Terörizm Olgusuna Schrödinger’in Kedisi Olarak Bakmak

INTERNATIONAL ACADEMIC RESEARCH CONGRESS 2018, 2018

8.yılına giren Suriye iç savaşı, Suriye ve Irak merkezli birçok örgütün kuruluşuna ve güç kazanmasına yol açmıştır. Bu örgütlerden IŞİD ile PKK’nın Suriye kolu olarak faaliyetlerini sürdüren YPG, özellikle Batılı medya kuruluşları tarafından birbirlerinin anti-tezi olarak sunulmaktadır. Her iki örgütün de eylemleri incelendiğinde bölgede kendi ajandalarını uygulamak için asker-sivil ayrımı yapmaksızın terör saldırıları gerçekleştirdiği ve yine her iki örgütün de çok çeşitli insan hakları ihlallerinde bulunduğu görülmektedir. Çalışmada 2018 yılı içerisinde İngiliz The Guardian gazetesinde yayımlanan IŞİD ve YPG konulu 5’er haber, söylem çözümlemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan çözümleme sonucunda The Guardian gazetesinin, IŞİD ve YPG’ye yönelik haberlerde terör söylemini, Batılı devletlerin bölge politikasıylu uyumla bir şekilde oryantalist reflekslerle inşa ettiği belirlenmiştir. Buna göre gazete, kendisini Batılı değerler üzerinden tanımlayan ve saldırılarını Suriye ve Türkiye topraklarıyla sınırlı tutan YPG ile ilgili olumlu bir söylem kurgularken; YPG’den farklı olarak Batılı ülkelerde de terör eylemleri gerçekleştiren IŞİD ile ilgili katı bir terör söylemi inşa etmiştir. Syrian Civil War, entering its 8th year, has led to the establishment and strength gaining of many Syria and Iraq based organizations. Among these organisations, YPG, which continued its activities as Syrian branches of PKK, and ISIS are presented by the Western media organisations as the antithesis of each other. When the actions of both organisations are examined, it is seen that they carried out terrorist attacks in order to implement their own agendas in the region without discriminating between soldiers and civilians; and again, both organizations are found to be involved in a wide range of human rights violations. In this study, 5 ISIS and 5 YPG news published in The Guardian newspaper in 2018 were analyzed using the method of discourse analysis. As a result of the analysis, it was determined that The Guardian newspaper composed ISIS and YPG news with orientalist reflexes in a manner consistent with the regional policies of the Western states. Accordingly, the newspaper, while constructing a positive discourse related to YPG which defines itself through Western values and limits its attacks within Syrian and Turkish lands; unlike the YPG, The Guardian has composed a strict terrorist discourse about ISIS that realizes terrorist actions in Western countries too. Anahtar Sözcükler: IŞİD, PYD, YPG, The Guardian, Oryantalizm, Söylem. Keywords: ISIS, PYD, YPG, The Guardian, Orientalism, Discourse.

