The aim of this paper is to present the main premises of googlism and to characterize the various... more The aim of this paper is to present the main premises of googlism and to characterize the various ways of understanding it. The paper comprises two main parts: the first part presents the main elements of googlism (the doctrine, moral principles, the cult and the community), which makes it resemble a religion in its conventional meaning. However, it emphasizes that the similarity to a religion is only superficial since one crucial element is missing: the affirmation of a supernatural and personal Absolute and an existential, dynamic and holistic interpersonal relation between It and man. Sacralization and deification of a search engine can hardly be regarded as a constitutive element of a religion. The second part contains characteristics of googlism as a lay religion, with the sacrum reduced to natural aspects as a result of technology sacralization; a digital religion, that is, a technological space which favors the creation of new religious content and practice; the "new spirituality" of the man of the era of a digital revolution; and, finally, a "joke religion," which is a parody of religious life.
Immanentna duchowość współczesności [Immanent Spirituality of Modernity] Streszczenie: Celem podj... more Immanentna duchowość współczesności [Immanent Spirituality of Modernity] Streszczenie: Celem podjętych rozważań jest charakterystyka zasadniczych przejawów współczesnej duchowości immanentnej, czyli niemającej odniesienia do transcendentnego Boga osobowego i religii instytucjonalnej, lecz zamkniętej w granicach świata naturalnego. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zostały doprecyzowane pojęcia religii, religijności i duchowości. Zwrócono uwagę na różnice w klasycznej i współczesnej koncepcji duchowości. W drugiej natomiast ukazano dwie często ze sobą powiązane formy duchowości immanentnej, do których należą relacja ze światem przyrody (kosmiczne uczucie jedności, odkrywanie złożoności świata, przeżycie numinosum, intuicja rzeczywistości ostatecznej) i przeżycia podmiotu ludzkiego (różnorodność stanów psychicznych, afirmacja godności człowieka, zakwestionowanie podmiotowości).
The purpose of this paper is to analyse the main theses of the Czech philosopher, sociologist, an... more The purpose of this paper is to analyse the main theses of the Czech philosopher, sociologist, and theologian Tomáš Halík on atheism. He departs from the dogmatic understanding of atheism as the conviction of the non-existence of God or the lack of conviction of His existence and argues on the side of atheism as a way of purification and maturation of faith. The article consists of two parts. In the first one the context of the emergence, sources and main types of dogmatic atheism are presented. In the second part, the concept of atheism as a way of faith's criticism (criticism of inadequate concepts and ideas about God) and a form of existential experience (experiencing God's silence, absence and "death" and the insufficiency of human mental powers in His cognition) is outlined.
Recenzja: Ireneusz Ziemiński, Religia jako idolatria. Esej filozoficzny o nieuchronności elementów idolatrycznych w religii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2020, 218 s. ISBN 978-83-7972-362-1
Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofi... more Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; obszary zainteresowań: filozofia religii, filozofia społeczna; publikował m.in. w "Idei", "Filozofii Chrześcijańskiej", "Logosie i Ethosie", "Studiach Warmińskich". C hrześcijaństwo, obok judaizmu i islamu, jest jedną z dominujących religii w świecie. Powstało w obrębie kultury semickiej, ale bardzo szybko zostało powiązane z kulturą grecką. Tym samym zmieniło swój charakter i przybrało nowe formy. Podleganie zmianom jest zresztą typowe dla chrześcijaństwa. Ma ono miejsce zwłaszcza w czasach kryzysu oraz procesów inkulturacji. Wydaje się, że na przełomie wieku XX i XXI mamy również do czynienia z ważnymi zmianami dokonującymi się w łonie religii chrześcijańskiej. Związane są one z jednej strony z kryzysem religii i sekularyzacją cywilizacji zachodnioeuropejskiej, której tożsamość była historycznie kształtowana przez chrześcijaństwo. Z drugiej natomiast łączą się z ożywieniem religijnym na innych kontynentach i przenikaniem tamtejszych form religijności na teren Europy. Poniższe analizy składają się z trzech zasadniczych części. W części pierwszej będą wskazane zasadnicze tendencje przemian
Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik ... more Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Teologii Uniwersy tetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; obszary zainteresowań: filozofia religii, filozofia społeczna;
Recenzja: Ireneusz Ziemiński, Religia jako idolatria. Esej filozoficzny o nieuchronności elementów idolatrycznych w religii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2020, 218 s. ISBN 978-83-7972-362-1
Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofi... more Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; obszary zainteresowań: filozofia religii, filozofia społeczna; publikował m.in. w "Idei", "Filozofii Chrześcijańskiej", "Logosie i Ethosie", "Studiach Warmińskich". C hrześcijaństwo, obok judaizmu i islamu, jest jedną z dominujących religii w świecie. Powstało w obrębie kultury semickiej, ale bardzo szybko zostało powiązane z kulturą grecką. Tym samym zmieniło swój charakter i przybrało nowe formy. Podleganie zmianom jest zresztą typowe dla chrześcijaństwa. Ma ono miejsce zwłaszcza w czasach kryzysu oraz procesów inkulturacji. Wydaje się, że na przełomie wieku XX i XXI mamy również do czynienia z ważnymi zmianami dokonującymi się w łonie religii chrześcijańskiej. Związane są one z jednej strony z kryzysem religii i sekularyzacją cywilizacji zachodnioeuropejskiej, której tożsamość była historycznie kształtowana przez chrześcijaństwo. Z drugiej natomiast łączą się z ożywieniem religijnym na innych kontynentach i przenikaniem tamtejszych form religijności na teren Europy. Poniższe analizy składają się z trzech zasadniczych części. W części pierwszej będą wskazane zasadnicze tendencje przemian
Czy Bóg jest surowy? Jeśli surowy, to jak ową surowość pogodzić z głoszonym powszechnie Jego miło... more Czy Bóg jest surowy? Jeśli surowy, to jak ową surowość pogodzić z głoszonym powszechnie Jego miłosierdziem? Próbę odpowiedzi na te pytania podejmuje Paul K. Moser w wydanej w ubiegłym roku w polskim tłumaczeniu kolejnej książce pod znamiennym tytułem Surowość Boga. Stawia w niej tezę, że pewien rodzaj surowości jest wpisany nie tylko w charakter samego Boga, lecz również w Jego relację z człowiekiem. Publikacja jest zatem oryginalną próbą zestawienia nie tylko surowości z miłosierdziem, lecz także Bożej sprawiedliwości i miłosierdzia w relacji z człowiekiem. Paul K. Moser jest amerykańskim filozofem, którego twórczość mieści się w ramach tradycji analitycznej. W swoich badaniach koncentruje się przede wszystkim na epistemologii i filozofii religii. Od roku 1983 wykłada na Loyola University w Chicago, na którym był też szesnaście lat dziekanem Wydziału Filozofii. Jest autorem około 170 artykułów i kilku książek. Do najważniejszych należą: The Elusive God. Reorienting Religious Epistemology, The Evidence For God, Religious Knowledge Reexamined, The God Relationship. The Ethics for Inquiry about the Divine, Understanding Religious Experience. From Conviction to Life's Meaning, The Divine Goodness of Jesus. Impact and Response oraz prezentowana The Severity of God. Religion and Philosophy Reconceived. Książka składa się z Wprowadzenia w myśl Mosera (autorstwa tłumacza), Wstępu, pięciu rozdziałów i bibliografii. Moser omawia we Wstępie rozumienie pojęcia surowości oraz pełnioną przez nią terapeutyczną funkcję w życiu człowieka. W rozdziale pierwszym (Surowość a Bóg) Moser prezentuje własne pojęcie boskości i mądrości Bożej. Precyzuje ponadto związek surowości z moralnym charakterem Boga, zbawczym celem Jego działań wobec ludzi i wolnością podmiotów ludzkich wezwanych do głębokiej przemiany moralnej na wzór Boga. Rozdział drugi (Surowość a zmienność) zawiera analizy wpływu zmienności świata na postawę człowieka wobec surowego Boga teizmu judeochrześcijańskiego i miłości agapē jako stabilizatora związku Boga z człowiekiem. W rozdziale trzecim (Surowość a świadectwo) Moser ukazuje dylematy związane z konfliktem woli ludzkiej z wolą Boga (symbolem jest Ogrójec) i ukryciem Boga przed człowiekiem. Zostały też podjęte kwestie z zakresu epistemologii religii (motywy
