ کورا-ارس در بخش جنوبی منطقه مورد مطالعه تمرکز یافته‌اند و قسمت شمالی تقریباً فاقد محوطه‌های این فرهنگ است. نتیجه‌ای که از این مطالعات حاصل شده، شناسایی چندین الگوی استقراری مبتنی بر زیستگاه‌های دائمی و فصلی فرهنگ کورا-ارس در این منطقه است. در این مقاله به مطالعه و بازسازی این الگوها پرداخته می‌شود.

Human burials from archaeological excavations are of great importance due to the available information on the history and culture of human societies. Today, in addition to studies of the burial form and the data in the grave, human bones have also shown the necessity of anthropological studies in the form of biological and archaeological studies to identify diets, types of diseases, Human Migration, etc that are based on the identification of the constituents of skeletons, stable isotopes, age and sex abundances, traumas, and so on. Generally, Every year in archaeological excavations from Islamic sites to pre-historic sites, human and animal skeletal remains are found in various burials that their fate is as follows.

The eastern part of Kurdistan Province, the region under Study, includes cities such as Bijar, Qorveh and Dehgolan. This region is a high plain which differs from western Kurdistan topographically. Recently, this region has been archaeologically surveyed by the Iranian Center for Archaeological Research (ICAR) successively. As a result, various ancient sites, dated back from prehistoric times to the Islamic period were identified among which 16 are attributed to the "Yanik culture". The main aim of the present study is to analyze the settlement pattern of Yanikian sites in the eastern Kurdistan and their relationship with natural environment. In this study, parameters such as altitude, distance to the river, size of the sites, slope and so on have been taken into account and studied via GIS software. The study shows that Yanikian settlements have been centered in southern part of the region and they are rare in the northern parts.

Prehistoric funeral ceremony helps the researcher for reconstructing of the different parts of ancient societies, since it has a great connection to various aspects of social and economic parts of human life. Shahr-i Sokhta is one of the important Bronze Age sites in southeast and east of Iranian plateau and the excavations on the necropolis has revealed great quantitative amounts of archaeological material from early to late 3 rd and early 2 nd millennium B.C. By now, more than 1000 graves were excavated by Italian and Iranian mission at the greatest Bronze Age necropolis of Iran. In the present research, by using SPSS application, R-Pearson, F-test and the other kinds of statistical tests have been done for data analysis of the materials excavated on the graveyard of Shahr-i Sokhta. The different aspects of SocioEconomic implications of this society considered by statistical analysis of the graves material of Shahr i Sokhta that excavated from 1997 to 2003 and 214 burials with related dating is taken to account. Therefore, By SPSS application, R-Pearson, F-test and the other kinds of statistical tests have been done for data analysis of the materials. Based on the results, in Shahr-i Sokhta from period I to IV, some changes take place on the grave structures, the number of goods, the number of prestige goods and finally the numerical values of the graves as dependent factors of the research. Interpretation of the results shows that some changes in the socioeconomic conditions and class stratification taken place by divide wealth as well as the changes on beliefs of the ritual ceremonies from early 3 rd to early 2 nd millennium B.C. Interpretation of the results shows the meaningful relationship between chronology and number and quality of goods in the grave from period I to period IV.

st in occurred been has production and collecting food how and why Analyzing research anthropological and archaeological main the of one been always has societies this In .pottery especially ,finds archaeological using done is work This .question In .BC millennium nd2 the to th4 the from Mazandaran East of situation livelihoodsocio the understand to usage pottery Tepeh Yaqut of study through tried we ,research storage food ,wares kitchen :categories three into divided were potteries ,use of terms ,stages construction ,clay as such variables Various .containers uses daily and ,containers were tests Wallis-Kruskal and Square-Chi .considered been have form and decoration relationship the and variables mentioned the between relationship the analyze to used economic-socio The .consequently locus the of each and pottery of use the between nd2 to th4 from communities Mazandaran eastern of question specific the is situation the is which ,Mazandaran of east the in place took event this Probably .BC millennium Central and Plain Gorgan the to gateway the and cultures different of point intersection ,Shahrood the and Alborz Central of slopes southern the and ,hand one the on Asia a is There .happened has ,plains mountainous the through plains Semnan and ,Damghan some with containers storage food and pottery kitchen between relationship significant the of middle the In .containers uses daily on weak very is relationship this but; locus and produced was pottery diverse more and more ,site this in lifetime and settlement variety The .pottery of production the in observed was legality and standard certain a the of one be can diet the of diversity the increasing of sign a as containers of uses of more become to community Tepeh Yaqut of life subsistence and social the for reasons .onwards BC millennium third the from complicated nd2 to th4 ,Tapepeh Yaqut ,Mazandaran of East ,Livelihood and Life Social