Ermeni Araştırmaları, 2013

Öz: Ermeniler XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Develeti'ni yok etmeye çalışlan büyük güçlerin siyasi ve ekonomik desteğini arkasına alarak Osmanlı'ya karşı ayaklanmışlardır. Bu ayaklanma önceleri sosyal içerikli olsa da, daha sonra siyasi talepler ağırlık kazanmıştır. Ermeni siyasi eliti tarihi süreklilik içerisinde oluşan bir ortamda değil, büyük güçlerin 'serasında' büyütülmüş, Osmanlı'ya karşı maşa olarak kullanılmış ve kendi milletinden daha çok onların çıkarlarına hizmet etmiştir. Fransız Devrimi'nin etkileri Osmanlı topraklarında hiss edildiğinde, Avrupa'da eğitim almış Ermeniler Kilisenin de etkisi ile Osmanlı'da yeni siyasi arayış içine girmişlerdir. Ermeni siyasi teşkilatlanmaları sadece siyasi mücadelenin değil, aynı zamanda silahlı mücadelenin de planlarını yapmış ve buldukları ilk fırsatta bu planlarını hayata geçirmişlerdir. XIX. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı-Rus Savaşı, XX. yüzyılın başlarında Balkan Savaşı ve ardından Birinci Dünya Savaşı ortamında Ermeni siyasi eliti karmaşık bölgesel ve uluslararası gelişmelerden yararlanarak, siyasi mücadelede terör eylemlerinden daha sık kullanmaya başlamıştır. Ermenilerin siyasi talepleri ve terör eylemleri Rusya, İngiltere, Fransa ve ABD tarafından desteklenmiş ve Osmanlı'ya karşı baskı aracı olarak kullanılmıştır. XIX. yüzyılın sonları, XX. yüzyılın başlarında Ermeni bağımsızlık mücadelesinin öncülüğünü yapan Taşnaksutyun Partisi sosyalist ideolojisine sahip olsa da, faaliyeti değerlendirildiği zaman genelde yarı askeri bir görünüm sergilemektedir. Parti siyasi teşkilatlanmadan daha çok askeri teşkilatlanmaya önem vermiş, bu konuda özellikle Rusya ve Fransa'nın desteğini almıştır. Ermenilerin son yüz yıllık siyasi tarihi değerlendirildiğinde genelde terör ve kaba güçten asla vaz geçmedikleri anlaşılmaktadır. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra 'Nemesis (Yunanca İntikam Tanrısı)' terör örgütünü kuran Ermeniler İttihat ve Terakki üyelerine karşı terör eylemleri gerçekleştirmiş, 80'li yıllarda ASALA adıyla yeniden sesini duyurmuş ve nihayet 26 Şubat 1992'de Hocalı'da yapılan terör eylemi ile varlığını halen devam ettirdiğini kanıtlamıştır. Ermeniler sadece yabancılara karşı ERMENİ SİYASAL DÜŞÜNCESİNDE TERÖRİZM

Terör olgusunu siyasal sosyolojik, ekonomik, hukuksal, felsefi, ve uluslar arası jeopolitik nitelikleri nedeniyle net bir tanımla çerçevelendirmek mümkün görünmemekle beraber, kavramsal karşılığı olarak terörizmi kelime anlamıyla araştırdığımızda öncelikle , Latince "bilinmeyen ve öngörülemeyen bir tehlike karsısında duyulan aşırı korku ve endişe, dehşet" anlamına gelen "terror" kelimesinden türediği bilgisine ulaşıyoruz. 1 Türk Dil Kurumu resmi web sayfasında ise terör kelimesine karşılık olarak "yıldırma", terörizm kelimesine karşılık olarak ise "siyasi bir amaca ulaşmak için yıldırma hareketlerini düzenli bir biçimde kullanmak" tanımı yapılmaktadır. 