Ni̇tel Araştirma Yöntemleri̇: Etnoloji̇

Uluhan ÖZALAN (2021), Mançuca Nişan Şaman Hikâyesi (Nišan Saman i Bithe) (Giriş-Şekil Bilgisi-Çeviri-MetinSözlük), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 220 s. , 2021

Gaziantep University Journal of Social Sciences

Güney Sibirya bölgesi tarihin en erken devirlerinden itibaren insanlık için bir cazibe merkezi olmuştur. Geniş orman dokusuna sahip olan bölge aynı zamanda bozkır bitki örtüsü ve iklimine sahiptir. Bölgenin en önemli özelliklerinden birisi de akarsu ve ırmak bakımından çok zengin olmasıdır. Avcı-balıkçı-toplayıcı dönemden ziraat ve hayvancılığın gelişimine müteakip bölge farklı kültür dönemlerine ev sahipliği yapmıştır. Söz konusu bölge aynı zamanda Türklerin binlerce yıl yurt tuttuğu bir mekân olmuştur. Güney Sibirya'da görülen kültür çağlarının batı ile ilişkili olduğu ilim adamlarınca pek çok çalışmaya konu olmuştur. Avrupa-Asya kıta coğrafyasında üretimin başlangıcı diyebileceğimiz Neolitik döneme ait çok fazla kültür dönemi mevcuttur ve bu kültür dönemleri birbirleri ile ilişkilidir. Bu ilişkiler Ukrayna'dan Ural'a, oradan Sibirya istikametinde doğuya doğru Altay Sayan'a, Yenisey-Angara ve Baykal'a, güney istikametinde de Kazakistan'a ve Tanrı Dağları'na kadar takip edilmektedir. Bu izler Neolitik Çağ, Bakır Çağ, Tunç ve Demir Çağı boyunca tüm bu geniş coğrafyada arkeolojik, antropolojik ve etnografya bakımından incelenmektedir. Bu bakımdan biz Ukrayna'dan doğuya doğru Türklerin tarih sahnesinde ortaya çıktıkları ilk döneme kadar bu kültür çağlarının birbirleri ile ilişkilerini ortaya koymaya çalışacağız.

Abstract: The aim of this paper is to re-introduce qualitative research that has gained importance in educational research practices in the West for the purposes of suggesting a model to be used in Turkish educational research. As the term is self-explanatory, qualitative research is not based on quantitative data to 'prove'certain hypotheses and qualitative research applications have not been exploited well in Turkey.

Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Nitel araştırma yöntemleri gerçek hayatta karşılaşılan olayları, sorunları sayısal verilere dayalı olarak değil, yorumlara dayalı olarak açıklamaya çalışan yöntemlere verilen genel bir isimdir. Nitel araştırmaların uygulanmasında kendine özgü takip edilecek aşamalar bulunmaktadır. Bu nedenle nitel araştırmalarda uygulanacak metodoloji ile nicel araştırmalarda uygulanacak olan metodoloji farklılık göstermektedir. Nitel araştırma yöntemleri sosyal bilimlerin çoğu alanında sıklıkla kullanılmakla birlikte son yıllarda sağlık alanında da kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle de sağlık hizmeti sunumuyla ilgili karşılaşılan problemlerin anlaşılması ve çözülmesinde nitel araştırmalar sağlık hizmeti sunucularına önemli ipuçları sunmaktadır. Ayrıca Sağlık hizmetlerinin kendine has özellikleri göz gönünde bulundurulduğunda nitel araştırma yöntemlerinin sağlık hizmetleri alanında kullanılması önemli yararlar sağlamaktadır. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı nitel araştırmalara ve bu araştırmaların uygulanmasına ilişkin bilgiler sunmaktır.

Bu çalışmanın amacı yönetim ve pazarlama alanlarında nicel yöntemler kullanılarak yazlan yüksek lisans tezlerine ilişkin metodolojik açıdan bir durum saptaması yapmaktır. Bu amaçla 1990-2005 yılları arasında Gazi Üniversitesi İşletme bölümü'nde yönetim ve pazarlama alanlarında nicel yöntemler kullanılarak yazlan toplam 106 tez, araştırma süreci açısından değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda tezler öncelikle araştırma amaç, araştırma deseni, veri toplama araç ve veri analiz yöntemleri açısından incelenmiş, sonrasında tezlerde karşılaşılan sorunlar belirlenmiştir. incelenen tezlerde her iki alanda veri toplama aracının büyük bir çoğunlukla anket olduğu belirlenmiştir. Veri analiz yöntemleri olarak ise yönetimde yordamsal istatistiklerin, pazarlamada betimsel istatistiklerin daha fazla kullanıldığı görülmüştür. Tezlerde karşılaşılan önemli metodolojik sorunların; hipotezlerin kurulma biçimi, hipotez kurulmadan istatistik testlerin yapılması, evren ve örnekleme ilişkin ya hiç açıklama yapılmamış olması ya da yapılan açıklamalarda yetersizlikler bulunması ve örneklemin belirlenmesinde yapılan hatalar olduğu tespit edilmiştir.