Jednym z dominujących nurtów myśli społecznej XIX i XX w. jest niewątpliwie liberalizm. Liberaliz... more Jednym z dominujących nurtów myśli społecznej XIX i XX w. jest niewątpliwie liberalizm. Liberalizm (łac. liber-wolny) to ideologia lub kierunek oparty na indywidualistycznej koncepcji człowieka podnoszący wolność osobistą, polityczną i gospodarczą jednostki do rangi najwyższego ideału 1. Filozoficzny fundament liberalizmu stanowią następujące elementy: indywidualizm (pierwszeństwo jednostki przed jakąkolwiek zbiorowością), egalitaryzm (równość ludzi), uniwersalizm (jedność natury ludzkiej jako podstawa takich samych stosunków społecznych niezależnie od kontekstu geograficznego i historycznego) oraz wiara w postęp (permanentny proces doskonalenia natury ludzkiej oraz instytucji społeczno-politycznych). W wyniku takich założeń teoretycznych mamy następujące konsekwencje: jednostka jest podmiotem praw naturalnych, naczelnym prawem jest własność, od jednostki pochodzi wszelka władza w państwie, władza ta ma charakter ograniczony, obowiązuje zasada podziału władzy oraz możliwość oporu wobec niej, legitymacja władzy i zobowiązanie do posłuszeństwa jej pochodzą od jednostki, państwo to organizacja nie naturalna, lecz dobrowolna 2. Na podstawie powyższych twierdzeń można uważać liberalizm za teorię polityczną lub filozoficzną. Jako teoria polityczna posiadałby on następujące założenia: ograniczenie władzy rządu, brak przymusu, autonomia jednostki, związek wolności z własnością. Natomiast jako teoria filozoficzna zakładałaby ontologiczne pierwszeństwo osób indywidualnych przed grupami społecznymi i relacjami, wolny
The purpose of this article, whose point of reference are selected works of the Czech philosopher... more The purpose of this article, whose point of reference are selected works of the Czech philosopher and theologian Tomáš Halík, is to critically analyse his concept of God. He distances himself from the idea of the Absolute as a construct of human reason and turns to the concept of God as an ontic foundation of the world. He rejects the concept of the Absolute alienated and separated from the world and embraces the vision of God hidden in the depths of reality and allowing us to experience his proximity in various ways. In the first part of the article, the philosophers’ concept of God, identified with the First Mover of the world and the Supreme Being, is critiqued. In the second part, the vision of God as the foundation and depth of being and the related issues of pantheism, panentheism and the personality of God are outlined. In the third part, attention is given to the fundamental ways of experiencing His presence and proximity, which include the experience of nature and historica...
Czy Bóg jest surowy? Jeśli surowy, to jak ową surowość pogodzić z głoszonym powszechnie Jego miło... more Czy Bóg jest surowy? Jeśli surowy, to jak ową surowość pogodzić z głoszonym powszechnie Jego miłosierdziem? Próbę odpowiedzi na te pytania podejmuje Paul K. Moser w wydanej w ubiegłym roku w polskim tłumaczeniu kolejnej książce pod znamiennym tytułem Surowość Boga. Stawia w niej tezę, że pewien rodzaj surowości jest wpisany nie tylko w charakter samego Boga, lecz również w Jego relację z człowiekiem. Publikacja jest zatem oryginalną próbą zestawienia nie tylko surowości z miłosierdziem, lecz także Bożej sprawiedliwości i miłosierdzia w relacji z człowiekiem. Paul K. Moser jest amerykańskim filozofem, którego twórczość mieści się w ramach tradycji analitycznej. W swoich badaniach koncentruje się przede wszystkim na epistemologii i filozofii religii. Od roku 1983 wykłada na Loyola University w Chicago, na którym był też szesnaście lat dziekanem Wydziału Filozofii. Jest autorem około 170 artykułów i kilku książek. Do najważniejszych należą: The Elusive God. Reorienting Religious Epistemology, The Evidence For God, Religious Knowledge Reexamined, The God Relationship. The Ethics for Inquiry about the Divine, Understanding Religious Experience. From Conviction to Life's Meaning, The Divine Goodness of Jesus. Impact and Response oraz prezentowana The Severity of God. Religion and Philosophy