2 ABD resmi kaynaklarına göre askeri terörizm, siyasi, dini veya ideolojik amaçları elde etmek için hükümetleri ya da toplulukları zorlamak ve sindirmek üzere bireylere ve mallara karşı illegal olarak şiddet ve kuvvet kullanmak veya kuvvet kullanma tehdidinde bulunmak; olarak tanımlanmaktadır. ABD dışişleri bakanlığınca benimsenmiş olan bir diğer tanımsa, genelde siyasal bir silah olarak bir ülkede kontrolü ele geçirmek, ülke politikalarını etkilemek, istikrarı bozucu, hükümetleri devirmek amacıyla şiddet kullanılması ve / veya kullanma tehdidinde bulunulmasıdır. Dr. R. Cline'nin tanımına göre ise terörizm, saldırılan veya tehdit edilen kurbanların sayısından, daha büyük bir kitle üzerinde caydırıcı ve karşı konulamaz bir korku yaratma, illegal eylemliliklerde bulunma amacıyla tasarlanmış şiddet veya şiddet tehdidinin kullanılmasıdır. Nathan Adams ise konuya bir başka perspektiften bakarak, şöyle bir tanımlamayı uygun görmüştür; şiddetin ilan 1 Emre Öktem, "Uluslar arası Hukukta Terörizm" İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi 2 www.tdk.gov.tr erişim tarihi: 27.04.2010 2 edilmemiş bir savaş durumu olduğu, kimsenin masum olmadığı, dış siyasetin geliştirilmesi veya amaçların elde edilmesinin, ayrım gözetilmeksizin şiddet politikasına dayandırıldığı, kabul edilegelmiş savaş kurallarının ötesinde bir araçtır. 3 Terörizm eylemlilik sahası içinde değerlendirildiğinde iki ayrı tanımlamaya tabii tutulabilir. Buna göre, ülke içi terörizmde yabancı bir unsur, etken görülmemektedir. Uluslararası, uluslarüstü terörizm kavramı ise, bir yabancı ülke veya kuruluşun desteği ile yürütülen veya diğer bir ülkenin vatandaşlarına, kurumlarına yada hükümetlerine karşı yöneltilen eylemler olarak tanımlayabiliriz. Bu bağlamda ulusötesi terörizm, sadece bireylerin, grupların ve çok uluslu şirketler gibi tüzel kişilerle ilgilenirken, uluslar arası terörizm ise, sadece ulus-devletlerin ve uluslar arası kuruluşlar ve bunların karşılıklı ilişkileri ile ilgilenir. 4 Fransız İhtilali ile birlikte dünya siyasal ve hukuk terminolojilerine girmiş olan birçok kavramdan biridir terörizm. 1789 Fransız İhtilali'ni izleyen 1793 Konvansiyon döneminde uygulanan sistematik şiddet politikaları ile "terörizm" kavramı doğmuştur. Terör eylemlerinin elbette ki başlangıcı kavramın terminolojiye girmesiyle eş zamanlı olmamıştır. Bir sosyolojik olgu olarak insanın varoluş tarihiyle eş zamanlı tutabiliriz. Sicariiler, Haşhaşinler, bilinen en eski terör oluşumlarıdır. 5 Terörizm denildiğinde özellikle siyasi amaçlar için terör eylemlilikleri aracılığıyla korku ortamı yaratılarak geniş kitleleri etki altına almak akla gelmektedir. Öncelikle etnisite olmak üzere, ırk çatışmaları, din çatışmaları ve sosyoekonomik koşul ve durumlar etkisinde, bireyin tepkiselleşmesi ve amaçlanan hedefe ulaşmak için örgütlenmeler oluşur. Terörizm bazen amaçlanan siyasal oluşumdan bazen de şiddet eylemlerinin yöntem olarak benimsenmiş olmasından yola çıkılarak 3 Emre Öktem, "Uluslar arası Hukukta Terörizm" İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi 4 Sadi Çaycı, "Düşük yoğunluklu Çatışma" Gazi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara,1989 5 Sicariiler; MS.66-73 Filistin: Tutucu din adamlarının çok iyi teşkilatlanmış bir dini mezhep olarak kutdukları oluşumdur. Kurbanlarına sica denilen küçük bir kılıçla saldırırdı. Kurban olarak Yahudileri, tefecileri ve kamu görevlilerini seçerek, arşivleri yok ederek, borçlardan feragat etmeyi sağlamışlardır. Haşhaşiler: 11-13.yy; İran'da oluşum gerçekleşmiş daha sonra Suriye'ye yayılmıştır. İlk liderleri hasan Sabbah'tır. Kurban olarak üst düzey memurları, valileri, halifeleri ve haçlı kralı Conrad'ı öldürmüşleridir. Jakobenler: Fransa, 1792-1795; Robes Pierre iktidarı demokratik bir temele oturtup muhaliflere karşı şiddet uygulamışlardır. (Oral Sander "Siyasi Tarih" Ankara,1998,s.148) Doğu'ya ve oraya bağlı olarak da Avrasya'nın terörle ilişkili sayılan merkezlerine yönelmiştir. Sovyetlerin çöküşü sonrasında, uluslararası politik ekonomi değerlendirmelerinin yeniden ele alınması, "yeni dünya düzeni"nin pratiğe geçirilmesi ve yeni ulus-devletlerin bu sürece entegrasyonu gündeme gelmiştir. Bu siyasal konjonktürde yapılması gereken değişikler için, 11 Eylül olayının sadece süreci hızlandırmak için, pazılın son parçası olduğu söylenebilir mi? Yoksa gelinen nokta 11 Eylül'ün sonucu mudur? Soğuk Savaş'ın ardından global ekonomi beraberinde, global siyasallaşmayı da getirirken, kavramların da kimi zaman yeniden tanımlanmaları gerekliliğini doğurdu. Terörizm ve terör kavramları da 11 Eylülle birlikte globalleşmiş oldu. Artık terör, ulus-devletlerin yada bireylerin tek başına yaşadıkları problemler olmaktan çıkıyor, yerelden bölgesele ve bölgeselden küreye yayılıyordu. Ve terörle mücadele de elbette ki uluslar arası kuruluşların etkinliğini gerektiriyordu. Bu noktada asıl sorumuz hangisidir; terörün globalleşmesi mi, yoksa terörün globalleştirilmesine duyulan gereksinim mi? Bir ortak savunma kuruluşu olan NATO, Uluslararası İlişkiler alanındaki gelişmeler doğrultusunda önemli bir değişim yaşamıştır. Sovyet Rusya'nın çöküşü üzerine NATO'nun, karşısındaki savunma kuruluşu da dağılmış, beraberinde NATO görev alanını yeniden tanımlamak zorunda kalmıştır. NATO'nun yeniden yapılanma sürecinin ilk adımı 1991 Roma Konseyi toplantıları, ikincisi 1999 Washington Konsey toplantıları ile ve üçüncüsü ise 11 Eylül saldırısı sonrasında oluşmuştur. Kasım 1991 Roma Konsey toplantısında "istikrar" unsuru öne çıkmıştır. Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinin "yeni dünya düzeni"ne entegrasyonlarında istikrar unsurunun önemi Avrupa'nın güvenliği için birincil koşul olarak görülmüştür. 1999 Washington toplantısı aşamasında ise NATO'nun tehdit değerlendirmesi daha geniş çerçevede ele alınarak; terörle mücadele, kitle imha silahlarının yayılmasının önüne geçilmesi, bölgesel bunalımlar, istikrarsızlıklar, çatışmalar ve bunların yaratabileceği tehditlerle mücadele gibi konular ele alınmıştır.

Özet: Terörizm ile büyüme arasındaki ilişkiyi sorgulayan çalışmalarda yaklaşım ve yöntem farklılıkları bulunmaktadır. Son yıllarda yapılan ça-lışmaların mekân farklılıklarını dikkate alan yöntemleri tercih ettiği gö-rülmektedir. Diğer taraftan kurulan ekonometrik modeller, terörün gös-tergesi olarak hangi değişkenin alınacağı sorusuna tatmin edici bir ce-vap verebilmiş değildir. Yaklaşım ve yöntem farklılıkları, zaten nicelik itibariyle sınırlı olan bu çalışmaların ortaya koyduğu bulguları mukaye-se etmeyi güçleştirmektedir. Bu farklılıklara rağmen bütün çalışmalar terörün büyümeyi negatif etkilediğine vurgu yapmaktadır. Çalışmaların bir diğer vurgusu, terör eylemlerinden kaynaklanan etkilerin zaman ve mekân itibariyle farklı olduğu şeklindedir. Anahtar Kelimeler: Terörizm, İktisadi Büyüme, 1. 1.1. Terör ve terörizm kavramları, tarihsel deneyimler temelinde farklı değerlendirmelere tabi tutularak farklı vurgular üzerinden tanımlan-mıştır. Öncelikle belirtilmelidir ki terör kavramı ile kastedilen sadece 1.