Moment Journal, 2017

Bu yazıda niteliksel düşüncenin ne olduğunu, nereden kaynaklandığını ve etnografi ile olan ilişkisini irdelemeye çalışacağım. "Bilgi"yi öznenin nesne ile kurduğu bağın ürünü olarak kabul edersek, amacım, öznenin, yani araştırmacının araştırma nesnesi ile bağ kurmak için kullandığı çıkış noktasının nesneyi anlamada ne kadar etkin olduğunu ortaya koymaktan ibarettir.

Milli Folklor, 2021

'nun bir etnografa dönüşme serüveni konu edilmektedir. Kutlu, göçer kültürü ve etno-fotografi alanındaki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Ancak bu konulardaki ününü yürüttüğü etnografik alan araştırmaları sayesinde kazandığı ileri sürülebilir. Kutlu'nun biyografisinin de anlattığı gibi, bir etnograf olmak ve etnografik araştırma yürütmek, uzun bir süreçte kazanılan bilgi ve yetenekler sayesinde mümkün olabilmektedir. Kutlu, ilk alan araştırmalarını Nermin Erdentuğ, Sedat Veyis Örnek ve Attila Erden'in Seminer adlı dersleri kapsamında, lisans eğitimi sırasında hazırlamıştır. Bu araştırmaları, ailesinin yaşadığı Merzifon ve köklerinin bulunduğu yerler olan Uluborlu'da yürütmüştür. Elazığ Fırat Üniversitesindeki asistanlığı sırasında yazdığı doktora tezindeyse göçer bir aşiret olan Şavaklarla birlikte Elazığ, Tunceli ve Erzincan'ı kapsayan geniş bir coğrafyada gerçekleşen göçlere katılır. Kutlu'nun göçerlerle ilgili gözlemleri, doktora sonrasında, Beritanların Bingöl yaylalarındaki obalarına yaptığı gezilerle devam eder. İşte bu makalede de, Kutlu'nun Ankara Üniversitesine lisans öğrencisi olarak girdiği 1969'dan, bir öğretim üyesi olarak Ankara Üniversitesine geçtiği 1994 yıllına kadarki alan araştırmalarıyla ilgili anılarına odaklanılmaktadır. Makaleyle Kutlu'nun biyografisinin küçük bir kısmının tanıtılması, etnoloji ve halkbilim eğitim tarihiyle ilgili sınırlı da olsa verilerin kayıtlara geçirilmesi, etnografların yetiştirilmesinde alan araştırması derslerinin öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır. Ancak öncelikli amaç, Kutlu'nun deneyimleri aracılığıyla genç etnografların "alan"a uyumlanmasına, toplumsallaşmasına katkıda bulunmaktır. Kutlu'nun etnografa dönüşme serüveni, 2015-2017 yılları arasında kaydedilmiş sözlü biyografisinden alıntılanmıştır. Kutlu'nun anılarında seminer ödevlerinden, Sedat Veyis Örnek araştırmaları için yaptığı derlemelerden, lisans bitirme tezinden, Şavaklılardan, Beritanlılardan ve kaynak kişilerle kurduğu uzun süreli ilişkilerden söz ettiği kısımlar, bu makale için bir araya getirilmiştir. Kutlu, makalelerindeki gerçekçi dilden farklı olarak anılarında itirafa dayalı bir anlatım dili kullanmıştır. Dolayısıyla sadece sahadaki başarılarından değil, karşılaştığı sorunlardan, hatalı davranışlarından, deneyerek öğrendiği uygun davranışlardan, kılavuzlar ve kaynak kişilerle kurduğu ilişkilerinden de söz etmiştir. Bu açıdan Kutlu'nun anılarının, düşünümsel etnografik yazım ve alan araştırması derslerinin üniversite programlardaki durumuyla ilgili tartışmalara da fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Makale sonunda, bir araştırmacının etnografik süreci kolay geçirebilmesi için şunlar önerilmektedir: Bir, etnograf kazandığı bilgi ve becerileri, kurduğu insan ilişkileri ağında deneyime dönüştürmelidir. İki, iyi bir danışman desteği almalıdır. Üç, bir meslek örgütünün ve etik kurulun desteğine başvurmalıdır. Dört, bu makalede yapıldığı gibi, benzer süreci deneyim edenlerin anı ve tecrübelerinden yararlanmalıdır. Ayrıca anılardan yola çıkarak, etnograf olarak yetişmek ve etnograf yetiştirmek için şu dört konu üzerinde de bilinçle durulması ve bunlara göre gerekli düzenlemelerin yapılması önerilmektedir: Bir, etnografik araştırma süreci, etnografik ürünün niteliği kadar, araştırmacının yaşama ve kariyerine bakışını da biçimlemektedir. İki, etnografa dönüşmenin üç temel boyutu vardır. Bunlar, eğitimde uygulanan müfredat, öğretim elemanı ve danışmanın niteliği ile öğrencinin kişiliğidir. Üç, saha çalışması sırasında günlük tutma etnografi öğrencilerine öğretilmesi ve geliştirilmesi gereken bir alışkanlıktır. Dört, etnografik araştırmada bir etnograf yerlileşme fenomeni konusunda bilinçli olmalı ve bu dönüştürücü etkileşim sürecinin sonuçlarına kendini hazırlamalıdır. Anahtar Kelimeler Sözlü biyografi, alan araştırması, alan günlüğü, DTCF, düşünümsel etnografi.