Reconceived. Książka składa się z Wprowadzenia w myśl Mosera (autorstwa tłumacza), Wstępu, pięciu rozdziałów i bibliografii. Moser omawia we Wstępie rozumienie pojęcia surowości oraz pełnioną przez nią terapeutyczną funkcję w życiu człowieka. W rozdziale pierwszym (Surowość a Bóg) Moser prezentuje własne pojęcie boskości i mądrości Bożej. Precyzuje ponadto związek surowości z moralnym charakterem Boga, zbawczym celem Jego działań wobec ludzi i wolnością podmiotów ludzkich wezwanych do głębokiej przemiany moralnej na wzór Boga. Rozdział drugi (Surowość a zmienność) zawiera analizy wpływu zmienności świata na postawę człowieka wobec surowego Boga teizmu judeochrześcijańskiego i miłości agapē jako stabilizatora związku Boga z człowiekiem. W rozdziale trzecim (Surowość a świadectwo) Moser ukazuje dylematy związane z konfliktem woli ludzkiej z wolą Boga (symbolem jest Ogrójec) i ukryciem Boga przed człowiekiem. Zostały też podjęte kwestie z zakresu epistemologii religii (motywy
Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik ... more Prezbiter archidiecezji warmińskiej, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Teologii Uniwersy tetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; obszary zainteresowań: filozofia religii, filozofia społeczna;
Celem artykułu jest zaprezentowanie zasadniczych idei libertarianizmu. Do głównych przedstawiciel... more Celem artykułu jest zaprezentowanie zasadniczych idei libertarianizmu. Do głównych przedstawicieli libertarianizmu należą m.in.: Jay A. Nock, Ayn Rand, Robert Nozick, Murray N. Rothbard i Hans H. Hoppe. Libertarianizm jako odłam liberalizmu wyróżnia wiele doktryn, nurtów i ruchów, można o nim powiedzieć, że jest to nurt kulturowy, teoria filozoficzna lub ideologia. Uważa się, że libertarianizm powinien być traktowany przede wszystkim jako odmiana liberalizmu, zwłaszcza liberalizmu klasycznego jako pewnej doktryny życia społeczno-politycznego (mającej jednak pewne założenia metafizyczno-antropologiczne) i próba jej konsekwentnego rozwinięcia. Pomimo różnych odmian libertarianizmu, wśród których jedne są radykalne, inne zaś umiarkowane, może być on scharakteryzowany za pomocą kilku zasadniczych idei, do których należą idea wolnej jednostki, własności prywatnej i wolnego rynku, sprawiedliwości, praw człowieka, krytyki państwa i wspierania społeczeństwa obywatelskiego.
The author of the article reflects on the future of the Christianity. Its features will include t... more The author of the article reflects on the future of the Christianity. Its features will include the disappearance, at least partially, of the existing forms and the appearance of its new versions. The purpose of the analyses, which consist of two main parts, is to show, above all, the situation of the Christianity in contemporary European culture – marked by an aversion to it, depriving it of its supernaturality, treating it functionally and denying it the right to be in possession of the truth. Then it will be emphasized that religion will survive by being an inalienable element of the structure of human being and a response to human existential problems, and attention will be paid to the four basic forms of future Christianity (reduction to ethics, pantheistic versions, transformation into spirituality or life in diaspora).
The author of the paper attempts to reflect critically on the encounter paradigm of faith. In his... more The author of the paper attempts to reflect critically on the encounter paradigm of faith. In his opinion, faith cannot be understood as an encounter, because man never meets a personal God directly, instead only having some experience of Him through another being. The two main reasons for this view stem from a reflection on the nature of encounter and of religious experience. The article consists of two main parts. The first part presents the concept of faith as an encounter against the background of the main ways of understanding faith (propositional and non-propositional). In the second part, the author offers a critique of the encounter paradigm of faith based on a reflection on the nature of encounter and of religious experience. Particular attention is paid to the essential features of encounter and religious experience.
Uploads
Papers by Karol Jasiński