Yeni nesil Terörizm, 2020

MÖ. 195 tarihli “Eşeklerin Komedisi” isimli eseriyle Titus Maccius Plautus’tan Erasmus’a, Rabelais’den Montaigne, Bacon ve en çok da Thomas Hobbes’a kadar birçok düşünürün dile getirdiği “Homo Homini Lupus” (İnsan insanın kurdudur) özdeyişi, sık sık kendini gerçekleştirmeye devam ediyor. Üstelik bu tekrarın sıklığı, Habil ve Kabil’den bu yana her geçen gün daha sinsi, gaddar ve kanlı biçimde artış gösteriyor. Dün Kabil’in kardeşini öldürdüğü taş, bugün farklı mecralardan üretilen terör ve tedhiş hareketleriyle yine en yakın ellerden atılıyor. Her biri alanında uzman akademisyenlerin kaleme aldıkları bölümlerden meydana gelen eser, farklı boyutlarıyla post endüstriyel zamanların terörizm algısını irdelemeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken geliştirilen disiplinler arası çalışma kültürü, okuyucuya olgunun tüm ontolojik ve epistemolojik arka planını sunmayı hedeflemiştir. Nesnesine herhangi bir sosyal bilim mecrasından yaklaşan her çalışma, ne kadar yetkin olursa olsun bütün renkleri algılayarak aktarma yeteneğinden yoksundur. Oysa her biri farklı disiplinlerden yetkin isimlerin ortaya koyduğu bu çalışma, farklı istikametlerden tutulan fener ışıkları yardımıyla okuyucunun sadece ufku değil aynı zamanda ufkun ötesini görmesini sağlama iddiasındadır. Kitap ilk olarak, -her ne kadar çarpık bakış açıları ve çıkar çatışmalarından ötürü üzerinde ittifak edilmiş bir tanıma henüz kavuşmamış olsa da- Milattan sonra 1’inci yüzyılda Roma yönetimine karşı ayaklanan Filistinli Sicariiler’den Hasan Sabbah’ın Haşişiler’ine, 19. yüzyıl Rusya’sının Narodnikler’inden 20’nci yüzyılda değişen teknikleriyle çoğalan örgütlere ve nihayetinde anlam içeriğini değiştiren 11 Eylül eylemlerine kadar terörizmin tarihsel gelişimini ele almaktadır. Küreselleşme hızı ve etkisinin son kertesine ulaştığı 21’inci yüzyılda terörist unsurların da zaman, mekân, teknik, taktik ve aktörleriyle bundan payını aldığını belirten Karabulut, sebep ve sonuçlarıyla küreselleşme olgusunun, devletler ve devlet dışı aktörlerin terörizmle ilişkisini eleştirel bir bakış açısıyla irdelemektedir. Terörizm insanlığın gelişimine paralel olarak dönüşürken, son evresindeki motivasyonunun daha fazla din eksenine kayması, hedeflerinin küreselleşmesi, uygulanan şiddetin tüm zamanlardan farklı biçimde hedef seçmeden yaygınlaşarak büyütülmesi, alışılanın dışında nükleer biyolojik ve kimyasal silahları kullanmaya başlaması gibi nedenlerle “yeni terörizm” gibi tanımlamaların nesnesi olmaktadır. Bural, geçirdiği büyük metamorfoza rağmen terörizmin öz itibariyle herhangi bir değişime uğramadığı, dini motiflere sahip terörizmin insanlığın kadim çağlarından beri uygulanageldiği, sıra dışı silahlar sayesinde mücadelesini öngörülemez boyutlara taşıma amacıyla nükleer biyolojik ve kimyasal silah kullanımının daha klasik örneklerde de görülmesi nedeniyle bu tanıma karşı çıkmaktadır. Dünyanın son dönemde maruz kaldığı terörizm, yeni bir türe tekabül etmediğinden söz konusu terörist faaliyetlerin maksatlı ve taraflı bir “yeni terörizm” kavramı yerine “yeni nesil terörizm” kavramı ile tanımlanmasının daha uygun olacağı hususu gerekçeleriyle ortaya konmaktadır. Bilginin, emeğin ve sermayenin hızla küreselleştiği bir dünyada uluslararası göç kavramı giderek daha can yakıcı bir gerçeklik olmaya başlamıştır. Sınır aşan göç, hem göç edenler hem de göç alan ülkenin yerleşikleri için yeni ekonomik, sosyolojik ve politik koşullar oluşturmaktadır. Yenal, uluslararası göç gerçeğinin terörizmle ilişkisini çok yönlü olarak ele almaya çalışmış, bu bağlamda terör-göç ilişkisindeki karşılıklı etkileşim, istatistik biliminin verileri doğrultusunda incelenmiştir. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde terör olgusunun göçü nasıl etkilediği, göç alan ülkelerde çeşitli tasniflere tabi tutularak farklı şekillerde algılanan göçmenlerin terör olaylarıyla bağlantısı çeşitli ülkemizin de içinde olduğu örneklerle irdelenmiştir. Geleneksel toplumlarda cinsiyet rolleri bağlamındaki genel kabuller çerçevesinde kadın terörist kimliği, çemberin dışındadır. Belki de sırf bu yüzden 150 yıllık modern terörizm geçmişine ve sayısız kadın teröriste rağmen konunun toplumsal cinsiyet bağlamında ele alınması, akademik literatür için oldukça yenidir. Öz Yıldız, terörist kadınların erkeklerden temel motivasyonlar açısından farkını incelemektedir. Söz konusu fark 19’uncu yüzyıl Çarlık Rusya’sının ilk kadın teröristlerinden Vera Figner’in “Ortaya çıkan devrim hayaleti beni genç bir erkekle eşit duruma getirdi.” cümlesinde gizlidir. Öz Yıldız, kadınların terör örgütleriyle kurdukları bağ, örgütsel motivasyonları, kadınlara özgü terör eylemleri ve terör örgütlerinin kadın kimliği ile kendilerini ilişkilendirme biçimlerini toplumsal cinsiyet yaklaşımı ile analiz ederek dünyadan ve Türkiye’den örnekler eşliğinde sunmaktadır. 20’nci yüzyılın sonlarına doğru bir terör yöntemi olarak patlayıcılarla birlikte yapılan intihar eylemleri, 11 Eylül saldırılarıyla birlikte bölgeselden küresele evrilen bir güvenlik sorununa dönüşmüştür. Teknolojinin teröristler tarafından kullanımı, eylemlerin etkilerini küresel hale getirmiştir. Kontrolsüz sanal dünya, terör örgütlerinin propagandasını sınırsız bir mecraya taşımıştır. Şen, intihar eylemlerinin gelişimi, eylemcinin motivasyonları ve örgütlerin intihar eylemlerini seçme nedenlerini irdelemiş, Türkiye’de gerçekleşen intihar eylemlerini dünya geneliyle karşılaştırmalı olarak incelendikten sonra Türkiye’nin intihar eylemlerine maruz kalma sebeplerini analiz etmiştir. Son yıllardaki ekonomik gelişmesiyle ABD’ye boy ölçüşmeye başlayan Çin, istikrar için dünyanın en istikrarsız bölgelerindeki enerji kaynaklarını güvence altına almak istemektedir. Bir Kuşak Bir Yol girişimi, hem aranan güvenceyi temin edecek hem de paydaşları sayesinde Çin’i ABD karşısında yalnız bırakmayacaktır. Girişimin tetiklediği büyük değişim, ABD’nin küresel hegemonyasını tehdit etmektedir. Söz konusu girişimin olası sonuçlarını öngören ABD’nin, ilgili güzergâhın istikrarsızlığı için vekâlet savaşları dâhil olmak üzere tüm yollara başvurabileceği öngörülebilir. Aslan, Bir Kuşak Bir Yol girişiminin ekonomik ve siyasal etkileriyle birlikte değerlendirmek suretiyle uluslararası terörizme etkilerini irdelemiştir.